Tarımsal Ürünlerin Talebi

4.TARIMSAL ÜRÜNLER TALEBİ
4.1.TALEBİN OLUŞUMU

Tarımsal üretimin 1/8 i sınai ham madde olarak kullanılmaktadır.

Teknik yenilikler ikame malları çıkardığından (poliester,l ürün ihtiyacı giderek a- pamuk,tabii kauçuk-suni kauçuk ) ham madde olarak kullanılan tarımsal ürün miktarı azalmaktadır.

Tarımsal ürünlerdeki emek yoğunluğunun sentetiklere göre fazla olması ibreyi sentetikler lehine çeviren ana etkendir.

Tarımsal ürünlerin % 87 si ise gıda maddesi olarak kullanılmakta ve İktisadi gelişme ile talep çeşitlenmektedir.

4.2.TALEP ARTIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Tarımsal gıda maddelerine karşı olan talep düzeyi ve talep elastikliğini etkileyen faktörlerşöyle sıralanabilir.

A)Nisbi fiyatlar

B)Nüfus artışı

C)Kişi başına gelir

D)Zevkler ve alışkanlıklar

E)Gelir dağılımı

4.3.TALEP ARTIŞ HIZI VE ESNEKLİKLER

Fiyatların sabit kalması koşulunda tarımsal ürünlerde talep artış hızı aşağıdaki şekilde hesaplanır.

4.3.1.Tarımsal Talep Artış hızı

Talep artış hızı=Nüfus artış hızı+Tarımsal ürünlerin gelir esnekliği x gelir artış hızı şeklinde hesaplanır.

Örnek nüfus artış hızı %3 gelir esnekliği 0.75 gelir artış hızı %4 ise talep artış hızı 3.0+(0.75x4.0)=4.5. olarak tahmin edilebilir.

Tarımsal ürünler piyasasında benzer ürünler birbirini ikame eder.Bunların fiyatları arasındaki farklılıklar hızlı bir ikameye yol açar.

Tamamlayıcı ürünlerin talepleri birlikte gelişir.

4.3.2.Talep esnekliği

Tarımsal ürün talep elastikliği şu formüle göre hesaplanır

Et=G.Eg+(1-G)Ei

Bu formülde Et talep elastikliği G gıdaya gelirden ayrılan pay Eg talebin gelir esnekliği 1-G gıda dışı harcamaların gelirdeki oranı Ei İkame esnekliğidir.

Gıdanın gelirdeki payının %30 ve gelir esnekliğinin 0.4 ve ikame esnekliğinin 0.6olduğu bir ekonomide gıda maddeleri talep esnekliği şöyle olacaktır

Et=0.30x0.4+0.70x0.6=0.12+0.42=0.54

4.4.PAZARIN GELİŞİMİ

Ekonomik gelişmenin ilk aşamasında üretici ürünün önemli bir kısmını kendi tüketir

Bir süre sonra pazar için ürettiği kısım artmaya başlar.Bu noktada pazarlamacıların devreye girmeğe başladığı görülür.

İktisadi gelişme arttıkça pazarlanan ürün oranı artar üretici tüketici birbirinden ayrılır.

4.4.1.Piyasanın özellikleri

Tarımsal ürünler piyasası

A)Çok sayıda işletme
B)Küçük ölçek ve yüksek maliyet
C)Urün türdeşliği

Unsurları ile tanımlanır ve saf rekabete yakındır.

4.4.2.Pazarlama sisteminin fonksiyonu

Üretimi tüketiciye ulaştıran sistem pazarlama ağıdır.

Nihai kullanıcı talebini karşılamaya yönelik pazarlama ağının yapısı ekonomi geliştikçe karmaşık bir hal alır

Tarımsal ürünler

A)Üretildiği yerde (Adanada yetişen karpuz en çok istanbulda tüketilir)

B)Üretildiği zamanda (örneğin limonun üretim mevsimleri belli zamanlarda ama tüketimi yıl boyuncadır).

C)Üretildiği biçimde (Buğday buğday olarak hatta un olarak değil ekmek veya unlu ürünler şeklinde tüketilir.)

Tüketilmezler.

Pazarlama sisteminin fonksyonu

Üretim tüketim dengesizliklerini yer zaman ve şekil değişiklikleri yaparak gidermek ve dengelemektir.

Bunu yapan ve pazarlama sisteminin özünü oluşturan kişi veya kurum ARACI olarak adlandırılır

4.4.3.Aracının fonksiyonları

1.SATIN ALIR
2.SINIFLAR-İŞLER
4.NAKLEDER
5.FİNANSMAN SAĞLAR
6.RİSK TAŞIR .

4.4.4.Ticaretin Finansmanı

Aracı finansmanı öz kaynakları yanında banka kaynaklarını kullanarak karşılar

Bankalar riski az olduğu ve büyük kredi ile küçük kredinin maliyetleri çok farklı olmadığı için çiftçi yerine aracıyı finanse etmeyi tercih eder.

Finansman şekli
A)Üretim finansmanı
B)Stok finansmanı
C)Yatırım finansmanı
şeklinde olabilir.

Aracı riskinin bir kısmını sigorta edebilirse de sigorta kısmen bozulma çalınma taşınma riskini kısmen karşılasa da satış riskini karşılamadığından daima riskle karşı karşıyadır.

4.5.PAZARLAMA MARJI

Verilen hizmet karşılığı her ürüne eklenen pazarlama marjı farklıdır.

Teknolojik gelişme girdi fiyatlarının düşmesine ve reklam tanıtım gibi araçlar kullanılarak
fiyat artışına ve bu marjın artışına olanak sağlar.EGZOJEN ETKİ

Aracının karı etkinliğine de bağlıdır ENDOJEN ETKİ

Pazarlama maliyeti yüksek ve pazarlama sisteminin etkinliği az ise maliyet ve fiyat artar.

Kötü düzende pazarlama sistemi iyi olan piyasaya hakim olur.

İktisadi gelişme arttıkça işleme ulaştırma ve muhafaza hizmet maliyetleri arttığı için pazarlama maliyetleri yükselir.

Çok sayıda üretici ile pazarlamacının karşılaştığı piyasada satıcı piyasası geçerlidir.

Pazarlamacı ile son tüketici arasındaki piyasa ise bundan farklıdır.

Bu piyasada

A)Az sayıda işletme

B)Büyük ölçekden kaynaklanan maliyet tasarrufları

C)Reklam marka anbalaj ve mal farklılaştuırmasından kaynaklanan türdeş olmama gerçeği vardır.

a)Her firmanın üreticiye sağlaması gereken hizmetlerin türdeş olmaması yanında

b) Piyasaya giriş ve çıkışın yeni sistem oluşturmanın zorluğu nedeniyle serbest olmaması,

c)Satıcıların fiyatlar hakkında tam bilgi sahibi olmamaları

d)Alıcı sayısının fiyatları etkileyecek kadar az olması ve kendi aralarında anlaşabilmeleri

e)Pazarlama firmalarının gerek mal alımında gerekse satışta uyguladıkları yöntemler
rekabet şartlarını bozmaktadır.Tüketici pazarlamacı dengesi

Pazarlamacıların kendi aralarında anlaşıp geçici olarak fiyat yükselterek küçükleri elemeleri de rastlanan bir olaydır.

Üretici ,ürün türü ve üretim alternatiflerinin farklı olması
Aracının öneminin çok daha fazla olması
Tarım ve sanayi sektörleri arasındaki başlıca farklardır.

Pazarlamacının gerek alıcı gerek satıcı olarak hakim durumu ekonomik gelişme ile azalmaya başlar

Gelişme ile pazarlamacının güçlenmesine paralel olarak üretici kesim kamu yardımı ile örgütlenir.Uretici kooperatifleri oluşur

Üretici kooperatifleri tek kooperatif şeklinde birleşince tek alıcı ve tek satıcı olarak piyasaya hakim olur.Örgütlenmiş üretici toptancı karşısında daha yüksek bir fiyat elde eder

Kooperatiflerin daha yüksek fiyatla satması üretimi arttırıcı etki yapar Pazarlama kooperatifi üretimi kısıcı önlem almak zorunda kalır.Fiyatı yükseltme imkanlarını araştırır.

Kaynakları gelişen kooperatiflerin üretim aşamasına girdikleri görülür.Çünkü kooperatifler üreticilerin tek başına yapamadıkları yatırımları yapabilirler.

Kooperatiflerin pazarlama ve üretim alanına girmeleri halindeki başarı şartları

A)Pazarlama maliyetinin özel alıcı kadar olması

B)Tek ürün veya birbirine yakın ürünlerde ihtisaslaşması

C)Küçüklerin çoğunluğu kontrol edebilmesidir.

Gerçekte her üyeye bir oy verildiğinden genellikle kooperatiflere büyük çiftçi girmemektedir.Ayrıca Kooperatifte üyelerin kültür düzeyleri önemlidir

Kooperatiflerin başarısı sonucu kar iki taraf arasında güçlerine göre paylaşılır.

4.6.ÜRETİM PAZARLAMA ENTEGRASYONU

Zaman içinde üretim ve pazarlama arasındaki değişik şekillerde tamlaşma gelişir.

Bunun şekilleri
A)Mukaveleli tarım Konserve fabrikalarının domates üreticileri ile anlaşması
B)Bizzat üretim ve işleme (Bazı kuruluşların bizzat üretime girmesine et işleme tesislerinde sıkça rastlanır)
Şeklinde olabilir.

Pazarlamacının geriye entegrasyonundaki ana amaç karını arttırmak ve ürün teminini garantiye almak şeklinde sayılabilir.

Dikey tamlaşma da olsa verim istikrarsızlığı fiyatları dalgalandırdığından pazarlamacının riski tam olarak ortadan kalkmaz.