Antep Fıstığı Meyve İç Güvesi Mücadelesi

Hastalık Tanımı :
Antepfıstığı meyve içgüvesi erginlerinin kanat açıklığı 9.8-12.2 mm, vücut uzunluğu 5.2-6.5 mırf dir. Baş ve toraks kısmı koyu gri renkli, antenler ip gibi, gri-siyah renkli ve uzunluğu vücudun yaklaşık 2/3'ü kadardır. Birinci çift kanatlar açık gri renkte, üzerinde koyu renkli desenler bulunur. Alt kanatlar daha açık renkli, yer yer koyu renkli desenlerle bezenmiştir.

Yumurtası 0.5-0.6 mm uzunluğunda, 0.4-0.5 mm eninde oval yapılı, basık, üzeri boyuna çizgili ve sarı renklidir.

Larva kışlama döneminde sarımsı yeşil renkte olup, meyvelerde beslendikçe sarımsı renge dönüşmektedir. Her segmentte enine ve genişçe, pembe-kırmızı renkte bir bant yer almaktadır. Larva boyu 7.4-11.6 mm'dir. Larva*lar meyveleri terk ettikten sonra, kışlamak amacıyla kabuk altlarına çekildiklerinde, başlangıçta belirgin bir şekilde görülen ve her segmentinde yer alan enine pembe renkli bantlar zaman içerisinde kaybolur ve larva açık yeşil veya sarımsı yeşil renge dönüşür.

Pupa açık kahverenginde ve boyu 4.2-7.6 mm'dir.

İlk ergin çıkışları nisanın ortalarından itibaren başlar ve mayıs sonuna kadar devam eder. Dişiler çiftleştikten sonra, yumurtalarını meyve salkımlarında, meyve sapının meyve ile birleştiği yere bırakırlar. Yumurtaların açılma süreleri 2 hafta kadardır. İlk larvalar mayıs ayı başında görülür.

Birinci döle ait olan bu larvalar, fıstık meyvelerinin kabuğunda yuvarlak bir delik açarak içeri girerler. Larvalar gelişme sürelerini meyve içinde 30^0 günde tamamlar ve meyveden çıkarlar. Larvalar meyveden çıkmak için meyve kabuğuna bir madde salgılar ve bu salgı kabuğun kolayca delinmesini sağlar.

İkinci döle ait larvalar, Farda hirsuta Mord. (Aphididae: Fordinae)'nın oluşturduğu gallerin içerisinde; 3. dölü olgunlaşan meyve kabuğu arasında bulunur. Zararlı yılda üç döl vermektedir.

Zararlı larva döneminde kışlar. Antepfıstığı meyvelerinin kemik dokusunun sertleşip, meyve iç doldurmaya başladığı döneminde meyveyi terk eder ve antepfıstığı ağaçlarının kabukları altına (Şekil 116h) ve F.hirsutanm oluşturduğu gallerin içerisine çekilirler ve burada pupa olurlar.

Birinci döle ait larvaların ağaç kabukları altına çekilme zamanı iklim koşullarına bağlı olarak Gaziantep ilinde mayıs ayının ortalarında başlar ve haziran ayının sonuna kadar devam eder.

Meyvelerde beslenmesini tamamlayan son dönem larvalar, içerisinde beslendiği meyveyi delerek terk eder ve ağaç dalları üzerinde dolaşarak gövdeye doğru ilerler. Ağaç gövdesi veya dalları üzerinde yarık ve çatlakların bol olduğu, ölü doku yapısında olan kabukların yoğun bulunduğu kısımda gövde ile kabuk arasında kendisine bir yuva hazırlar daha sonra beyaz renkli bir kokon örer ve bunun içerisinde diyapoz halinde kışlar . Ağaç kabuğu altında kışı geçiren larvalar, mart ayında pupa olurlar, pupa süresi bir ay kadar sürer.

Yaşayış :
Asıl zararı 1. nesil meyvede meydana getirmektedir. Yumurtadan çıkan 1. nesile ait larvalar meyve sapına yakın olan kısımdan meyve içerisine girmekte ve yeni oluşmaya başlayan meyve embriyosu ve meyve kabuğunun yumuşak iç dokusu ile beslenmektedir. Meyve içerisinde besin azaldıktan sonra meyveyi terk ederek, genellikle aynı meyve salkımında veya bitişik meyve salkımda bir başka meyveye girmekte ve beslenmesine devam etmektedir.

İlk dönem larvalar daha çok meyve sapına yakın kısımlardan meyveye girerken, daha ileri dönem larvalar meyvenin değişik yerlerinden meyveye giriş yapa*bilmektedir. S. pistaciicola zararına uğramış meyvelerin kabuk renkleri değişmekte ve kızıl kahverengine dönüşmektedir. İlk dönem larvaların giriş deliği meyve reçinesi ile kapatılmakta ve fark edilmemekte, ancak meyve açıldığında meyve içerisinde larvanın atıkları görülebilmektedir. Bir larva 9-10 meyvede zararlı olmaktadır. Bir larva salkımdaki meyvenin %40-42 sine zarar verebilmektedir.

2. nesile ait larvalar F. hirsuta'mn oluşturduğu gal içerisinde beslenirken 3. nesile ait larvalar meyvenin yumuşamaya başlayan dış kabuğu (Pericarp) içerisinde beslenmektedir.

Zararlı, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi'nde yaygındır.

Kültürel Önlemler :
S. pistaciicola larvalarının ağacın gövde ve dallarına sarılan oluklu mukavvalara kışlamak amacıyla girmesi, zararlı ile mücadelede kullanılabilir. Bu amaçla şeritler halindeki oluklu mukavvaların mayıs ayı ortasından itibaren antepfıstığı ağaçlarının gövde ve dallarına sarılması ve birinci dölün inişleri tamamlandıktan sonra bunların toplanarak bahçeden uzaklaştırılması gerekmektedir.

Kimyasal Mücadele :
İlaçlama kaplama olarak yapılmalı ve meyve salkımlarının ilaçla teması sağlanmalıdır.

İlaçlama Zamanı :
Kimyasal mücadele kışlayan dölün yani birinci neslin larvalarına karşı yapılmalıdır. 10 ağacın değişik yönlerinden meyve salkımları kontrol edilmeli, meyvelerdeki bulaşma oranının %3'ü bulması durumunda ilaçlı mücadeleye karar verilmelidir.