Hayvan Beslemede Anti Besleme Faktörleri

Bitkiler aleminde çoğu bitki, besin madde depolarını dış zararlılara karşı korumaya yarayan kimyasal bileşikleri sentezleyebilme yeteneğine sahiptir. Bu bileşikler, hayvanlar veya insanlar tarafından tüketildikleri zaman oldukça zararlı veya ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bunlar arasında proteaz inhibitörleri, goitrojenler, alkaloidler, okzalatlar ve fitatlar sayılabilir. Bu bileşikler bunları tüketen hayvanlarda büyümede gerilemeye yol açtıkları gibi, sindirim sistemi başta olmak üzere çeşitli vücut fonksiyonlarında da ciddi aksamalara yol açabilirler.

Tanenler genellikle bitkilerin kök, odun, kabuk, yaprak ve meyvelerinde bulunur; tanik asit olarak da bilinir. Tanenler polifenolik bileşikler olup, kolza, bakla ve sorgum gibi bitkilerden elde edilen, açık sarı-kahverengi toz, pul ya da süngersi bir kütle halindeki biçimsiz (amorf) maddelere verilen addır.

Saponinler, baklagiller ile fasulye ve kimi baharat tohumlarındaki şekerli steroidal veya triterpen bileşiklerdir. Bunların bitkileri fungal, bakteriyel ve böcek saldırılarına karşı korudukları sanılmaktadır. Saponinler sindirim ve metabolizmada rol alan enzimleri inhibe ederler, Zn ile çözünmez formda kompleks meydana getirerek sindirimi olumsuz yönde etkilerler.

Gossypol, pamuk bitkisinin tohum, yaprak, dal ve köklerinde bulunan polifenolik bir pigmenttir. Toksik bir bileşik olup, kalp, solunum, üreme sistemiyle karaciğerde lezyonlara yol açar. Serbest gossypol toksik olduğu halde, bağlı formda olanı değildir. Pamuk tohumunun ısıl işleme tabi tutulması gossypol'ün bağlı forma geçirilmesi içindir.