Tomurcuk Tırtılları

Tomurcuk tırtılları

a)Yeşil tomurcuktırtılı [Hedya nubiferana Haw. (Lep.:Tortricidae)]b)Kırmızı tomurcuktırtılı [Spilonota ocellana (Schiff.)(Lep.:Tortricidae)]c)Küçük tomurcukgüvesi [Recurvaria nanella Hübn.(Lep.:Gelechiidae)]

Tanımları, yaşayışları ve zarar şekilleria) Yeşil tomurcuktırtılı (Hedya nubiferana Haw.)

Yeşil tomurcuktırtılı kelebeklerinin kanat açıklığı 18-21 mm'dir. Ön kanatların dipten 2/3'ü mavimsi, siyah ve gümüşi kahverengi, uç kısmı ise beyaz renklidir. Kenarlarında açık kahverengi lekeler bulunur. Arka kanatlar grimsi açık kahverengidir (Şekil 11/a).



Yumurtadan yeni çıkan larvalar açık yeşil, olgunlaşmış larvalar ise koyu zeytin yeşili renktedir. Baş, göğüs, anal plakalar ve göğüs bacakları parlak siyah renklidir. Sırtında boyuna uzanan, koyu yeşil renkli bir şerit, vücut halkaları üzerinde de siyah renkli kabarcıklar ve bunlardan çıkan açık renkli kıllar vardır. Olgun larva boyu 18-20 mm'dir (Şekil 11/b).

Bu zararlı, kışı dalların çatallanan yerlerindeki kabuk çatlaklarında, tomurcuk diplerinde ve tomurcuk pulları arasında, sık dokulu ve grimsi renkli bir kokon içinde, değişik larva dönemleri halinde geçirir. İlkbaharda kışladıkları yerleri terk ederek tomurcuk, çiçek ve yapraklarda beslenir. Mayıs ayının ikinci yarısından sonra beslenip kıvırdıkları yapraklar arasında pupa olurlar. Mayıs ayının ortalarında itibaren, bu pupalardan ergin kelebekler çıkarak uçmaya başlar. Kelebek uçuşları temmuz ayı başlarına kadar devam eder. Dişi kelebekler, yumurtalarını yaprakların alt ve üst yüzüne bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar, biraz beslendikten sonra kışlamaya çekilirler. Bu zararlı yılda 1 döl verir.

Kışlamış larvalar, tomurcukları yan taraflarından delip içine girmek suretiyle zarar yapar. Bunlar, çiçekleri de yiyerek zarara neden olurlar. Larvalar daha sonra bir yaprağı ikiye katlayarak, birkaç yaprağı birbirine sararak, yaprakları meyvelere veya dallara yapıştırarak, aralarında beslenmek suretiyle zarar yapar. Böylece meyve kabuğunu kemirerek, meyvelerin kalitesini ve pazar değerini düşürürler. Yazın yumurtadan çıkan larvalar ise, yaprakların alt epidermisini delerek, parankima dokusu ile beslenmek suretiyle zarara neden olurlar.

b) Kırmızı tomurcuktırtılı [Spilonota ocellana (Schiff.)]

Kırmızı tomurcuktırtılı kelebeklerinin kanat açıklığı 12-18 mm'dir. Ön kanatların dip ve uç kısmı gri kahverengi, ortası ise beyaz renklidir. Kanadın uç kısmında, iç ve dış köşelerine yakın, birer koyu renkli leke bulunur. Arka kanatlar açık gri renkli ve ince saçaklıdır (Şekil 12/a). Larva, koyu kahverengi kırmızı olup, başı ve göğüs plakası parlak siyah, anal plaka ise koyu kahverengi-siyahtır. Olgun larva 9-13 mm boyundadır (Şekil 12/b).

Bu zararlı, kışı dalların yarıklarında, çatallar arasında, kabuk altlarında, tomurcuk dipleri ve tomurcuk pulları arasında, sık dokulu ve grimsi beyaz renkli bir kokon içinde, larva döneminde geçirir. Larvalar İlkbaharda, kışladıkları yerleri terk ederek tomurcuk, çiçek ve yapraklarla beslenerek zarar yaparlar. Mayıs ayının ikinci yarısından itibaren, genellikle dalların çatallanma yerlerindeki ve gövdedeki kabuk çatlaklarının arasında, bazen de beslendikleri yerde ve toprakta pupa olurlar. Kelebekler mayıs ayının sonlarında çıkarak uçmaya başlar. Kelebek uçuşları temmuz başlarına kadar devam eder. Dişi kelebekler yumurtalarını yaprakların alt ve üst tarafına, filizlere ve yeni oluşan tomurcuklara bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvaların bir kısmı, biraz beslendikten sonra kışlamaya çekilir. İklim koşulları uygunsa, diğer bir kısmı beslenmeye devam ederek, 2. dölü oluşturur. Yumurtadan çıkan larvalar, yaprakların parankima dokusu ile beslenirken önce düz, sonra çatallanan tipik galeriler oluşturur. Yoğunluğun fazla olduğu bahçelerde, yaprak başına 10 adet galeri görülebilir. Bu zararlı yılda 1-2 döl verir.



c) Küçük tomurcukgüvesi (Recurvaria nanella Hübn.)

Küçük tomurcuk güvesinin kanat açıklığı 10 mm'dir. Ön kanatlar kirli gri ve siyah pullarla örtülüdür (Şekil 13/a).

Olgun larva kırmızı kahverengi olup, pupa olmaya yakın koyu zeytin yeşili, daha sonra da morumsu bir renk alır (Şekil 13/b). Olgun larva, 5-6 mm boyundadır.


Bu zararlı, kışı dalların çatalları arasında kabuk altlarında, tomurcuk dipleri ve tomurcuk pulları arasında, sık dokulu ve grimsi beyaz renkli bir kokon içinde, larva halinde geçirir. Tutunabilecek bir çıkıntı bulduğu taktirde, dallar üzerinde de kışı geçirebilir. İlkbaharda kışladıkları yerleri terk eden larvalar, tomurcuk, çiçek ve yapraklarda beslenir. Mayıs ayının ikinci yarısından sonra, genellikle dal çatalları arasında, gövdedeki kabukların altında, bazen de beslendiği yerde ve toprakta pupa olurlar. Pupadan çıkan kelebekler, mayıs ayının sonlarında uçmaya başlar. Kelebek uçuşları, temmuz ayının ortasına kadar devam eder. Dişi kelebekler yumurtalarını, yaprakların alt yüzlerine bırakırlar. Yumurtadan çıkan larvalar, bir süre yapraklarda beslendikten sonra kışlamaya çekilir. Bu zararlı yılda 1 döl verir.

İlkbaharda, kışladıkları yerlerden çıkan larvalar tomurcuklar ve çiçeklerde beslendikten sonra, salgıladıkları ipeğimsi ipliklerle yaprakları birbirine bağlar ve bunların arasında beslenirler (Şekil 13/c).

Böyle yapraklar birbirine bağlı kalıp açılamaz ve normal gelişmelerini yapamazlar. Yazın yumurtadan çıkan larvalar yaprakların epidermisleri arasına girip beslenmek suretiyle zarara neden olurlar. Yapraklarda dar, küçük ve yıldız şeklinde galeriler açarlar.

Tomurcuk tırtılları polifag zararlılar olup, Yurdumuzun her tarafında bulunur. Yeşil ve Kırmızı tomurcuktırtılları kirazdan başka elma, armut, ayva, muşmula, erik, kayısı ve gülde zarar yapar. Ancak Yeşil tomurcuktır-tılı eriği, Kırmızı tomurcuk tırtılı ise elmayı tercih eder. Küçük tomurcukgü-vesi kayısı, erik, badem, kiraz, şeftali, elma, ayva, muşmula ve gülde zarar yapar.

Doğal düşmanları

Tomurcuk tırtıllarının doğal düşmanları aşağıda verilmiştir:Parazitoitler:Trichogramma embriyophagum (Hartig) (Hym.:Trichogrammatidae) (Yeşil ve Kırmızı tomurcuktırtılı yumurtalarında saptanmıştır.)Meteorua icterus Nees (Hym.:Braconidae)Orgilus punctulator H. (Hym.:Braconidae)Delichogenidae colchicus Tobias (Hym.:Braconidae)D.tersus Papp (Hym.:Braconidae)Apanteles ater Ratz. (Hym.:Braconidae)A.cytherea Nixon (Hym.:Braconidae)A.erevanicus Tobias (Hym.:Braconidae)A.umbellatarum Haliday (Hym.:Braconidae)Ascogaster annularis Nees (Hym.:Braconidae)Macrocentrus linearis Nees (Hym.:Braconidae)Pristomerus vulnerator Panzer (Hym.:Ichneumonidae)

-Predatörler :Dereaocoris lutescens (Schilling) (Het.:Miridae)

Mücadelesia) Biyolojik mücadele

Ankara İlinde, Yeşil ve Kırmızı tomurcuktırtılı yumurtalarında T.embriyophagum saptanmıştır. Bu yumurta parazitoitinin Ankara İlindeki meyve bahçelerinde yaygın olarak bulunduğu ve bazı yerlerde, adı geçen zararlıların yumurtalarını %90’na varan oranlarda parazitlediği saptanmıştır.

Yumurta parazitoiti T.embriyophagum’un ve diğer doğal düşmanla-rın korunması ve etkinliğinin arttırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Faydalılara zararsız veya az zararlı ilaçların tercih edilmesi ve ilaçlama zamanının, bunların en az zarar göreceği şekilde ayarlanması, doğal düşmanların korunması açısından son derece önemlidir.b) Kimyasal mücadele

Diğer zararlılar, özellikle yaprakbükenlere karşı yapılan mücadele, tomurcuk tırtıllarını da kontrol altına aldığı için, bu zararlılara karşı ayrı bir ilaçlamaya genellikle gerek kalmaz. Ancak yoğunluğun, ekonomik zarar eşiğinin üzerine çıktığı yerlerde, bu zararlılara karşı, tomurcukların patlama döneminde bir ilaçlama yapılabilir. Kimyasal mücadeleye karar verebilmek için ilkbaharda, kiraz bahçelerinde tomurcuklar patlamadan önce, her 10 dekar için 5 ağaç seçilir. Bu ağaçların değişik yönlerinden 20’şer adet tomurcuk veya çiçek buketinde (toplam 100 organda) inceleme ve sayım yapılır. Bu sayımlarda, 10-15 larva bulunan bahçelerde kimyasal mücadele yapılır.