Hayvan Beslemede Kalsiyum ve Fosfor

Kalsiyum: Vücutta en çok bulunan mineral olup, toplam vücut agirliginin % 1-2 sini olusturur. Vücuttaki toplam Kalsiyumun ise % 99 u kemik ve dislerde bulunur. Yem rasyonlarinin olusturulmasinda en basta ilave edilen mineraldir. Piyasada DCP, mermer tozu ve kireç tasi seklinde mamüllerin kullanilmasiyla karsilanabilir. Ayrica piyasadan tedarik edilebilecek olan kemik unu da iyi bir kalsiyum kaynagidir. Yalniz dikkat edilmesi gereken husus rasyonda Kalsiyum / Fosfor oranidir. Rasyona 1/2 oraninda katilmalari vücutta kullanimlari ve fonksiyonlari açisindan önemlidir.

Hayvanların Ca'dan tam anlamıyla yararlanabilmeleri için:
1) Vücutta yeteri kadar Ca kaynakları olmalıdır.
2) Ca ve P arasında o hayvan türü ve o döneme ait ilgili oranın olması ve
3) Vücutta yeterince vitamin D bulunmalıdır.

Baslica Fonksiyonlari:

*Iskelet ve dislerin olusmasinda en temel yapi tasidir.
*Süt üretiminde ve kanatlilar için yumurtada kabuk olusumunda rol oynar.
*Kanin pihtilasmasi, glikojen metabolizmasi, sinirlerin uyarilmasi ve birtakim hormonlarin salgilanmasinda görev alir.
Vücutta yeterince bulunmamasi halinde ise;
*Büyümenin yavaslamasi yaninda süt veriminde de düsmeler görülür.
*Kemiklerde ve dislerde bozulma, bu sebeple durus bozukluklari ve tirnaklarda yangilara sebebiyet verir.
*Ineklerde buzagilamadan hemen sonra Kalsiyum ihtiyaci artmakta, yeterince karsilanamayan ve absorbe edilemeyen kalsiyum ise hipokalsemi olusturarak süt hummasina neden olmaktadir.
*Kanin pihtilasmasi azalarak kanama vakalarinda siklasma görülür.
*Kanatlilarda ise yumurta kalitesinin düsmesi yaninda kendi yasam seviyelerinde de düsüs görülür.

Fosfor ise vücutta % 80 iskelet yapisinda % 20 ise yumusak dokular yaninda özellikle kaslarda bulunmaktadir. Fosforun organik ve inorganik formlari emilir özellikte olup, emilim çogunlukla ince bagirsagin üst kismindan yapilmaktadir. Fosforun vücutta miktari Vitamin D, Paratroid Hormonu ve Kalsitonin hormonlari tarafindan dengelenmektedir. Vücuttan atilimi ise ot yiyen hayvanlarda diski ile olmaktadir. Özellikle mera topraklarinda Fosfor miktarinin çok düsük oldugu bölgelerde Fosforun vücutta yetmezligi durumuna bagli olarak semptomlar olusmakta, bu semptomlar özelliklede büyüme ve yüksek verimin alindigi laktasyon döneminde olusmaktadir.

Baslica Fonksiyonlari:

*Kemik, dis ve kaslarin olusumunda görev alir.
*DNA ve RNA nin yapisini olusturur.
*Süt verimini artirmasi yaninda, kanatlilarda yumurta olusumunda kalsiyumun tasinmasini saglar.
*Protein sentezi yaninda, asit baz dengesini saglayarak osmotik basinci düzenler.
*Rumen mikroorganizmalarinin selülozu sindirebilmelerine etki eder.
Rasyonda yeterince bulunmamasi ve takviye premixlerle hayvana verilmemesi durumunda;
*Genç hayvanlarda kemiklerin kolay kirilabilir olmasi , deformasyonu, büyümede gerileme ve eklemlerin bükülmemesi durumlari olusur.
*Eriskin hayvanlarda ise eksikligi ortaya çikmadan kemiklerde bulunan stoklari birkaç hafta kullanilabilmektedir. Daha sonrasinda ise Pika (naylon yeme, batma yalama v.s.) belirtileri görülmeye baslar.
*Istah bozuklugu, zafiyet, kaslarda erime dolayisiyla tendon ve asil bozukluklari görülür.
*Kizginlik siklusunde bozukluklar, damizliklarda fertilite problemleri olusur.
*Rasitizm ve osteomalasi meydana gelir.
*Kanatlilarda yumurta verimi düsüklügü yaninda 10-12 günlükken artan ölümler ve kafes yorgunluklarinin olusumuna sebebiyet verir.
Degerli Çiftçilerimiz, hayvanlarimiza yedirmis oldugumuz yemlerle bahse konu minerallerin yeterli ölçüde verildigine dikkat etmeliyiz. Aksi halde yukarida bahsettigimiz gibi çok büyük kayiplarimiza çok basit dikkatsizliklerimiz sebebiyet verecektir. Örnegin kizginlik siklüsündeki bir bozuklukla dogum yapmis inegimizin 5-6 ay gebe biraktirilamayisi ve her ay tohumlama maliyetleri yanisira geç alinacak yavrunun maliyetini varin siz hesap edin.