Sebzelerin Sağlık Bakımından İlaç Olarak Kullanılması

Sebzelerin Sağlık Bakımından İlaç Olarak Kullanılması SEBZELERİN İNSAN BESLENMESİ VE SAĞLIĞI BAKIMINDAN ÖNEMİ


Sebzelerin sağlık bakımından diğer bir önemi ilaç gibi hekimlikte kullanılmasıdır. Sebzelerin, ortaçağdan itibaren gelen, fakat o zamanlarda tam yerine oturtulamayan kullanım şekli 18.-19. yüzyıllarda biraz daha bilimselleşmiştir. Bilhassa Türk ve Arap asıllı, Çinli ve Hindistanlı uzmanların ki, bu uzmanlar o günün koşullarında bugünkü doktorların görevini yapıyorlardı, bu konularda çeşitli uygulamalar yapmış ve bunları yazarak kitap halinde sunmuştur. Bunlardan birisi olan Osmanlı dönemi uzmanlarından Hayati Zade Mustafa Feyzi Efendi’nin eserinde 200’e yakın bitkinin ilaç olarak kullanım şekilleri verilmiştir. Bu bitkiler arasında sebzeler de bulunmaktadır. Günümüzde de yabancı doktorların bir araya gelerek, bu konuda yazdıkları kitaplar vardır. Biz gerek eski ve gerekse yeni bazı kitaplardan topladığımız bilgileri bir araya getirerek aşağıda verdik.
Ispanak : Yendiği zaman çabuk sindirilir ve bağırsakları mülayim tutar, sırt, boğaz ve bağırsak ağrılarına, safraya iyi gelir. Ayrıca kurutulmuş ıspanak yaprakları badem yağı ile karıştırılıp, elde olunan bulamaç yendiğinde sıtma hastalığını tedavi eder. Kalp ağrılarına karşı 1 gr ıspanak tohumu kaynatılıp içilmelidir.
Marul ve Kıvırcık Salata : Tohumları kaynatılıp içilirse veya tohumları dövülüp yenirse, erkeklerde oluşan bel soğukluğunu düzeltir. Ancak 1 gr dan fazla yememelidir.
Pırasa : Pırasa lapası mide ve bağırsak rahatsızlıklarında kullanılır. Pırasanın tohumları kaynatılarak suyu içilirse erkeklik gücünü arttırır. Böbrek taşlarını düşürür ve idrar yollarını temizler. Pırasa ve ayva tohumları dövülüp balla beraber kullanılırsa etki daha da artar.
Soğan : İştah arttırır. Damar sertliğine iyi gelir. Tohumları kaynatılıp içilirse, bağırsakları dezenfekte eder. Kulağa bu sudan bir damla damlatılırsa kulak çınlamalarını azaltır ve duyma gücünü arttırır. Yumurta sarısı ile beraber yoğrulup iltihaplara sürülürse, onları kurutur. Ayrıca zeytinyağı ile sabunun karıştırılmasından elde olunan macun, soğan lapasına karıştırılır veya ateşte pişmiş soğan içine konursa, diken ve cam batan kısımlara bu karışım konulduğunda ağrıyı keser ve bunların çıkmasını kolaylaştırır. Dolamalı parmaklarda iltihabı giderir ve dolamayı geçirir.
Sarmısak : Tansiyonu düşürür ve dengede kalmasını sağlar. Pişmiş sarmısak öksürüğe iyi gelir. Sirke ile beraber gargara yapılırsa enfeksiyonları ortadan kaldırır. Sarmısak ve zeytinyağı lapası kulunç ağrılarına, burkulmalara, incinmelere ve açık yaralara iyi gelir. Bu lapa yenirse ishali önler.
Domates : Domates arı sokmalarında, çıban deşilmesinde, diken ve cam batmalarında kullanılır. Taze domates devamlı yenirse (günde 100-200 gr kadar) prostat kanserinin oluşmasını önler. İçinde fazla miktarda vitamin bulunduğundan vücudu çeşitli hastalıklara karşı korur.
Patlıcan : Patlıcan fazla yağlı olarak pişirilir ve yenirse, kabızlığı önler ve dışkının kolay çıkmasını sağlar. Miktar arttırılırsa ishal meydana getirir. İshali önlemek için patlıcan sirke ile beraber yenmelidir. Bu durumda kabızlık başlar. Çok patlıcan yemek uykusuzluk, migren ve bağırsak kanseri meydana getirir. Patlıcan yakılıp külü sirke ile karıştırılıp elde olunan macun siğil üzerine sürülürse, siğilleri yok eder.
Biber : Soğuk algınlığına iyi gelir. Sıkılıp suyu sürülürse romatizma ve siyatik ağrılarını hafifletir. Uzun süreli uygulamada tamamen iyileştirir. Yemeklerde acı biber yenirse bağırsakları dezenfekte eder, enfeksiyonların önüne geçer ve enfeksiyonla meydana gelen ishali durdurur. Kandaki kolesterolü düşürür, enfarktüs olma riskini azaltır.
Turp : İdrar söktürür. Tohumları ve kendisi kaynatılıp, lapası ağrıyan yerlere sürülürse ağrıyı giderir. Yine vurma ve çarpmalardan sonra kullanıldığında ağrıyı keser. Bal, sirke ile pişirilip suyu gargara yapılırsa boğaz ağrılarına ve iltihaplanmalarına iyi gelir. Arı, yılan ve çıyan sokmalarında ağrıyı azaltır.
Bakla : Baklanın kabuğu çıkartılıp, kanayan yara üzerine konursa, kanamayı durdurur. Tohumu dövülüp, pişirilip yakı gibi kullanılırsa, kadınlarda kıl çıkmasını engeller. Badem yağı ile pişirilir ve şekerle beraber yenirse öksürüğe, zatülcenp ve vereme iyi gelir.
Bu bilgilerin çoğu doktorlar tarafından kullanılmaktadır. Hatta son zamanlarda yapılan sentetik ilaçlar yerine, tamamen bitkileri kullanarak yapılan ilaçlar birçok hastalığın tedavi edilmesinde moda halini almıştır. Unutulmaması gereken bir konu, herhangi bir bitkinin doktor kontrolü olmadan kullanılmasının doğru olmadığıdır. Bitkilerin içeriğindeki maddeler çok çeşitlidir. Bu içeriği bilmeden onları kendi başımıza kullanırsak, bazı sakıncalar yaratabiliriz. Bir hastalığı önleyelim derken, diğer bazı hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olabiliriz.

Kaynak: Genel Sebzecilik Kitabı Prof. Dr. Atila Günay