Drenaj gereksinimi ve yararları

Tarım alanlarında çeşitli nedenlerle fazla su sorunu ile karşılanmaktadır. Nemli bölgelerde fazla suyun kaynağı yağışlardır. Kurak ve kurak olmayan bölgelerde ise fazla suyun kaynağı sulamadır.Kaçınılmayan su iletim kayıpları,düşük randımanlı tarla içi uygulamaları ve yıkama ihtiyacı bu kaynakların başında gelir. Ayrıca komşu arazilerden de yüzey akışı ve yüzey altı sızıntılar biçiminde fazla sular gelebilir. Yine taşkınlar ve artezyenik yükselme gibi nedenler de fazla suyun kaynağıno uluşturmaktadır.
Eğer mümkünse ise bu sular tarım alanlarının dışında tutuılmalıdır;buna olanak yoksa tarım alanı içerisinde alınacak birtakım önlemlerle fazla sular bitki gelişimini olumsuz etkilenmeyeceği bir süre içerisinde kök bölgesinden vearaziden uzaklaştırılmalıdır. Aksi takdirde ıslak topraklarda bitki gelişimi olumsuz yömde etkilenecektir.
Topraktaki fazla su toprak ve atmosfer arasındaki hava değişimini azaltmaktadır. Böylece ıslak toprak koşullarında genellikleoksijen açığı görülür. Oksijen eksikliği ise,kök solunumunun ve toplam kök hacminin azalmasına neden olmaktadır. Daha az miktardaki kök miktarları nedeniyle de,köjler aracılığıyla su ve besin elementlerinin taşınmasında karşı direnç artmakta,toprak ve bitkilerde toksit bileşikler oluşmaktadır.
Su ile doygun toprakta kalan bitkilerin kökleri zarar görmektedir.Zayıf havalanma şartlarının devam etmesi hücre ölümlerine,hücre geçirgenliklerinazalması ve hatta bitki köklerinin gelişme dönemine,toprak ve hava sıcaklığına ve su altında kalma sürelerine bağlı olarak değişmektedir.
Bitki besin maddelerinin mikrobiyal aktiveteler sonucu organik maddelerden minerilizasyonu içim toprakta önemşi miktarda oksijene ihtiyaç duyulmaktadır.
Topraktaki tüm biyolojik prosesler toprak sıcaklığımndan önemli derecede etkilenmektedir. Islak topraklar çok yüksek ısı kapasitelerine sahip olmaları nedeniyle sıcaklığın yükselmesi içi çok büyük miktarlarda ısı enerjisine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu nedenle,ıslak topraklar,soğukturlar ve kuru topraklarla kıyaslandığında bitki gelişimi daha geç başlar ve yavaştır.
Nemli bölgelerde drenaj sistemlerinin esas amacı üst toprak katmanın içeriğini istenilen sınırlara düşürmektir ki,hava atmosferden kök bölgelerine kolayca geçebilsin,köklerden ve mikroorganizmalardan çıkan oksijen atmosfere taşınabilsin ve kimyasal reaksiyonlar gerçekleşebilsin. Düşük toprak nemi aynı zamanda toprak ısı dengesini düzenleyerek toprak sıcaklığının daha yüksek olmasını sağlamaktır.Bütün bu değişikliklerin iyi drene edilmiş topraklarda olması beklenir.
NKÜ Zıraat Fakültesi Drenaj ders notları Doç.Dr.Fatih Konukcu