Sorun Olan Yabancı Otlar

Tarım dışı veya boş alan denildiğinde; otoyol ve tren yolu kenarları, bina, fabrika, hava alanları ve sanayi yerlerinin çevresi, endüstri alanları, boru hatları, kanal kenarları ve şevler, tarihi alanlar anlaşılmaktadır. Bu alanların kullanım amaçlarına bağlı olarak, bazı bitkiler sorun oluştururlar ve sorun olan bu bitkiler, yabancıot olarak nitelendirilirler. Bazı yabancıotlar kuruyarak, yangınlara sebep olabilir. Yaz sonuna ve sonbahar mevsimine doğru buralarda gelişen yabancıotlar iyice kurur; sonra kuru hava ve sıcağın da etkisiyle küçük bir kıvılcım veya kırık cam parçalarının güneşi odaklamasıyla tutuşabilirler. Otoyol, tren yolu, havaalanı, bina kenarları ve endüstriyel alanlarda bu durum oldukça önemlidir. Ayrıca, otların tutuşmasıyla orman yangınları oluşabilmekte, hatta bina ve endüstriyel alanlarda da yangınlar çıkabilmektedir. Tarım dışı alanlarda yabancıotların diğer bir zararı ise, tarihi alanlardaki eserlerin örtülmesine, üzerinde veya içinde gelişen kökleriyle tarihi eserlerin zamanla parçalanmasına, ufalanmasına ve bozulmasına sebep olmalarıdır. Yabancıotlar kazı çalışmalarını zorlaştırmakta ve sarfedilen işgücünü artırmaktadır. Tarım dışı alanlarda çoğalan yabancıotlar, buradan diğer bölgelere de yayılabilir.

Tarım dışı alanlarda sorun olan yabancıotları, belli bir gurup altında isimlendirmek güçtür. Çünkü, tek veya çok yıllık, dar veya geniş yapraklı; hatta çalı, ağaççık ve ağaç formunda birçok bitki de buralarda sorun olabilmektedir.

Bu konuyla ilgili olarak Akdeniz Bölgesi'nde yapılan bir çalışmada, kültür arazisi dışında, kültür arazisi içindeki kadar yabancıot türünün bulunduğu ve kültür arazisi dışındaki yabancıotların en çok yol kenarları, tarla kenarları ve boş alanlarda bulunduğu bildirilmektedir (Düzenli ve ark., 1993). Bu yabancı otların hepsinden bahsetmek veya onların bir dokümanını vermek oldukça zordur. Çizelge I 'de bunların bir kısmının ve Çizelge 2 'de de çalı, ağaççık veya ağaç formunda olan bazılarının bir listesi verilmiştir.



Çizelge1. Tarım Dışı Veya Boş Alanlarda Bulunan Bazı Yabancıotlar




Yabancıotun bilimsel ismi


Türkçe İsmi




Achillea spp.


Civan Perçemleri




Acroptylon repens


Kekre




Aegilops spp.


Yaban Buğdayları, Teke Çimenleri




Alcea spp.


Hatmiler




Alkanna spp.


Tosbağa Otu, Köpekdili, Havaciva Otu




Allium spp.


Yabani Sarımsaklar




Althea spp.


Hatmiler




Anagyris foetida


Katır Kuyruğu, Domuz Dikeni




Anchusa azurea


Sığırdili




Anthemis spp.


Papatyalar




Apera spica-venti


Rüzgar Otu




Artemisia spp.


Pelin Otları, Yavşan Otlan




Bromus spp.


Bromlar




Bupleurum spp.


Tavşankulakları




Calendula arvensis


Portakal Nergizi




Campanula spp.


Çan Çiçekleri




Carduus spp.


Kangallar, Kenger Dikenleri




Centaurea solstitiaîis


Güneş Dikeni




Centaurea spp.


Gökbaşlar, Çayır Düğmeleri




Chenopodium spp.


Sirkenler, Kazayakları




Chondrilla juncea


Karakavuk, Çengel Sakızı




Cichorium intybus


Çatlangaç, Köksakızı




Circium arvense


Tarla Köygöçüreni




Convolvulus arvenisis


Tarla Sarmaşığı




Cynodon dactylon


Köpekdişi Ayrığı




Datura stramonium


Şeytan Elması




Ecballium elaterium


Eşek Hıyarı, Acı Kavun, Cırtatan




Echinops spp.


Kirpi Dikenleri, Topuzlar




Echium spp.


Engerek Otlan




Erodium spp.


Dönbabalar




Eryngium spp.


Boğa Dikenleri




Euphorbia spp.


Sütleğenler




Fumaria spp.


Şahtere Otları




Geranium spp.


Turnagagaları




Glycyrrhiza spp.


Meyan Kökleri




Gypsophyla spp.


Çövenler, Alçı Otları, Yağlıotlar




Heliotropium spp.


Bozotlar




Hordeum murinum


Duvar Arpası, Pisi Pisi Otu




Hyoscyamus niger


Deli Batbat, Siyah Banotu




Lamium spp.


Ballıbabalar




Lavandula stoechas


Karabaş Otu, Lavanta




Malva spp.


Ebegümeciler




Matricaria chamomilla


Hakiki Papatya, Mayıs Papatyası




Medicago spp.


Yabanı Yoncalar




Melilotus spp.


Taş Yoncaları




Mentha spp.


Naneler




Onopordum acanthium


Adı Eşek Dikeni, Kangal, Gengel




Papaver spp.


Gelincikler




Plantago spp.


Sinir Otları




Polygönüm spp.


Çoban Değenekleri




Pteridium aquilinum


Eğrelti Otu, Kartal Eğrelti




Ranunculus spp.


Düğün Çiçekleri




Rumexspp.


Labadalar




Salsola kali


Adı Soda Otu




Salvia spp.


Adaçayları




Scandix pecten-venerîs


Zühre Tarağı, Çoban Tarağı




Sinapis arvensis


Yabanı Hardal




Slipa spp.


Sorguç Otlan




Tribulus terrestris


Demir Dikeni




Trifoliıım spp.


Üçgüller, Tırtıllar




Turgenia latifolia


Geniş Yapraklı Pıtrak, Küçük Pıtrak




Verbascum spp.


Sığır Kuyrukları, Balık Otlan




Veronica spp.


Yavşan Otları




Vicia spp.


Yabanı Fiğler




Xanihium spinosıım


Zincir Pıtrağı, San Pıtrak




Xanthium strumarium


Domuz Pıtrağı, İri Pıtrak

















Çizelge 2. Tarım Dışı Ve Boş Alanlarda Sorun Olan Bazı Çalı, Ağaççık Veya Ağaç Formundaki Yabancıotlar




Yabancıotun bilimsel ismi


Türkçe İsmi


Formu*




Genista spp.


Katırtırnakları


OT, ÇL




Alhagi pseudoalhagi


Deve Dikeni


ÇL




Berberis crataegina


Kadın Tuzluğu, Diken Üzümü


ÇL




Capparis spinosa


Kebere, Keditırnağı


ÇL (sürünücü)




Hypericum spp.


Binbirdelik Otları, Kantaron


ÇL




Prosopis farcta


Çeti


ÇL




Rubus canascens


Böğürtlen


ÇL




Rubus sanctus


Böğürtlen


ÇL




Rubus idaeus


Ahududu, Ağaç Çileği


ÇL




Sarcopoterium spinosum


Abdestbozan Otu


ÇL




Erica spp.


Fundalar


ÇL,AÇ




Juniperus spp.


Ardıçlar


ÇL, AÇ




Myrtus communis


Mersin, Murt


ÇL,AÇ




Paliurus spina-chrisli


Karaçalı


ÇL, AÇ




Prunus spinosa


Çakal Eriği


ÇL,AÇ




Rosa canına


Kuşburnu, Yabani Gül


ÇL, AÇ




Tamarix spp.


Ilgınlar


ÇL, AÇ




Vitex angus-castus


Hayıt


AÇ




Elaegnus angustifolia


İğde


AÇ, AĞ




Salix spp.


Söğütler


AÇ, AĞ




Ouercus spp.


Meşeler


AÇ, AĞ




Ailanihus altissima


Kokarağaç, Aylandız


AĞ