Sebze Fidelerinde Kök Çürüklüğü (Çökerten) Hastalığı

Sebze Fidelerinde Kök Çürüklüğü (Çökerten) Hastalığı

Hastalık Tanımı :
Pyhium spp. bölmesiz miselli sporangiumlara sahip, eşeyli devresinde anteridium ve oogonyumlan olan bir fungustur. Toprakta yaşar. Rhizoctonia spp. bölmeli düzgün dik dallanan miselli, eşeyli devresinde nadiren basidiospor oluşturan, toprakta yaşayan ve tohumla da taşınabilen bir fungustur. Fusarium spp. bölmeli miselli, tek hücreli mikrokonodilere, çok hücreli (bölmeli) makrokonidilere ve dayanıklı klamidosporlara sahip toprak ve tohumla taşınabilen bir fungustur. Alternaria spp. bölmeli miselli, enine ve boyuna bölmeli saplı lobut tipi sporlara sahip, hastalıklı bitki artıklarıyla ve tohumla taşınan bir fungustur. Sclerotinia spp. bölmeli miselli, sclerotiler oluşturan , eşeyli devrede apothesium veren, toprakta yaşayan bir fungustur. Phytophthora spp. bölmesiz miselli ,toprakta zoosporları ile yayılan , kışı hastalıklı bitki artıkları üzerinde ve toprakta geçiren bir fungustur.

Yaşayış :
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir (pre-emergence). Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök boğazlarından itibaren yattıkları görülür (Post-emergence). Gerek çıkış öncesi, gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar halinde boşluklar meydana gelir. Fidelik koşullan uygun olduğu takdirde, hastalık, fidelerin tamamen tahrip olmasına sebep olabilir. Hastalık yurdumuzda fide üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.

Kültürel Önlemler :
Zarar görülen fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
Tohum ekimi sık olmamalı
Hastalıklı fideler ayıklanmalı
Fideler uygun hava koşullarında açılıp sık sık havalandırılmalı
Fazla sulamadan kaçınılmalı
Gereksiz yere fazla azotlu gübre verilmemeli
Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
Fidelikler bol güneş alan, soğuk rüzgarları tutmayan yerlerde kurulmalıdır.

Kimyasal Mücadele :
Toprak İlaçlaması (ekimden önce)

Aşağıda verilen yöntemlerden birisi uygulanır.
Etkili maddesi PCNB 18 olan ilaçtan m2'ye 35 g preparat 4-5 misli kumla karıştırılarak nemli toprak yüzüne homojen olarak serpilir. 10 - 15 cm derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 5 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağı ve malzemesi % 40'lık formaldehit ile ekimden 15-20 gün önce 100 litre suya 4 litre karıştırılarak m^'ye 10 l verilmelidir. Fidelik 2-3 gün kapalı tutulduktan sonra açılır ve 7-10 gün havalandırılır.
150 cc % 40'lık formaldehit 500 g testere tozuna azar azar dökülerek emdirilir ve 1m2'lik fidelik toprağına serpilir, 10 cm. derinliğine gelecek şekilde karıştırılır ve 3 gün sonra da ekim yapılabilir.
Fidelik toprağının l m^'si için 60 g metilbromit fumigasyonu yapılabilir. İşlem anında toprak sıcaklığının 15° C'nin altında olmamasına ve toprağın tavında olmasına dikkat etmek gerekir. Fumigasyondan sonra fidelik 2 gün kapalı tutulur, sonra açılır. 48 saat havalandırılır ve ekim yapılabilir. İlaç son derece zehirli olduğundan zorunlu olmadıkça kullanılmaması ve korunma tedbirlerinin mutlaka alınması gerekir.
Küçük yerlerde kaynar su ile de toprak dezenfeksiyonu yapılabilir. 4.2.4.2. Ekim yapıldıktan sonra:
Tohum ekilip üstü kapak gübresiyle kapatıldıktan sonra fideliğin m2'sine % 0.6'lık göztaşı eriyiğinden 5 litre verilir, 10 dakika sonra aynı yer 5 litre temiz su ile sulanmalıdır ( Bu ancak domates, biber, patlıcan fideliklerinde uygulanabilir.)
Tohum İlaçlaması

Tohumun 100 kg'na 200 g ilaç gelecek şekilde mancozeb, maneb, thiram'li ilaçlardan birisi ile koruyucu bir tohum ilaçlaması iyi sonuç verebilir.
Fideler toprak yüzüne çıktıktan sonra fidelik ilaçlaması :

Fidelikte hastalık görüldüğü takdirde, listedeki ilaçlardan birisi ile belirtilen doza göre hastalık duruncaya kadar ( gerektiğinde 2-3 ilaçlama) haftada bir verilir. Her ilaçlamanın arkasından da temiz su ve bahçe süzgeciyle sulama yapılmalıdır. Burada bazı ilaçların fitotoksik olabileceği gözden uzak tutulmamalıdır.
Yine fidelerde çökerten meydana gelmesi halinde, hastalıklı fideler sökülüp, temizlenmeli, yerlerine l cm kalınlığında sönmemiş kireç + kum karışımı konulup, üzerine su verilmelidir.

İlaçlama Zamanı :
İlaçlamalar, tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması ( ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.

38.4.2.2. Kullanılacak İlaçlar ve Dozları için bitki koruma ürünleri bölümüne bakınız

İlaç Detayları :
Etken Madde Formülasyon Miktar İlaç
Bakır oksiklorid % 50 WP 500 g (fidelik ilaçlaması) Flosülfan 35 EC
Benomyl % 50 WP 100 g Thiodan-Methyl
Captan % 50 WP 250 g/(fidelik ilaçlaması) Metnion % 2.5 Dust
Hymexazol 360 g/l SC 150 ml Trigon 400 EC
Hymexazol 360 g/l EC 300 ml Trigon 400 EC
Mancozeb % 80 WP 200 g/ 100 kg tohuma Komityon 95 ULV
Maneb % 80 WP 200 g/ 100 kg tohuma Komityon 40 ULV
Maneb % 80 WP 250 g (fidelik ilaçlaması) Komityon 40 ULV
Maneb % 80 WP 100 g Komityon 40 ULV
Methyl Bromide % 98 GAZ 60 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) Koruma Malathion Dust % 5
PCNB % 18 TOZ 35 g/m2 ye (toprak ilaçlaması) Cytrolane 250 E
PCNB % 18 TOZ 60 g/m2 'ye Cytrolane 250 E
Propineb % 70 WP 250 g (fidelik ilaçlaması) Superid 40 EC
Propineb % 70 WP 200 g/da Superid 40 EC
Thiram % 80 WP 200 g/100 kg tohuma Monofos
Thiram % 80 WP 200 g Monofos
Tolclofos Methyl % 50 WP 100 g Folimat SL 50
Trichoderma horzianum % 25 WP 8 g/ 1 kg tohuma (domates) Agro-Parathion 35 EC