Ülkemizde Yeni bir Meyve Pepino

ÜLKEMİZDE YENİ BİR MEYVE "PEPİNO"

Ana vatanı Güney Amerika ülkelerinden Peru olan pepino, iklim istekleri açısından gece gündüz sıcaklık farkı fazla olmayan ılıman bölgelerimiz olan Karadeniz, Ege, Marmara ve Akdeniz bölgelerinde yetiştirilebilir.

Türkiye'de üretimine yeni başlanan Pepino, Peru orjinli olup Güney Amerika'nın diğer bölgelerinde de doğal olarak yetiştirilmektedir. Patlıcangiller familyasından olan bu türün üretimi, doğal ekolojisinde çok yıllık olmasına rağmen ekonomik bir üretim için tek yıllık üretim şekli tercih edilmelidir.


Çok yıllık çalı formunda büyüyen pepino bitkisi, literatürdeki bilgilere göre deniz seviyesinden 800-2700 m yüksekliklerde, 15-25 oC ve %60-80 oransal neme sahip alanlarda yetiştirilebilmektedir.

Ticari amaçla Pepino üretimi tek yıllık olarak anaçlık bitkilerden alınan ve köklendirilen çeliklerle yapılır. Dikim işlemi 0,5-1 metre sıra arası, 0,5 metre sıra üzeri mesafeler verilmek suretiyle yapılır.

Doğal olarak bırakılırsa kısa sürede çalı formunu alır. Bu sebeple budama yapmak şarttır. Pepinoda budama uygun sayıda ana gövde bırakılması ve bunlar üzerindeki yan dalların fazla büyümeden periyodik olarak alınması şeklinde uygulanmaktadır. 2-3 adet ana gövde bırakmak idealdir. Böylelikle daha iyi ışıklanma dolayısıyla meyve tutumu arttırılmış olur. Zaman zaman yaprak budaması yapmanın da faydası vardır. Dördüncü çiçek salkımından sonra ana dallarda tepe budaması yapmanın da meyve kalitesine olumlu yönde faydası bulunmaktadır.

pepino1Pepino sıcak- kurak ve soğuk hava koşullarına oldukça duyarlıdır. Suyu çok sever, yaz aylarında haftada 2-3 kez sulanması gerekir.

Tohumdan üretim şansı çok az olan bu türün, kolay köklenme şansına sahip olması nedeniyle üretimi genellikle çelikle yapılmaktadır. Doku kültürü teknikleri ile çoğaltılması oldukça kolaydır. Ticari anlamda pepino çelikle çoğaltılır. Elde edilen çelikler torf veya bahçe toprağında hazırlanan çoğaltma ortamında yarıya kadar toprağa sokulurlar. Suyu çok sevdiğinden dolayı sık sık sulama yapılır. Bir hafta sonra köklenen çelikler saksılara veya naylon torbalara dikilir. Köklendirme ortamı 15 oC' nin altında olmamalıdır. 18-23 oC sıcaklık ve %80-90 nem içeren ortamlarda daha iyi köklendiği tespit edilmiştir.

Pepinonun çiçekleri 1-20 çiçekten oluşan çiçek salkımları şeklinde ve kendisi ile aynı familyaya ait patlıcanın çiçekleri ile benzerlik göstermektedir. Salkımlardaki çiçeklerde, çeşitlere bağlı olarak değişmekle birlikte 1-12 adet meyve oluşmaktadır. Her çiçek salkımında çeşide göre değişmekle beraber 8-12 meyve oluşmakta, bazense hiç meyve oluşmamaktadır. Kaliteyi arttırmak için meyveler ceviz büyüklüğüne gelince meyve seyreltmesi yapılmalıdır. Seyreltmeden sonra salkımdaki meyve sayısı 2 veya 3 olmalıdır. İlk salkımdaki meyvelerin kalitesi iyi olmadığından ikinci ve sonraki salkımdaki meyveler tutulmaktadır.

Başlangıçta meyveler yeşildir. Normal iriliğe ulaşıp olgunlaşmaya başladıklarında sap çukurundan meyve ucuna doğru şeritler halinde uzanan mor çizgiler oluşmaktadır. Yeme olgunluğuna gelen meyveler krem-sarı renkte, bol sulu ve kavun aromalıdır. Bu sebeple bazı ülkelerde "Armut Kavun" olarak adlandırılmaktadır. Doğal ortamda çok yıllık üretim şansına sahip olduğu halde, ekonomik anlamda tek yıllık üretim tercih edilmektedir. Meyve ağırlığı 40-50 gramdan 1.300 grama kadar çıkabilmektedir. Genellikle tercih edilen meyve ağırlığı 150-600 gram arasındadır.

Pepino meyvesi kavun aromalı, meyve eti sulu ve ince kabuklu olup meyveleri partenokarpik oluştuğundan meyve içerisinde tohum bulunmamakta ve meyvesi tümüyle yenilebilmektedir. Dünyada üretimi yapılan başlıca pepino çeşitleri Schmidt, Kawi, Suma, Asca, Lincoln, Gold, Golden Litestipe, Miski, ve Comeraya'dır. Ülkemizde üretimi yapılan pepino, Miski çeşididir.



Pepinonun Besin Değeri:Kabuğu soyularak tüketimi yapılan 100 gr. pepinonun besin içeriği aşağıdaki gibidir.

pepino3

BESİNİN ADI


DEĞERİ

Suda çözünebilen Kuru Madde


%5,6

Suda Çözülebilir Şeker


5,7gr.

Protein


%0,1-0,4

Yağ


%0,1

Hemiselilöz


%0,5

Titre Edilebilir Asit (Sitrik Asit)


%0,04-0,10

Vitamin C


112mg

Potasyum


111mg

Kalsiyum


13mg

Fosfor


13mg

Sodyum


2,6mg

Magnezyum


3,1mg

Klor


1,1mg

Pepinonun Depolanması : Ülkemizde şu ana kadar fazla miktarda üretim yapılmadığından dolayı depolama problemi hiç olmamıştır. İdeal depolama koşulları; 7,5-10 oC ve % 90-95 oransal neme sahip bir ortamda 4-6 hafta kadar depolanabilir.

Pepinonun Tüketimi : Pepinonun meyveleri taze olarak tüketildiği gibi genelde meze olarak, dondurma ile birlikte ve karışık meyve salatalarında garnitür olarak kullanılmaktadır. Pepino bazı ülkelerde süs bitkisi olarak da değerlendirilmektedir. Pepinonun Ülkemizde ilk kez Rize'de yetiştirilme çalışmalarına başlanmıştır. Daha sonra Sakarya Üniversitesi tarafından bölgeye adaptasyon çalışmaları başlatılmıştır. Kivi, kavun ve şeftali tatlarının hepsini birden barındıran pepinonun C vitamini içermesinin yanı sıra potasyum, kalsiyum, demir ve askorbik asit gibi mineralleride içermektedir.

Engin KONTAŞ
Ziraat Yük. Müh.