Ardahan Kayabeyi Barajı ve Hidroelektrik Santrali

Kayabeyi Barajı ve Hidroelektrik Santrali Hakkında



Kayabeyi Barajı ve Akıncı HES, Ardahan ili sınırları içinde Kura nehri üzerinde olup, enerji ve sulama amaçlı bir projedir. 6446 sayılı kanun çerçevesinde yapılmıştır. 159m yüksekliği ile Türkiye’nin ikinci en yüksek RCC barajı olma özelliğini taşıyor.

2008 yılında lisans çalışmaları tamamlanan projenin inşaatına 2010 yılında başlanmıştır. Kasım 2014'de derivasyon kapakları kapatılarak su tutma aşamasına geçilen proje, Şubat 2015'te tamamlanarak üretime başlayacaktır.

Türkiye Ekonomisi, 1990-2008 arasındaki 18 yıllık ölçekte ortalama %4 büyüme gösterdi. Hükümet tahminleri, önümüzdeki 10 yıl içinse yıllık %4 civarında bir artış öngörüyor. Hızlı büyümeye bağlı olarak, Türkiye'nin enerji ihtiyacı giderek artmaktadır. Buna karşın, mevcut yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam elektrik üretimindeki payı oldukça düşüktür ve enerji tedariki asıl olarak fosil yakıtlı termik santrallerle yapılmaktadır. bu tesislerin çevreye olan etkileri ve dışa bağımlı enerji kaynakları kullanıyor olması Kayabeyi Barajı gibi yenilenebilir enerji tesislerinin önemini arttırmaktadır. Türkiye ekonomisindeki büyüme ve enerji kullanım oranları göz önüne alındığında önümüzdeki 20 yıl içerisinde enerji sektörünün 3 katı kadar büyümesi beklenmektedir. Hükümet, yenilenebilir enerjinin elektrik üretimindeki payını 2023’e kadar artırmayı hedefliyor.

Ardahan-Göle'de doğan ve Ardahan'ı ortadan geçtikten sonra Çıldır ilçesinin sınırlarından Türkiye'yi terk eden Kura (Kür) nehri üzerinde inşası tamamlanan baraj, 159 metre yüksekliği ile ülkemizin bu kategorideki sayılı barajlarındadır.
Kayabeyi Barajı,780.000m3 hacminde ve silindirle sıkıştırılmış beton (RCC Beton) ile inşa edilmiş bir gövdeye sahiptir. Gövdenin kret uzunluğu 230 metre ve kret genişliği 8 metredir. Göl hacmi normal su kotunda 147,00 hm3’iken normal su kotunda gölalanı ise 3,143 km2'dir. Proje genelinde, 780.000 m3 RCC ve 200.000 m3 kovansiyonel beton olmak üzere yaklaşık bir milyon metreküp beton kullanılmıştır. Sindirle Sıkıştırılmış Beton (RCC) üretimi 195 m³/s kapasiteli Meka RCC Sabit Santral ile gerçekleştirilirken yapısal beton ise 120m3/s kapasiteli Meka Beton Santrali ile üretilmiştir.
Proje kapsamında ayrıca 6 metre çapında ve 360 metre uzunluğunda derivasyon tüneli inşa edildi. Dairesel kesitli enerji tüneli ise 2.650 metre uzunluğunda ve 4m çapında.

Kayabeyi projenin ana tesisi olan Akıncı Hidroelektrik Santrali, iki adet dikey Francis tip türbine sahiptir ve toplam kurulu gücü 76 megawat'tır. Proje kapsamında yer alan diğer santral ise baraj gövdesinin mansap tarafına yerleştirilmiş olan ve nehir yatağına bırakılacak can suyunu enerji üretiminde kullanacak olan 10 MW kurulu güce sahip ekolojik santraldir.
Projenin yıllık toplam üretiminin 300 GWh olması planlanmaktadır.

Projenin su kaynağı Aras nehrinin kolu olan Kura Nehri ve yan kollarıdır. Kura Nehri Kayabeyi baraj yerinde 4180,13 km2’lik yağış alanına sahiptir. Maksimum su seviyesi 1577,00 kotunda Kayabeyi Barajı rezervuar hacmi 147,867 hm3’tür. Kura nehri üzerindeki akım gözlem istasyonlarından alınan verilere göre yıllık akım ortalaması 1004,846 hm3’tür. Buna göre,Kayabeyi Barajı rezervuar hacmi (147,867 hm3), yıllık ortalama akımın (1004,846 hm3) yaklaşık %14,7’si kadardır.

Kayabeyi barajı 18.000 hektarlık bir alana sulama hizmeti de vererek bölgede tarımsal kalkınmayı da beraberinde getirecektir. Barajın depolama kapasitesi 147.867 m3’dür.

Proje toplam yatırım tutarı 146 milyon dolar olarak değerlendirilmiştir.