Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü

Kuruluş Tarihçe

Ülkemizde sertifikasyon faaliyetleri ilk olarak Ankara Üniversite Ziraat Fakültesi bünyesinde başlatılmıştır. Aynı amaca yönelik olarak 1959 yılında Tarım Bakanlığına bağlı “Tohumluk Kontrol ve Sertifikasyon Enstitüsü” kurulmuştur.

Ülkemizde yürütülen araştırma ve çeşit geliştirme faaliyetleri sonucunda ıslah edilen yeni çeşitlerin tarafsız bir kuruluş tarafından tescil edilmesi gereğince 1960 yılında “Bölge Çeşit Deneme Müdürlüğü/Enstitüsü” kurulmuştur. 1963 yılında 308 Sayılı “Tohumlukların Tescil, Kontrol ve Sertifikasyonu Hakkında Kanun” çıkarılmış ve Kuruluşun faaliyetleri bu Kanun ile ilgili Yönetmelikler çerçevesinde yürütülmüştür. Aynı yıl ülkemiz Uluslararası Tohum Test Birliğine (ISTA) üye olmuştur. Ülkemiz 1968 yılından itibaren sırasıyla şeker pancarı, hububat, mısır, ayçiçeği, soya, pamuk, çayır mer’a ve yem bitkilerinde, en son ise sebzede Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Teşkilatı (OECD) Tohumluk Sertifikasyon Sistemine dahil olmuştur. 1986 yılında 3161 Sayılı Kanun ile Bölge Çeşit Deneme Enstitüsü ile birleşen kuruluş, 1987 yılında Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü (TTSM) adını almıştır.

Ülkemiz 1989 yılında bazı bitki türlerinde Avrupa Birliği ile Eşdeğerlilik hakkına sahip olmuştur. 12.12.2000 Tarihinde Kuruluş TS-ISO-9002 Belgesini almıştır. 2001 yılında ISO/IEC 17025 ve ISO Guide 25 standartları çerçevesinde ISTA tarafından yeniden akreditasyonu onaylanmıştır (29 Ocak 2001).

ISTA ve OECD üyesi olan TTSM, 22-25 Ekim tarihlerinde Uluslararası Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Birliğinin (UPOV) Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sonucunda 18 Kasım 2007 tarihi itibariyle UPOV’a üye olmuştur.

Görev ve Yetkiler

TTSM, 5553 sayılı Tohumluk Yasası ve 5042 sayılı Yeni Bitki Çeşitlerine Ait Islahçı Haklarının Korunmasına İlişkin Kanunlara bağlı yönetmelik, tebliğ ve talimatlar çerçevesinde aşağıdaki görevleri yerine getirmektedir.

Yurt içinde veya yurt dışında ıslah edilen yeni bitki çeşitleri ile yurt dışından ithal edilen çeşitlerin tescilini yapmak ve kütüğe kaydetmek.

Yeni çeşit adayları ile ilgili tarla ve laboratuvar testlerini (Farklılık, Yeknesaklık, Durulmuşluk ve Tarımsal Değerleri Ölçme) yapmak,

Yurt dışına ihraç edilecek tohumlukların tarla ve laboratuvar testlerini yapmak, OECD Sistemi dahilinde üretilen tohumluklar için OECD ve ISTA sertifikası düzenlemek, OECD etiketleri vermek,

Yurt içi amaçlı üretimlerde etiket düzenlemek.

Tescil edilen veya üretim izni verilen ve Milli Çeşit Listesinde yayımlanan çeşitlere ait tohumlukların kontrol ve sertifikasyonu ile ilgili çalışmaları yürütmek,

Tescil edilen ve Resmi Gazetede ilan edilen çeşitlere ait özellik belgeleri, tescil raporları, protokolleri, standart numuneleri saklanabilir bitki ve bitki kısımlarını, resim ve slaytlarını muhafaza etmek,

Tescil edilen çeşitlerle ilgili çeşit kataloglarını hazırlamak,

Çeşit koruma ve bitki ıslahçı haklarına ilişkin teknik hizmetleri yürütmek,

Bir yıl öncesinde sertifikalandırılan tohumluklar ile ilgili olarak post kontrol denemelerini kurmak,

Ülkemizin üye olduğu uluslararası kuruluşlarla işbirliği yaparak metot birliği sağlamak,

ISTA tarafından periyodik olarak gönderilen Hakem Testlerini yapmak,

Ülkemizde üretilen meyve ve asma fidanları ile ilgili sertifikasyon hizmetlerini yürütmek,

Faaliyet konularıyla ilgili eğitim çalışmaları yapmak ve yayın hazırlamaktır.

Organizasyon Yapısı



Faaliyetler

1.YENİ BİTKİ ÇEŞİTLERİNİN TESCİLİ

Aday çeşitler verim, erkencilik, hastalık ve zararlılara karşı dayanıklılık, fabrika ve mekanizasyona elverişlilik, iç ve dış pazar isteklerine uygunluk gibi hususlar yönünden değerlendirilerek mevcut çeşitlerden farklı, yeknesak ve durulmuş olduğu, yani ekonomik değeri olan bir veya birkaç karakter yönünden standart çeşitlerle aynı seviyede olduğu veya üstünlük gösterdiği belirlenen çeşitler tescil edilmektedir. 2007 yılında çeşit tescil faaliyetleri; 31 değişik bitki türüne ait 204 çeşit adayı ve 196 standart çeşidin yer aldığı denemelerle, ülkemizin değişik bölgelerindeki 277 lokasyonda yürütülmüştür.

Ülkemizde 1963 yılında başlatılan tescil çalışmaları sonucunda 72 değişik bitki türlerine ait 1602 çeşidin tescili gerçekleştirilmiştir.

2.TOHUMLUKLARIN SERTİFİKASYONU

Ülkemizde iç ve dış pazar taleplerine uygunluğu tespit edilmiş bitki çeşitlerine ait tohumlukların standartlarına göre üretilmelerini sağlamak, çeşit safiyetinin bozulmadan devamını temin etmek amacıyla tohumluk, fide, fidan ve anaç üretimi yapılan alanların tarla, sera ve laboratuvar kontrolleri yapılarak üreticilere sağlıklı ve standartlara uygun materyalin ulaşmasını sağlamaktır. Bu amaçlar doğrultusunda 2006 yılında 148.194 tonluk tohumluğu temsilen alınan 6.426 adet numunenin belgelendirme işlemi yapılmıştır. 139.615 tonluk tohumluğa 5.384 adet sertifika, 8.579 tonluk tohumluğa 1.042 adet rapor düzenlenmiştir.

2006 yılında 22.132 tonluk tohumluk için 1.240 adet OECD Sertifikası, 5.521 ton tohumluk için 225 adet ISTA Blue ve 2.194 ton tohumluk için 331 adet ISTA Orange sertifikası düzenlemiştir.

26 türe ait meyve, asma fidanı ve çilek fidesi için 77.658.704 adet sertifika düzenlenmiştir.


Resmi Sitesi: www.ttsm.gov.tr