Sert Kabuklu Meyvelerin İklim İstekleri

Fındık: Ülkemizde fındık yetiştiriciliği Karadeniz bölgemizde yapılmaktadır. Fındık için en uygun iklim Karadeniz (kışları ılık, yazları orta derecede sıcak ve nemli) iklimidir. Karadeniz sahil kuşağında kış süresince sıcaklık -5°C'nin altına nadiren düşmektedir. Fındık ağacının gövdesi dinlenme durumunda iken -25°C ve -30°C'ye dayanabilirse de, çiçeklenme dönemi bütün kış süresince devam ettiğinden, ürün açısından, kış ve ilkbahar donlarının büyük önemi vardır. Dişi çiçekler -8°C, erkek çiçekler ise -2°C ve -2.5°C'den sonra zararlanmaya başlamaktadır. Yine ilkbaharda fındıklarda vegetatif gelişmenin başlamasından sonra, sıcaklığın 0°C'nin altına düşmesi zarara neden olmaktadır. Bu meyve türünün soğuklama ihtiyacı 1200 saat dolayındadır. Yazın sıcaklığın +32°C'nin üzerine çıktığı durumlarda verim ve kalitenin düştüğü gözlenmektedir.

Ülkemizin fındık ekolojisinde yıllık yağış miktarı 1000-1200mm (Ordu, Giresun, Trabzon) dolayında olduğu için fındık bahçelerinde sulama yapılmamaktadır. Ancak yeterli bir ürün için özellikle Haziran-Temmuz dönemindeki yağışların önemi büyüktür.

Antep fıstığı: Ülkemizin Güneydoğu Anadolu bölgesi koşullarına son derece iyi adapte olmuştur ve kışları nisbeten soğuk, yazları ise uzun, sıcak ve kurak iklimleri tercih etmektedir. İklim isteği yönünden Antep fıstığının en ilginç yanı, yüksek sayılabilecek bir soğuklama isteğine karşın, yaz döneminde meyvesini olgunlaştırabilmek için yine oldukça yüksek bir sıcaklık toplamına gereksinme göstermesidir. Antep fıstığı yetiştiriciliğinin yoğun olduğu Gaziantep, Şanlıurfa ve Siirt illerimizde Mayıs-Eylül döneminde aylık ortalama sıcaklık 25°C'nin üzerindedir. Antep fıstığı -20°C'ye ulaşan düşük kış sıcaklıklarına dayanabilmektedir. Nisan ayında sıcaklığın 0°C'nin altına düşmesi, henüz açılmamış çiçeklerde hafif ölçüde zarara neden olmaktadır. Bu meyve türü, yaz gelişme döneminde düşük hava nemi istediği halde, çiçeklenme döneminde hemen hiç yağış almayan Güneydoğu Anadolu bölgesinde sulama yapılmadan yetiştirilmektedir. Bu durumu, kullanılan anaca göre ağacın köklerinin 5m derinliğe ulaşması ile açıklamak mümkündür.

Badem: Sıcak ılıman iklim bitkisidir. Özellikle meyvelerin olgunlaşması için yüksek yaz sıcaklıkları ister. Kurağa dayanıklı ve soğuklama isteğinin düşük oluşu nedeniyle, farklı ekolojik şartlara adaptasyon yeteneği oldukça yüksektir.

Kış soğuklarına dayanımı, hemen hemen şeftali ile aym düzeydedir. Kışın sıcaklığın -18°C'ye düştüğü dönemlerde, tomurcukların zararlandığı bildirilmektedir. Badem için düşük sıcaklıklar arasında en önemlisi ilkbahar geç donlarıdır. Çiçekler, çiçeklenme döneminin başlangıcında -3°C ve -4°C'ye kadar dayanabildikleri halde, taç yaprakların dökülmeye başladığı dönemde -1.5°C ve -2.0°C'de, küçük meyve döneminde ise -1.0°C ve hatta -0.5°C'de zararlanmalar söz konusudur. Badem, ılıman iklim meyve türleri arasında en erken çiçek açan tür olması nedeniyle, özellikle ülkemizin iç ve yüksek kesimlerinde ilkbahar geç donlarından sık sık zarar görmektedir.

Soğuklama isteği oldukça düşüktür. Badem çeşitlerinin + 5°C'nin altındaki soğuklama isteklerinin 90-427 saat arasında değiştiği belirtilmektedir. Kurak koşullara iyi adapte olmasına rağmen, yıllık yağış toplamı 300 mm'nin altındaki alanlarda verim düşük olmaktadır.

Ceviz: Farklı iklim koşullarına adaptasyon yeteneği yüksek olmakla birlikte, ılıman iklim kuşağının, kara iklimine sahip olan kesimlerinde yaygm olarak yetiştirilmektedir. Ceviz ağaçları -25°C'ye kadar olan kış soğuklarına dayanabilmektedir. Ancak dişi çiçekleri ilk sürgünlerin ucunda oluştuğu için ilkbahar geç donlarına karşı oldukça duyarlıdır. Bazı yörelerde sonbahar erken don zararı da sözkonusudur. Çeşitlere göre değişen soğuklama gereksinmesi 800-1800 saat arasındadır.

Kestane: Ülkemizin Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerinin sahil kesimlerindeki orman alanlarında değişik orman ağaçları ile birlikte kendiliğinden yetişmektedir. Bu yüzden, fazla sıcak ve kuraklıktan hoşlanmaz. Doğal yayılış alanı içinde kış soğuklarından genellikle etkilenmemektedir. Dinlenme halinde -30°C hatta -36°C'ye kadar dayanıklı olduğu bildirilmektedir. Ancak ilkbahar geç ve sonbahar erken donlarına karşı duyarlıdır.

Kestane, yıllık yağış toplamı 600-1600 mm arasında bulunan alanlarda yetiştirilen ve düşük ışık yoğunluğundan hoşlanan bir gölge ağacıdır.