Antep Fıstığı Psillidi Mücadelesi

Hastalık Tanımı :
Yurdumuzda olduğu bilinen türler Agonoscena çişti (Putan), A.pistaciae Burck. Bd Laut., A.targionii (Lich.)'dir Burada yaygın tür olan A.pistaciae ile A.targionii Bas alınmıştır.

Ergin 1.2-1.8 mm boyda, genellikle kirli-açık sarı renklidir. Baş büyük, petek gözler kırmızı ve duyargaları 10 parçalıdır. Kanatlar genel görünümünde saydam yapıdadır. Kanat damarları arasında kahve renkli noktacıklardan oluşmuş bir koyuluk farkedilir. Kışlık erginler daha koyu renklidirler. Yumurtalar, ilk bırakıldıklarında beyaz, açılmaya yakın koyu sarı ve turuncu renklidir. Elipsoid biçiminde olup bir ucu daha siv-ricedir. Yumurtalardan yeni çıkan nimfler önceleri beyaz, sonra sarı, ergin olmaya yakın ise koyu sarı renklidir. Son nimf gömleği önceleri beyaz, açılmaya yakın ise kirli sarı veya açık kahverengine dönüşür.

Kışı ergin olarak ağaçların kuytu yerlerinde ve yere dökülen yaprakların arasında uyuşuk olarak geçirir. Kışlık erginler, kışlaktan nisan ayı ortalarında çıkar ve biraz beslendikten sonra ilk yumurtalarını taze yapraklara ve sürgün uçlarına tek tek bırakır. Mayıs ayından itibaren yumurtalar genel olarak yapraklara kümeler halinde bırakılmaya haşlanır. Yaz ayları boyunca ise erginler yumurtalarını yaprakların alt ve üst yüzlerine 25-65 adetlik gruplar halinde daire ve hilal şeklinde bırakırlar. Bir ergin yaşamı süresince 120-150 adet yumurta verebilir. Birinci döl yumurtaları 7-10 günde açılır. Daha sonraki döllerde yumurtaların açılma süresi, sıcaklıkla ilgili olarak düşer. Örneğin temmuz ve ağustos aylarında bu süre 4.5-5 gündür. Açılan yumurtalardan çıkan nimfler yapraklarda bitkinin özsuyunu emerek beslenir. Genç nimfler önceleri pek dağılmazlar ve yaprakların üzerinde damar aralarında toplu olarak bulunurlar. Birinci gömlek değiştirmeyi yaptıktan sonra diğer yapraklara da geçerek dağılırlar. Nimfler, yumurtadan çıktıktan hemen sonra başlamak üzere bütün nimf süresi boyunca dışkılarından tatlımsı bir madde çıkarırlar. Zararlının çok yoğun olduğu ağaçların altı, bu tatlımsı maddelerin kristalleşip yere dökülmelerinden dolayı bembeyaz olur. Nimfler beş gömlek değiştirerek ergin duruma geçerler. Nimflerin gelişme süresi ilkbaharda 25 gün yazın ise 15 güne kadar sürer. Ekim ayı sonuna kadar üreme faaliyetine devam eder ve yılda 5-6 döl verir. Kasım ayında son nimflerden koyu kahve renkli ve yaz erginlerine göre daha büyük erginler meydana gelir. Bu erginler sıcaklığın düşmesi ile birlikte kışlağa çekilir.

Yaşayış :
Nimfleri antepfıstığının yapraklarında bulunur ve uzun hortumları ile bitkinin özsuyunu oburca emerek beslenir. Emilen yapraklar zararlının yoğunluğuna göre sararıp dökülür. Yaprakların zamanından önce dökülmesi, hem ağacın zayıf kalıp bodurlaşmasına hem de sürgünlerdeki bir yıl sonra meyve verecek karagözlerin dökülmelerine neden olur. Ayrıca yapraklar eğer çok erken dökülmüş ise ve o sürgünlerde meyve de varsa bu meyvelerin iç bağlaması beslenme noksanlığından dolayı azalacaktır. Zararlı Güney illerimizde genellikle genç plantasyonlarda yoğunluk kazanmaktadır. Genç ağaçlar yaşlı ağaçlara göre daha hassas olmaktadır. Eğer zararlı genç bir bahçede 3-4 yıl yüksek yoğunlukta bulunmuşsa, bu bahçedeki ağaçların diğer yaşıtlarına göre bodur kaldığı ve şekillerin bozulduğu hemen fark edilir.

Antepfıstığı veya yabani formlarının bulunduğu Güney ve Güney Doğu illerimiz ile az da olsa İzmir ili çevresinde bulunurlar.

Kimyasal Mücadele :
Toz formülasyonlu ilaçlar, su taşıma olanağı bulunmayan bahçelerde tozlayıcılarla kaplama şeklinde, emülsiyon ilaçlar ise su zorluğu çekilen yerlerde veya genç bahçelerde atomizörle şişleme şeklinde ve su sıkıntısı çekilmeyen yerlerde veya yaşlı bahçelerde motorlu pülverizatörlerle kaplama şeklinde uygulama yapılmalıdır

İlaçlama Zamanı :
Şıralı zenk Mücadelesi yapılan bahçelerde ayrıca psyllid Mücadelesi gerekmeyebilir. Yaz döneminde, uygun zamanda yapılan tek ilaçlama ile zararlı kontrol altına alınmaktadır. İlaçlama zamanını belirlemek için dikkat edilecek hususlar şunlardır

Mayıs ayı ortalarından itibaren, haftada bir yapılacak sayımlar sonucunda zararlının artan bir populasyon (20-30 nimf / bileşik yaprak) göstermesi,
İlk yazlık ergin ve yumurta sayısında belirgin bir artışın kaydedilmesi,
İlk ergin parazit çıkışlarının henüz başlamamış olması, Bu koşulara uyularak yapıldığında tek bir ilaçlama yeterli olduğu gibi doğal denge de korunmuş olacaktır.
Zarar başladıktan bir süre sonra (30-40 gün) yoğun karagöz dökümüne neden olduğundan mücadeleye asla geç kalınmamalıdır. Ayrıca, yararlıların en fazla olduğu temmuz, ağustos aylarında antepfıstığı bahçelerinde ilaç atılmamasına özen gösterilmelidir.