Sulama Suyunun Özellikleri

Toprağa uygulanan su, alt katmanlara sızarken suda eriyen bazı katı maddeleri de içerisine alır. Toprak taneleri tarafından tutulan su ise, toprak ile fiziko-kimyasal reaksiyonlara girer. Toprak minerallerinin özelliklerine ve suyun içerdiği tuzların türlerine bağlı olarak bir takım denge reaksiyonları oluşur ve hem suyun hem de toprağın özellikleri değişir.

Toprakta fiziksel açısından su - hava dengesinin sağlanması ve kümeli bir yapının olması arzu edilir. Toprakta oluşacak kümeli yapı, suyun hareketini kolaylaştırarak iyi bir su hava dengesinin oluşmasına yardımcı olur. Toprakta kümeli yapının oluşmasına etki eden faktörler;

*** Organik madde

*** Toprak işleme

*** Donma ve çözülme etkisi

*** İki ve üç değerlikli katyonların etkisi olarak sıralanabilir.

İki ve üç değerlikli katyonlar özellikle Ca, kolloidal toprak tanelerinin gevşek bir biçimde kümeleşmesine neden olur. Bu şekilde kümeleşen taneler organik atıkların etkisi ile daha dayanıklı bir hal alırlar. Buna karşın tek değerlikli katyonlar ve özellikle Na teksel yapı oluşumuna neden olurlar.

Toprağın organik ve kil fraksiyonları ( - ) elektrik yüklüdürler ve (+) yüklü katyonları adsorbe edebilirler. Toprakta Ca iyonu etkin bir oranda adsorbe edilmiş ise toprak fiziksel yapısı yani infiltrasyon hızı, hava ve su geçirgenliği, gözenek oranı gibi özellikler bitki gelişmesi açısından uygun bir nitelik kazanır. Buna karşılık adsorbe edilen Na miktarı, toplam katyonların % 10 ve 15'inden fazla olursa kil kompleksleri dispers olurlar ve toprağın infiltrasyon hızını, su ve hava geçirgenliğini azaltırlar. Bunun yanısıra sodyumlu topraklar kuruduklarında kabuk bağlarlar ve çatlarlar. Bu durumda da tohum çimlenmesi ve toprak işlemesi zorlaşır.

Sulama suyu kalitesini oluşturan kimyasal bileşimi, olumsuz olarak, bitkiye iki türlü etkide bulunur.

1 - İçerisinde taşıdığı toksik maddeler ya da yüksek tuz konsantrasyonu

2 - Toprağın özelliklerinin kötüleşmesi

Katı maddelerin erimesi ile suyun yoğunluğu artar. Bilindiği gibi bitki kök öz suyunun yoğunluğu, genelde, toprak çözeltisi yoğunluğundan daha fazladır. Suyun akışı da yoğunluk farkından dolayı bitki kökleri içerisine doğrudur. Yani taşınım düşük ozmotik basınçtan yüksek ozmotik basınca doğrudur. Düşük nitelikli sulama sularındaki yüksek tuz konsantrasyonu, ozmotik basıncı artırarak bitki köklerinin su alımını engeller. Adı geçen olaya (Bu duruma) "Fizyolojik Kuraklık" denir.

HCO3 ve Cl gibi iyonlar normal konsantrasyonlarının üzerinde bitkiye zararlı olurlar. Bu zararlı etki özellikle çimlenme döneminde kritik özellik gösterir çok belirgin olmaktadır. Ancak toksisite etkisi bitkiye ya da bitki köklerinin yüzeylerine yada bitki organları içerisine doğrudan etki şeklinde düşünülmemelidir. Bu genelde ortamda bazı iyonların daha fazla olması halinde diğer iyonların eksikliğinin ortaya çıkması şeklinde görülmektedir. Bazı iyonların aşırı düzeyde bulunmaları (en iyi bilineni Na dur) toprak fiziksel özellikleri üzerine olumsuz etki yaparlar Kötü kaliteli su kullanma sonucu, sorunlar tip ve derece bakımından değişmekle birlikte; esas olarak, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilirler.