Sebzecilikte Ekolojik Faktörler - İklim

İklim, bir yerde sebzeciliğin yapılıp yapılmayacağını, yapılacaksa nasıl yapılacağını ve hangi metotların kullanılacağını, hangi sebze tür ve çeşitlerinin yetiştirilebileceğini, yetiştirme zamanlarının tespitini, kısacası bütün yapacağımız işlerin nasıl planlanacağını ve yönlendireceğini belirler. Bunu birkaç örnek ile açıklayalım. Kısa vejetasyon süresi olan bir yerde salçalık domates yetiştiriciliği yapılamaz. Salçalık domates yetiştiriciliğinde tohumlar direkt tarlaya atılıyorsa ekimden-hasada kadar en az 100 gün ve daha iyisi 150-180 güne gereksinim vardır. Süre 100 günün altında kalacak olursa, bitki üzerinde oluşan domates meyvelerinin çoğu tam kızarıp olgunlaşamaz, bir çoğu yeşil kalır. Salça üretimi için en yüksek verim elde edilemez ve karlı bir yetiştiricilik yapılamaz. Bu yönü ile ülkemizde vejetasyon süresi uzun olan bölgeler Marmara, Ege, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’dir. Akdeniz Bölgesi’nin de uzun bir vejetasyon süresi olmasına karşın, yaz aylarında meydana gelen yüksek sıcaklık bitkileri yeşil aksam olarak büyümesine izin verse de, yeteri kadar meyve oluşumuna izin vermez. Bu bakımdan bu bölgede salçalık domates yetiştiriciliği yapılamaz. Kısa vejetasyon süresi olan, kışları soğuk geçen iklimlerde kışlık sebzelerin yetiştiriciliği ön plana çıkar. Bu iklimlerde tarlaya direkt tohum ekiminden çok, fide dikimi yapılır. Tarlada ancak vaktinde sebzecilik gerçekleştirilir. Kısmen örtü altında turfanda sebzecilik uygulanır ve ilkbahar-yaz-sonbahar dönemlerinde sera sebzeciliği yapılabilir. Bunun karşıtı uzun vejetasyon süresi olan ve kışı ılık geçen yerlerde yazlık sebzeler değer kazanır. Tarlada vaktinde sebzeciliğin, ön ve arkasına birer yetiştirme devresi daha ekleyerek, ön-vaktinde- arka kültür yetiştirilebilir. Sonbahar-kış-ilkbahar aylarında seracılık yapılabilir.
Bir yerin iklim koşulları altında sene içinde beklenen tüm iklim olayları beraberce değerlendirilir. Vejetasyon süresinin uzunluğu, en düşük, en yüksek ve ortalama sıcaklık, ışık, yağış, nispi nem, rüzgar durumu incelenir. Tüm faktörlerin ayrı ayrı ve beraberce etkileri belirlenir. Böylece o bölgenin iklimsel olayları değerlendirilir. Şimdi sırayla bu faktörleri ele alıp inceleyelim.

Kaynak: Genel Sebzecilik Kitabı Prof. Dr. Atila Günay