Yemler ve Hayvan Besleme Konularında Bilgi Ve Teknolojiler

1-Soya küspesi tüketen kuzuların canlı ağırlık artışının diğer küspe çeşitlerininkine göre yüksek olduğu gibi, 1 kg canlı ağırlık artışı için gerekli olan yem tüketimi ile canlı ağırlık maliyetinin daha düşük olması kuzu besisinde soya küspesinin kullanılması önerilmektedir.

2-Entansif besiye alınan kuzuların rasyonlarına yem katkı maddesi olarak 20mg/kg miktarında monensin katılmasının besi performansını olumlu yönde etkilemektedir. Ayrıca 56 günlük besi sonunda canlı ağırlıkta %12-40, yemden yararlanma oranında %10-60 ‘lık artışlar sağlamakta ve 1 kg canlı ağırlık artışı için tüketilen yem miktarının maliyetinde %5,59 ‘luk bir azalma sağlamaktadır.

3-Koç katımı ve gebeliğin son döneminde besleme düzeyinin yükseltilmesi halinde (kaba yeme ek olarak 500-1500 g yoğun yem), koyunlarda döl verimi ile kuzuların büyüme ve yaşama güçlerinde artış sağlanmaktadır.

4-Sütten kesim sonrası yoğun besiye alınan kuzuların rasyonlarında ki yem formu besi performansına önemli derecede etkili olmadığından, besi yemlerinin hazırlanmasında kullanılan hububatın kırma ve öğütme gibi işlemlere gerek olmadan kuzulara verilmesi önerilmektedir.

5-Kuzu besi rasyonlarında yem katkı maddesi olarak kullanılan zeolit, rumende oluşan amonyağın fazlasını absorbe ederek kuzuların besi performansını olumlu yönde etkilediği saptandığından, özellikle kuzuların rasyonlarına %2 düzeyinde kullanılması önerilmektedir.

6-Yağlı tohum küspelerinin formaldehit ile işlenmesi sonucunda, bu yem maddelerinin rumende parçalanma miktarını azaltarak ince bağırsağa geçen kısmı artırdığından, yüksek verimli ruminant beslemesinde protein ek yem maddelerinin formaldehit ile işlenmesi yönteminin başarılı bir şekilde uygulanabileceği belirtilmektedir.

7-Mısır silajlarına %2 ye kadar oranlarda (kuzu besisinde %0,5) katılan ürenin antifungal etki yaptığı, silajların aerobik stabilitelerini ve parçalanabilirlik özelliklerini artırarak olumlu etkide bulunduğu ancak bu etkinin besi performansına yansımadığı vurgulanmaktadır.

8-Biyolojik katkı maddelerinden LAB inokulatı, mısır silajlarındaki mikrobiyolojik ve kimyasal faaliyetleri olumlu yönde etkilediği, ayrıca bu LAB inkoluatların içlerine katıldıkları küçük balya silajlarının özellikle küçük işletmeler tarafından kullanılabileceği tavsiye edilmektedir.

9-Selektör altı pirinç kuzularda 56 günlük besi süresinde arpa ile kombine edilerek %25 selektör altı pirinç + %50 arpa ve %50 selektör altı pirinç + %25 arpa içeren rasyonlarla beslendiklerinde daha iyi performans gösterdikleri belirtilmektedir.

10-Kuzuların sütten yeminden erken kesilmeleri durumunda besi performanslarının düşmediği, buna karşın canlı ağırlık artış maliyetinin aşağıya çekildiği; kuzuların süt ikame yeminden erken kesilmeleri durumunda her ne kadar canlı ağırlık artışını sağlayamamış ise de canlı ağırlık artış maliyetini önemli derecede azalttığı bildirilmiştir.

11- Pelet formdaki kuzu besi rasyonlarına %3’ e kadar melas yerine kısmen yada tamamen yoğunlaştırılmış melas şilempesi katılmasının pelet kalite özelliklerinin olumsuz bir etkisi bulunmadığı için karma yem sanayiinde, pelet yem üretiminde de başarıyla kullanılması tavsiye edilmekte, kuzu besisinde ve karma yem üretiminde belirli sınırları aşmamak koşulu ile melas yerine yoğunlaştırılmış melas şilempesinin kullanılabileceği belirtilmektedir.

12-Kesif yem karmasında ayçiçeği küspesi yerine malt çilinin %50 ve %100 oranlarında ikame edilmesinin mümkün olmakla birlikte, bu uygulamanın manda beslenmesinde süt verimi açısından karlı olmasına karşın sığır beslenmesinde az da olsa gelir kaybına yol açmaktadır. Ayrıca malt çilinin rasyon içerisinde oranındaki artışa paralel olarak süt yağı yüzdesinde düşmeye sebebiyet verdiği, bunun da manda yetiştiriciliğinde arzu edilmeyen bir durum olduğu sonucuna varılmıştır.

13- Hayvan pancarının sağmal inek rasyonlarında kolaylıkla kullanılabileceği, süt verimi üzerine olumlu etkisinin olduğu ve kaba yemin %60 ve 80’nini teşkil etmesi halinde dahi süt yağı oranı üzerinde etkisinin önemsiz olduğu bildirilmiştir.

14-Oniki ay ve 6 ay yaşta besiye alınan erkek mandaların optimum besi sürelerinin sırasıyla 126 ve 155 gün olduğu ortaya konmuştur.

15-Yedi-11 yaşlı esmer ırk sığır besisinde yem sanayii besi yemi ile beslemenin rasyonda malt çili olan yemle beslemeye göre daha karlı olduğu, manda besisinde ise her iki yem rasyonu ile beslemenin arasında farkın bulunmadığı; dolayısıyla malt çili içeren rasyonlarla beslemenin manda besisi için daha karlı olduğu saptanmıştır.

16-Ürenin manda besisinde protein kaynağı olarak kullanılabileceği belirtilmiştir.

17- Mandalarda kastrasyonun günlük canlı ağırlık artışı ve yemden yararlanma yeteneğine sığır türüne göre olumsuz, karkas randımanı ve soğutma kaybı üzerine ise olumlu etki yaptığı saptanmıştır.

18- “Mandaların malaklarını görmeden sütlerini bırakmadıkları, malağı ölen mandanın kuruya çıktığı ve bunun önlenmesi için ölü malağın derisinin bir başka malağa bağlanarak ananın sütünün bırakmasının sağlandığı, elden süt içirmenin malaklarda ölüm oranını artırdığı, ananın süt verimini azalttığı” gibi görüşlerin geçersizliği kanıtlanmıştır. Mandalar makine ile sağılmış ve bu şekildeki sağımın süt verimine olumlu etkisi olmuştur. Elden süt içirme ile malakların süt tüketimi klasik yetiştirmeye göre önemli derecede azalmış, böylece değerlendirilen süt miktarı artmıştır. Malakların elden süt içmeye alışmaları, manda sütünde inek sütünden daha kolay olmaktadır. Ağız sütünü aldıktan sonra elden süt içirmeye manda sütü ile başlanması ve alışma sağlandıktan sonra sığır sütüne geçmenin daha uygun olacağı kanaatine varılmıştır.

19- Anadolu mandalarında yem formunun yem tüketimi üzerine olan etkileri, yem çeşidi ne olursa olsun en fazla yem tüketimi toz form ile gerçekleştirilmiştir. Bunlardan da en fazla tüketilenin toz formdaki arpa olduğu gözlenmiştir. Hemen hiç bir yem çeşidinde kırma form istemle tüketilmemiştir. Karma yemin sadece 16 mm pelet çaplı olanı diğer formlarına (8 mm pelet çaplı ve toz) göre daha çok sevilerek tüketilmiştir. 100 kg canlı ağırlık için tüketilen kuru madde miktarı arpa + buğday + mısır + karma yemin dane formda daha yüksektir.

20- Manda besinde kaba yem oranının rasyonda yüksek olması, kas dokusunu daha fazla geliştirmiş; yoğun yem oranının artmasının ise kas içi ve kaslar arası yağ dokuyu daha fazla arttırmıştır. Rasyonda yoğun yem oranının artması daha yüksek randıman vermiştir.

Kaynak: Koyunculuk Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü