Toprağı İyileştirme Yöntemleri

İşe yaramayan ya da verimsiz toprakların, verimli duruma getirilmeleri amacıyla başvurulan yöntemlerin tümü toprak iyileştirme kapsamına girmektedir.

Ülkemiz topraklarına yönelik mevcut toprak kirliliği ile ilgili tespit çalışmaları ne yazık ki istenen düzeyde yapılamamıştır. Coğrafi bilgi sistemleri kullanılarak hazırlanacak toprak kirlilği haritaları mevcut durumun analizi ve yapılacak çalışmalar açısından büyük önem taşımaktadır.

Avrupa Birliği mevzuatının üstlenilmesi için uyum programı sürecinde toprak koruma politikasının geliştirilmesi yolunda, öncelikle toprağa yönelik tehditlerin belirlenip, toprak özelliklerine ve sınıflarına bağlı kullanma ve işletme potansiyelinin ortaya konması gerekmektedir.

Avrupa Birliği, üye ve aday ülkelerin ulusal bazda toprak koruma stratejilerini geliştirmesinde ilk adım olarak ülkelerin mevcut yasa ve yönetmeliklerini birliğin toprak koruma stratejilerine göre uyarlamalarını ve toprağı ilgilendiren tüm sektörleri entegre bir biçimde dikkate alan yeni toprak koruma politikası oluşturma çalışmalarını başlatmalarını öngörmektedir.

AB'ye adaylık sürecinde bulunan ülkemizde toprak kaynaklarının korunmasına yönelik ulusal stratejik plan çalışmalarının zaman geçirmeksizin başlatılması gerekmektedir. Toprağın ve mevcut kirliliğin karakterizasyonu için kriterlerin tanımlanması, metodolojilerin oluşturulması örnekleme ve analiz standartlarının Avrupa Birliği'nin kriterlerine uygun saptanması ileriye yönelik olarak uyumun sağlanabilmesi açısından önemlidir. Toprak kirliliğinin tespiti, giderimi ve önlenmesi kapsamlarının genişletilmesi, uygulama ve yaptırımlarına ilişkin çalışmaların artırılması gerekmektedir. Kirlenmiş alanların belirlenmesi, kayıt altına alınması, incelenmesi, sınıflandırılması ve kirlenmiş sahaların, toprakların yeniden iyileştirilmesinde uygulanan metodlar ve teknikler konusunda ülkemiz için ulusal bir program oluşturulmalıdır.

Alıcı ortam olarak toprak kirlenmesinin önlenmesi, kirliliğin giderilmesi, arıtma çamurlarının ve kompostun toprakta kullanımında gerekli tedbirlerin alınması esaslarını sürdürülebilir kalkınma hedefleriyle uyumlu bir şekilde ortaya koymayı amaçlayan Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği 31 Mayıs 2005 tarih ve 25831 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu Yönetmeliğin kapsamı, toprak kirliliğine neden olan faaliyetler ile tehlikeli maddeler ve atıkların toprağa deşarjına, atılmasına, sızmasına yönelik teknik, idari ve cezai yaptırımlar açısından yetersizdir.

AB Çevre Genel Müdürlüğü'nün koordinasyonu ile yapılan Toprak Koruma Stratejisi çalışmaları, Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği'nin tam anlamıyla kirlilik boyutuyla ele alınmasını ve yeniden düzenlenmesini gerektirmektedir.

Toprak kaynaklarının mümkün olan en iyi şekilde korunması, kullanımı ve sürdürülebilir yönetiminin sağlanması gerekmektedir.

Toprağın Genel İyileştirilmesi 1-DRENAJ:
Çoğu bitki suyun iyi drene edilmesini fakat hızlı bir şekilde kaybolmamasını ister. Bu istek daha çok erkenci bitkiler için önemlidir.İdeal su tutulması;minerallerin çevresinin ince bir su tabakasıyla kaplı olması ve organik minerallerin aralarının havayla dolu olması durumudur.Kılcal kökler mineralleri çevreleyip hem gerekli besinleri absorbe edebilir ve hem de ihtiyaç duydukları havayı teneffüs edebilirler. Drenaj suyun akıp gitmesi için alınan önlemler olmakla birlikte üst toprağa ilave edilecek olan organik katkı maddesi veya alçıtşı yada kireçtaşı gibi maddeler kilin ,kum gibi küçük topaklar halinde bir arada tutulmasına sebep olarak toprağın drenaj özelliğini geliştirecektir. Drenaj ,iklim şartlarına göre toprak işlenerek ve havalandırılarak da geliştirilebilir. Kuru havada toprak işlendiğinde hem killi toprak alete yapışmayacak yada yapışmalar olmayacak ve hem de toprak parçalara kolayca ayrılacak bu da toprağın kolay drene olmasını sağlayacaktır.

Toprağa kum yada çakıl karıştırılarak da toprağın drenajı geliştirilebilir çok miktarda kum yada çakıl gerekecektir. Bu pahalı bir yöntem olduğundan ancak küçük alanlar için düşünülebilir.

2-HAVALANDIRMA:
Havalandırma birçok nedenden dolayı önemlidir.Bu hem toprak drenajını iyileştirir ve hem de bitki köklerinin ve diğer toprakaltı organizmaların nefes almasını sağlar.Havalandırma drenaj için kullanılan yöntemlerin çoğu ile sağlanabilir.

3-İŞLENEBİLİRLİK:
Bu ağır killi toprağın kolay çalışılabilir hale getirilmesi demektir.Bu yine drenaj için kullanılan yöntemlerle geliştirilebilir.Bunun yanında toprağın ihtiyaç duyduğu uygun organik katkı maddelerinin ilavesi de gerekmektedir.

4-RENK:
Toprak rengi üzerinde ne kadar uzun süredir tarım yapıldığına bağlı olarak değişim gösterebilir.Asıl rengi, orijini olan ana kayaya göre değişmekle birlikte içindeki organik madde miktarı da bunu etkiler.Koyu renkli toprakların nesiller boyunca işlenmekte olduğu söylenebilir.Koyu renkli topraklar ısıyı daha çabuk absorbe edecekler ve daha yavaş soğuyacaklardır.Yani İlkbaharda toprak daha erken ısınacaktır.Bu durumda toprağın iyileştirilmesi demek renginin koyulaştırılması anlamına gelmektedir. Toprağın rengini koyulaştırmak için havalandırılmış kurum kullanılmaktaydı fakat günümüzde daha çok organik karışımlar tercih edilmektedir.

5-SU TUTMA
Bu kumlu topraklarda bir problem olarak karşımıza çıkar.Toprağın su tutmakapasitesini artırmak için mümkün olduğu kadar çok organik katkı maddesi katılmalıdır.

Böylece toprağın su tutma kapasitesi artacak bitki kökleri kuru havada da suyu alabilecektir.


Kaynak: tarimcevre.tarim.gov.tr