Balın Hasadı

Arılar tarafından bitkilerin çiçeklerinden toplanan nektar (bal özü), arının midesinde kimyasal değişime uğrar ve daha sonra yiyecek olarak kullanılmak üzere petek gözlerine depolanır. Bitki çeşidine bağlı olarak %20-80 oranında su içeren nektar, petek gözlerine depolandıktan sonra su oranı %17-20 düzeyine indirilerek petek gözlerinin üzeri sırlanır. Mevcut petek gözlerinin en az yarısı sırlanmış ise bal olgunlaşmış ve hasat zamanı gelmiş demektir.

Bal hasadı, genellikle arıların daha sakin olduğu sabah saatlerinde yapılır. Kovana duman verilip kovan açılır. Ballıktaki sırlı petekli çerçevelerin arıları alt kata (kuluçkalığa) indirilir ya da silkelenir. Bu işlem esnasında hızlı fakat telaşsız çalışılmalıdır. Ballı çerçeveler ağzı kapalı bal kasalarına alınıp kapalı ortama taşınır. Bu esnada ballı çerçeveler, zedelenmemeli ve etrafa bal bulaştırılmamalıdır.



Balın Hasadında Nelere Dikkat Edilmelidir?

• Bal hasadı nektar akımının azalmaya başladığı günlerde yapılmalıdır. Bu şekilde nektar akımı sona erinceye kadar gelen ballarla da arılar kışlık ihtiyacı olan balı depolayabilecektir. Aksi takdirde, çevrede nektar bulunmayacağından arıların yağmacılığı nedeni ile bal hasadı zorlaşacaktır.
  
  
• Peteklerdeki gözlerin tamamı ya da dörtte üçü sırlanmış balların hasat zamanı gelmiş demektir.
• Kovandaki bütün peteklerin olgunlaşması beklenmeden, balı olgunlaşan petekler kovandan alınmalıdır.
• Hasatta en önemli nokta, koloninin ihtiyacından fazla olan balın alınmasıdır. Koloninin kışlık bal ihtiyacı olarak her arılı çerçeve için bir ballı çerçeve (2 kg sırlı bal içeren) kovanda bırakılmalıdır.
• Bal süzme işlemi kapalı bir ortamda yapılmalıdır. Arıcı süzme işlemini bal süzme çadırında yapacak ise temizlik konusunda daha dikkatli olmalıdır.
• Olgunlaşan balların kovandan alınmasına sabah saatlerinde başlanmalı, öğle saatlerinde süzme işlemi yapılmalıdır.
• Gezginci arıcılık yapanların bal hasadını, arılarının yerlerini değiştirmeden önce yapmaları gerekmektedir. Bu farklı bölge ballarının birbirine karışmaması ve arıların rahatça nakli açısından önemlidir.
• Balı süzülen petekler kolonilere geri verilir. Arılar petek gözlerdeki bulaşık balları yalayıp temizler ve bu boş petekler tekrar toplanır. Bunlardan ertesi yıl kullanılabilecek olanlar fare ve petek güvesinden korunarak muhafaza edilirken, kullanılmayacak durumda ve erkek arı gö-zü fazla olan petekler eritilerek bal mumu olarak değerlendirilir.
• Bal alma dönemlerinde kuluçkalıkta bulunan eski siyahlaşmış çerçeveler alınarak, eski petekleri yenileme işlemi de yapılır. Süzülen eski petekler, kırılan çerçeveler ve sır alma esnasında çıkan sır preslenerek mum yapılır. Bu şekilde arıcının yıllık temel petek ihtiyacı için işlenmemiş bal mumu sağlanmış olur.
• Sızdırılan mum ya da temel petekleri saklamak için kesinlikle naftalin kullanılmamalıdır. Çünkü naftalin mum ya da temel petekten bala geçmekte ve bu da insan sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir.
• Bal konulan kaplar daha önce kullanılmamış, kalaylı ve laklı teneke veya variller ya da çelikten yapılmış kaplar olmalıdır.