Arokarya Yetiştiriciliği

Arokaryagiller familyasının örnek bitkileridir. Kökeni Güney Amerika, Yeni Gine, Avustralya, Yeni Hebrid ve Yeni Kaledonya adaları ile Norfolk adası olan Araucaria cinsi, kışın yapraklarını dökmeyen (herdem yeşil) ve kozalaklı ağaç formundaki bitkilerin 18 türü bulunmaktadır. Arokaryalar türlerine göre, 3-45 m. kadar boylanabilen bitkilerdir. Sarmal dizili, üçgen kesitli, koyu yeşil renkli yaprakları vardır. îkievcikli olan yani erkek ve dişi çiçekleri ayrı ayrı ağaçlann üzerinde yer alan arokaryaların yeşil renkli erkek ve dişi kozalakları olgunlaşınca kah-verengileşir. Arokaryalar, isteklerine uygun yerlerdeki bahçelerde örnek vurgulama bitkisi olarak yetiştirilir ve çok güzel ağaç olur.

İSTEKLERİ VE ÜRETİMİ
Araucaria araucana türü dışında, dik ve sıcak iklimlerin bitkisidir. Don olayına karşı dayanıklı olan bu tür dışındakiler don olayına duyarlıdır. Bu ağaçların soğuk ya da bitkiyi kurutucu rüzgârlara kapalı olan bol güneşli ve çevresi açıklık ortamlara dikilmesi gerekir. Arokaryaların sevdiği, suyu iyi akıntılı ama nemli ve orta derecede bitek topraklardır. Yalnızca kurumuş, kırılmış, şekli bozulmuş ve hastalanmış dalları kesilip çıkarılarak arokaryaların budanma işleri tamamlanır. Başkaca bir budamaya gereksinmezler. Üretimleri olgun tohumları-nın ekinliyle ya da çeliklerinin daldırılmasıyla sağlanır. 7-10 cm. uzunluktaki çelikleri yazortasında alınırken enlemesine değil de dikine gelişen dallarından alınmasına özellikle dikkat edilmelidir. Çünkü, enlemesine uzayan dallarından alınan çelikle, dikine gelişen bir arokarya ağacı elde edilemez.

ÖNEMLİ TÜRLERİ

Şili Arakoryası: Araucaria araucana (Şili çamı=Maymun çıkmaz ağacı): Şili ve Arjantin kökenli olan bu tür 15-25 m. kadar boylanabilir. Arakorya türleri içerisinde soğuklara en dayanıklı türdür. Koyu gri-kahverengi gövde kabuğu; 10 yıla kadar dökülmeden ağacın üzerinde kalan sivri uçlu, koyu yeşil renkli yapraklan vardır. Bu tür ağaçlar ülkemizde çok soğuk olan yöreler dışında hemen hemen her yerde yetiştirilebilir. Herdem yeşil yaprakları üçgen biçiminde sert ve batıcıdır. Deniz iklimli yerlerde; bol güneşli-yarı gölge yerlerde ve kuru-asidik topraklarda yetişir. Kuzeye karşı kapalı kuytu yerlerde kullanılması uygun olur.

Şili Arokaryaları yumurta şeklinden koni şekline kadar çeşitli formlarda taç oluştururlar. Bütün kolları gevşektir. Yaklaşık 100 yıl sonra aşağıdaki dallarını atar ve gövde alttan görülür vaziyete gelir. Yaşlı ağaçların sadece en üst kısmında dalları kalır. Bu durumda gövde düz ve silindir formundadır. Gövdenin bu düzgünlüğü ve uzunluğu yüzünden kereste olarak faydalanmak amacıyla kesilir.

Arokarya, çok fazla sert ve pul görünümlü yapraklarla bezelidir. Yapraklar 3-4 cm uzunlukta ve genişlikte üçgen şeklindedir, keskindir ve uç noktalarında sivri kahverengi dikenle sona ererler. Yaprak kenarları sarıya çalar. Yapraklar dallarda spiral oluşturacak şekilde dağılır. Şili arokaryası çok yavaş büyür. Yıllık büyüme ender olarak 30 cm.den fazla olur. Üretimi tohumla yapılır. Budamaya yapmaya gerek yoktur.

Salon Arokaryası: Araucaria heterophylla (Norfolk adası çamı): Kökeni Norfolk adası olan bu tür, 25-45 m. kadar boy atabilir. Sarmal dizilişli dallarındaki yelpaze görünüşlü yapraklanyla çok dikkati çekici bir ağaçtır.

Ülkemizde Güney Ege ve Akdeniz bölgelerimizin kıyı kesimlerinde yetiştirilebilir. Sözgelişi, Antalya'daki bazı cadde, park ve bahçelere dikilen bu türün örnekleri çok iyi gelişmekte ve oraları gerçekten süslemektedir. Bu tür arokaryalar, ayrıca salon çamı diye adlandırılarak evlerde büyük kap ya da saksılar içinde yetiştirilebilir ve iyi bakıldığında 1,5 m. kadar da boylanabilir.