Sülün Yetiştiriciliği

SÜLÜN YETİŞTİRİCİLİĞİ



1. SÜLÜNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ

Sülün, küçük başlı, uzun boyunlu, uzun kuyruklu ve derin vücutlu bir kanatlı türüdür. Erkekte tüyler renkli parlak ve güzel görünüşlüdür. Vücut uzunlukları 53-89 cm, kuyruk uzunlukları 20-47 cm ve kanat açıklığı ise 70-80 cm arasında değişir. Erkekler ortalama 1160 g, dişiler ise 970 g gelirler. Erişilen en yüksek ağırlıklar erkeklerde 1800 g, dişilerde ise 1250 g’ dır.



Yayılma alanı: Batı Kafkasya, Doğu-Batı ve Kuzey Azerbaycan ile Kuzeybatı İran, Kuzey Türkiye ve Bulgaristan’dır. Bunların dışında dünyanın hemen tüm kesimlerinde değişik türde sülünler bulunmaktadır.

Doğadaki Yiyecekleri

Sülünler omnivordurlar. Yani hem hayvansal hem de bitkisel besinlerle beslenirler.doğadaki başlıca yiyecekleri tahıllar, bitki tohumları, meyveler ve yeşil filizlerdir. Hayvansal yiyecek türleri Artropodalardan larva ve erginler olmak üzere Ağustos böcekleri, karıncalar, çekirgeler, örümcekler, sinekler, salyangozlar, sümüklüböcekler ve solucanlardır. Daha ender olarak küçük omurgalılardan kurbağalar, kertenkeleler ve yılankarı da yerler.

Yavrular ilk iki gün çok az yerler. Sonra küçük çimler, ölü yapraklar ve küçük böceklerle beslenirler. Yaklaşık 10 günden sonra yeşil bitkileri 6. Haftadan sonra ise tohumları yemeye başlarlar.

Yiyeceklerini genellikle yerden alırlar. Toprağı eşeleyerek ve gaga ile yanlara dağıtarak bitki köklerine ulaşırlar. Böylece 8 cm derinlikteki kökleri ve yumruları yiyebilirler.

Sesleri

Sülünler çok değişik sesler çıkarırlar ve bu seslerin her biri değişik anlamlar taşır. Geceleyin tünediklerinde kimi zaman düşük tonda hoşa giden, rahatlatıcı bir şarkı gibi ses çıkarırlar. Bu sesi çıkarırken gagaları kapalı olur.

Erkekler çok yüksek tonda, ani, kalın ve sert bir ses çıkarırken, dişiler kesik kesik iki heceli olarak nitelendirilebilecek bir ses çıkarırlar. Genellikle guguk kuşunun sesine benzeyen yüksek tonda boğuk bir ses alarm sesi olarak nitelenir. Erkekler dövüşme sırasında ise çok kısa süren ahenksiz bir ses çıkarırlar ki buna da protesto sesi denir. Kendi eşine başka bir erkeğin yaklaşması durumunda, onun geri çekilmesini ve yatışmasını sağlayan boğazdan bastırıcı bir ses çıkarmasına ise “koruma sesi” denebilir.

Dişiler çiftleşme döneminde “ kia kia” biçiminde boğuk ve kısık bir ses çıkarırlar. Bir başka dişi ile dövüşme sırasında kedi mırlamasına benzer ses ise tehdit gibi bir anlam taşır.



Sosyal Davranışları

Erkekler genellikle ayrı gruplar oluştururlar. Her gruptaki erkek sayısı 10b kadardır. Dişiler erkeklerden daha sosyaldir ve gruptaki birey sayısı 30’a dek çıkar. Sürüdeki erkekler arasında güçlü bir hiyerarşi vardır. Dişilerde daha az hiyerarşi görülür. Doğadaki erkek-dişi oranı 1-1’dir. Yani tek eşli bir yaşam söz konusudur. Ancak bu oran ilkbaharda 1:4-6’ya dek çıkabilir, yani çok eşli yaşam sürerler. Genç erkekler ilk sonbaharda saldırgan davranış gösterebilirler.

Üreme Özellikleri

Ticari amaçla başlatılan ıslah çalışmaları sonunda eşeysel olgunluk yaşı 28. Haftaya dek kısaltılabilmiştir. Ancak yetiştirme koşullarına bağlı olarak değişebilmektedir. Dişiler Mart ayı ortası veya sonundan Haziran başına kadar yumurtlar. Bu dönemde 50-60 adet yumurta yapabilmektedirler. Özellikle Fransa ve İtalya’da yürütülen ıslah çalışmaları sonunda yıllık yumurta üretimi 150 adetin üzerine çıkan hatlar oluşturulduğu bilinmektedir.

Sülün Eti ve Özellikleri

Ülkemizde henüz av alanları için yeterli bir Pazar söz konusu değildir. Bu nedenle sülün yetiştirmek isteyenler öncelikle sülün eti satışını düşünmeleri gerekir. Bunun yanında zevk için sülün yetiştirmek isteyenlere canlı sülün ve damızlık yumurta satışı, küçük çapta da olsa yapılabilir.

Sülün eti çok lezzetli ve besleyicidir. Protein yönünden kanatlılar içinde en zengin olanıdır. Buna karşılık çok az yağlı ve kalorisi düşüktür. Sülün eti bu özellikleri nedeniyle lüks bir et türüdür ve her zaman tavuk etinin yedi katı gibi yüksek fiyatla satılır. Et için pazarlama ve kesim yaşı 14-22 hafta arasıdır. Daha ileri yaşlarda et sertleşir ve yağlanır. Örneğin Fransa’da sülünler 6. Haftada 500-600 g ağırlıkta, 13. Haftada 1300 g civarında kesime gider. Damızlık dönemi sonunda kesilenler çorbalık olarak değerlendirilir. Sülün eti tüketimi geleneksel olarak sonbahar ve kış aylarında yükselmektedir.

Sülün eti üretiminde yem giderleri genel giderlerin % 50’sini oluşturur. Haftada sülün başına 400-500 gram yem tüketilir. İyi bakım ve besleme koşullarında % 5’e kadar ölüm normal sayılır. Bu veriler göz önüne alınarak yaklaşık bir maliyet ve karlılık tahmini yapılabilir.