Saksılar ve Saksı Yenileme

Yeni satın alınan saksılı süs bitkilerinin saksıları uzun bir süre değiştirilmez. Aksi taktirde getirildiği çevreye uyum sağlamaya çalışan bitkilerde yeni bir zorlama meydana gelir ve bitki zayıflar.

* Bitkilerde kökler uzamış gelişmiş ve kök balyası oluşmuş ise,
* Bitki gelişmesi zayıflamışsa,
* Bitki daha sık sulamaya ihtiyaç duyuyorsa, süs bitkisinin saksısı değiştirilir.

Saksılı süs bitkilerinde kullanılan saksılar genel olarak kil veya plastikten imal edilir. Her birinin kendine özgü tipleri vardır ancak her iki tip saksı da süs bitkileri için iyidir. Sulama ihtiyaçlarının farklı olması nedeniyle süs bitkileri herhangi birisinde süreklilik sağlanarak tutulmalıdır. Çünkü süs bitkilerinin kök oluşturma durumları kil veya plastik saksılarda farklılık göstereceğinden sulama rejimine dikkat edilmelidir. Kil saksılar genelde aynı görüntüye sahiptir veya birkaç farklı formda üretilebilmektedirler. Ancak plastik olanlar gerek yüzey gerekse form bakımından çok farklı görünüşte yapılabilmektedirler. Kış aylarında ısıtılmayan odalarda yetiştirilen süs bitkileri için plastik saksılar izolasyon bakımından belli bazı avantajlara sahiptirler.

Saksı yapımında sadece kil ve plastik kullanılmaz, bunun yanında odun, fleksiglass ve cam yerleştirilmiş kasalar da bu amaç için uygundur. saksı tipinin seçiminde serbestsiniz, ancak iyi bir dren sis temine sahip olması gerektiği unutulmamalıdır. saksıların dip kısımlarında uygun ve yeteri sayıda dren deliği yoksa suyun akışını sağlayacak birkaç adet açılmalıdır. Evlerde yetiştirilen ve ağaç formunda olan süs bitkileri için dren deliği açmak çoğu zaman pratik olmayabilir. Çünkü aşırı derecede büyük delik açmalı ancak bitkinin boğulmasına karşı da dikkatli olmak gerekmektedir.

Süs bitkileri için saksı seçiminde, Dren deliği veya birkaç deliğe sahip olan, Gerek içine dikilecek bitki ile gerekse bulunduğu ortam ile uyum sağlayan bir saksının seçilmesi ve mutlaka altlık (tava) kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.

1. Kil Saksılar

1. Ağırdırlar.
2. Plastik saksılara göre devrilme (toople över) riskleri daha azdır.
3. Kolayca taşınamazlar.
4. Kırılma riskleri fazladır.
5. Delikli yapılarından dolayı su ile dolma (logging) riskleri yoktur.
6. Doğal renkleri vardır ve bu renk kolay kolay değişmez.
7. Tehlikeli olan tuzlar komposttan dışarı süzer.
8. Çatlaklar oluşabilir.
9. Yeniden kullanımlarda zor temizlenirler.

2. Plastik Saksılar

1. Hafifletirler
2. Kolay taşınırlar
3. Devrilince kırılmazlar
4. Sulama durumu daha seyrektir
5. Çok renkli ve dekoratif özelliğe sahiptirler
6. Çatlama riskleri yoktur
7. Yeniden kullanılmak istendiğinde kolayca temizlenirler.

Süs bitkileri için kullanılan saksılarda yükseklik hemen hemen iç çapa eşittir. saksı büyüklüğü cm olarak ifade edilir ve 13 cm'lik saksı ile iç çapı 13 cm olan saksı ifade edilmektedir. saksının iç kısmına doldurulan kompost ile saksının üst kısmı arasındaki boşluk sulama yüksekliği olarak ifade edilir ve saksının büyüklüğüne göre değişir.

Saksıların büyüklüğü 4-6-0-13-18-25-30-40 cm olabilir. saksı büyüklüğüne göre sulama yüksekliği aşağıda verilmiştir.



Saksılar standart, yarım saksı ve tohum tavası olarak da sınıflandırılmaktadır. Yarım saksılar genelde açalya, bromeladlar, begonya ve menekşeler için kullanılırken tohum tavaları saksı altlığı olarak kullanılmaktadır.

Süs bitkilerinin saksıları değiştirildiğinde daima saksı büyüklüğü 2.5 cm artırılır. Ancak bu durum depodaki saksı sayısını artırır Bunun yerine 6>9>13>18>25>35 şeklinde bir saksı yenileme yapılabilir (Şekil 9).

Süs bitkileri için kullanılan ve kendi kendini otomatik olarak sulayabilen saksılar da bulunmaktadır.

Sulamanın düzenli olarak yapılamadığı ortamlarda bulunan süs bitkileri için bu saksılar idealdir. Çift saksı metoduna göre çalışırlar Bürolar ve hafta sonlan değerlendirilen yerlerdeki çiçekler ile sürekli olarak nemli toprak isteyen çiçekler için idealdir. Belli bir süre ıslak ve belli bir süre kuru toprak şartları isteyen çiçekler için su haznesinin bir süre boş bırakılması gerekebilir. Ayrıca kış döneminde sürekli su dezavantaj yaratabilir.

Süs bitkilerinin saksılarının başarılı bir şekilde değştirilebilmesi için 7 aşamanın dikkatli olarak yerine getirilmesi gerekmektedir. saksı değitirmenin en iyi zamanı ilkbahardır. Çünkü farklı bir ortama dikilen süs bitkisinin kökleri kış dinlenme dönemine girinceye kadar gelişebilmesi için yeterli bir süre gerekmektedir. Bu amaçla ilk olarak süs bitkisinin içine dikili olduğu saksıdan daha büyük bir saksı seçilmelidir. Çok büyük saksılarda yapılacak yapılacak yetiştiricilikte daha çok dikkatli olmak gerekmektedir. saksı değiştirmenin aşamaları;

1. Aşama: Seçilen saksı daha önce kullanılmışsa fırça yardımı ile temizlenir. Kil saksılar kullanılmadan önce bir gece boyunca su içinde bekletilmelidir.

2. Aşama: Kil saksı kullanılacaksa dren deliğinin üst kısmına çakı, iri ta vea saksı kırıklları yerleştirilir. bunun üzerine bir miktar harç konulur.

3. Aşama: Saksısı değiştirilecek süs bitkisi bolca sulanır. Sulamadan 1 saat sonra çiçek sol el parmakları arasına alınarak saksı ters çevrilir ve toprağı ile birlikte arılması için saksının kenarını bir masa kenarına hafifçe vurabilir veya bir bıçak kullanarak saksı kenarından aşağıya doru sokabilir ve toprağı saksıdan ayırarak toprağı sağ elle çıkarabilirsiniz.

4. Aşama: Kök bölgesinde saksı kırıntıları varsa bunlar temizlenir. Gerekiyorsa kötüleşmiş kökler de kesilerek alınır. Bu arada çürümüş, esmerleşmiş ve kararmış olan kökler ortamdan uzaklaştırılmalı ancak köklere aşırı zarar verilmemelidir.

5. Aşama: Süs bitkisi yeni saksıdaki kompost tabakasının üzerine yerleştirilir ve boş kalan yerler hafifçe nemlendirilmiş ve kompost içeren toprak ile doldurulur

6. Aşama: Baş parmağınızla bastırmak suretiyle kompost, süs bitkisinin kök boğazına ulaşıncaya kadar saksıya doldurulur Kompostun saksı içine tam olarak yerleşmesi için saksıyı masanın üzerine 1-2 kez hafifçe vurabilirsiniz.

7. Aşama: Saksı dikkatli bir şekilde sulanır ve bir gün süre ile yaprakların solmaması için serin (gölge) bir yere yerleştirilir. Daha sonra süs bitkisi asıl yetişme ortamına konularak normal uygulama yapılır

Dinlenme dönemine giren saksılı süs bitkilerin neye ihtiyaç duyuyorsa onu vermelisiniz. saksılı süs bitkileri konusunda hazırlanan makalelerin tamamında bitkilerin dikkatli bir bakım şartlarına tabi tutulmaları bildirilmektedir. Bunlar; ışık, su, nem, beslenme ve sıcaklıktır. Ancak bir tanesi vardır ki genelde ihmal edilmektedir. Hemen hemen tüm süs bitkilerinin bir dinlenme periyodu vardır ve bu genelde kış aylarına rastlar. Bu dönemde normal olarak yapılan bakım işlemleri değişmektedir Yumrulu ve soğanlı bitkilerin (Sümbül-Hyacinth, Siklamen-Cyclamen, Gloxinia) toprak üstü organları geriye doğru ölür, çok yıllık odunsu süs bitkilerinin yapraklan (Punica, Poinsetlia) dökülür. Dinlenme dönemine giren süs bitkilerinde sulama azaltılır veya tamamıyla kesilir.