Seralarda Havalandırma Sistemleri

Serada yetiştirilen bitkilerin gelişimini hızlandırmak için sera içi sıcaklığın yeterli olmadığı kış dönemlerinde seranın ısıtılması, sıcaklığın yüksek olduğu yaz dönemlerinde ise havalandırma ve soğutma yapılması gerekir. Isı ve nemin sera içerisinde düzensiz dağılması veya yayılması havalandırma ile dengelenebilir.
Kışın dış sıcaklık serada bitki gelişimi için gerekli olan iç sıcaklık değerinden düşük olduğundan, ortaya çıkan bu sıcaklık farkından dolayı ısı enerjisi örtü malzemesi aracılığı ile sürekli olarak dış ortama geçmektedir. Bunun için de serada ısıtma yapmak gerekir.

Seralarda havalandırma gereksinimi bitki ve üretim mevsimine bağlı olarak değişir. Bitki yetiştirme yapılarında havalandırma sistemleri doğal ve mekaniksel (zorunlu) olmak üzere iki tiptir.

Seralarda Mekanik Havalandırma Sistemleri

Doğal Havalandırma Sistemi

Yaz aylarında güneşin sera havasını ısıtması sonucunda sera iç ortam sıcaklığı 55 °C veya daha fazla değerlere ulaşır. Birçok bitki ortam sıcaklığının 45 °C'nin üzerine çıkması durumunda zarar görür. Doğal karışıma sahip durgun sera havasının fotosentezle eksilen CO2 oranı ancak havalandırma ile normal düzeye yükseltilebilir. Yine bitkilerde çiçek döllenmesi polen tozlarını hareket ettirebilecek bir hava akımıyla kolaylaştınlabilir. Bu nedenle sera içi havasının bitkilere zarar vermeyecek bir şekilde düzenli olarak değiştirilmesi gerekir.

Havalandırma, genel anlamıyla sera içi havarim dış ortam havası ile yer değiştirmesidir. Bu olayın meydana gelebilmesi için sera içi ve sera dışı ortam arasında fiziksel farklılıkların olması gerekir. Doğal olarak hava hareketinin oluşmasına, iç ve dış hava sıcaklık farkından ortaya çıkan basınç farklılığı, nem farklılığından dolayı ortaya çıkan basınç farklılığı, rüzgar etkisiyle ortaya çıkan basmç farklılığı ve giriş-çıkış havalandırma pencereleri arasında kot farklılığı neden olmaktadır. Doğal havalandırmanın oluşabilmesi; a) rüzgarın ortalama hızı, b) etkili rüzgar yönüne, c) günlük ve mevsimlik rüzgar hızı ve yönündeki değişimlere, d) rüzgar yönünde ağaç, bina, tepe vb. engellerin bulunmasına bağlıdır. Doğal havalandırmada havalandırma pencerelerinin çalıştırılması rüzgarlı ve rüzgarsız koşullarda farklıdır. Rüzgarsız koşullarda yan duvar ve çatı pencereleri tam açık olmalıdır. Rüzgarlı havalarda ise her iki yan duvar penceresi ile rüzgarın aksi yöndeki çatı penceresi açık, rüzgar yöndeki ise kapalı durumda olmalıdır

Optimum bir havalandırma sağlayabilmek için yan duvarlar ve çatı mahyasının her iki tarafında havalandırma pencereleri oluşturulur. Pencerelerin toplam alanı sera taban alanının minimum %15 ancak, bu değer %30 olarak önerilmektedir. Yan duvarlara yerleştirilen pencere alanı kadar çatıda da olması arzu edilir. Çatı havalandırma pencerelerinin tam açık olması durumunda pencereler çatı yan yüzeyi ile 60 °'lik, yan duvarlarda ise dik yan duvarla 45 °'lik bir açı yapmalıdır. Pencere genişlikleri ise sera genişliği (W)'nin 0.075 kadarı olmalıdır