Kiraz Dipkurdu

Meyve ağacı dipkurtları



8.1.6. Meyve ağacı dipkurtlarıa) Kiraz dipkurdu [Capnodis tenebrionis L. (Col.:Buprestidae )]b) Erik dipkurdu [Capnodis carbonaria Klug. (Col.:Buprestidae)] Bu zararlılar daha çok fidanlarda, susuz kalmış ve herhangi bir nedenle zayıf düşmüş ağaçlarda zarar yaparlar. Kiraz dipkurdu (Capnodis tenebrionis) kiraz ağaçlarında, Erik dipkurdu (C.carbonaria) ise erik ağaçlarında zarar yapmaktadır.Tanımları, yaşayışları ve zarar şekilleri Bu böceklerin erginleri, siyah veya bronz renginde ve hafif parıltılıdır. Kın kanatlarının üzeri çeşitli şekilde beyaz çukurcuklarla desenli olup, üst kanatları serttir. Pronotum türlere göre, gri veya beyaz noktalı zemin üzerinde siyah renkli ve çeşitli kabarık desenlidir. Kiraz dipkurdundaki desenler, pronotum’un ön kenar ortasında bir adet üçgene benzer, yanlarda yuvarlak, pronotum’un orta kısmında uzunca oval, arka yan kenarlarda yuvarlakça şekilli ve dağınık parlak siyah renkte, hafif kabarık lekeler şeklindedir (Şekil 26/a). Erik dipkurdunda, tabanı pronotum'un ön kenarında olan ve tepesi pronotum orta kısmına kadar uzanan, üçgen şeklinde siyah kabartının bulunması ve bu kabartının diğer 4 kabartıdan daha büyük olması ayırt edici bir özelliktir (Şekil 26/b). Kiraz dipkurdu 13.0-29.4 mm, Erik dipkurdu ise 22.8-36.5 mm boyundadır. Larvaları genellikle sarımsı renkte olup, 13 segmentli ve yassı yapılıdır. Baş, birinci göğüs segmentine (prothorax) derince sokulmuş vaziyettedir. birinci göğüs segmenti, yassı ve diğer segmentlerden çok geniştir (Şekil 27/a). Genç larva çok tüylü olup, birinci gömleği değiştirdikten sonra tüyler kaybolur. Kiraz dipkurdu larvası 6.0-6.5 cm, Erik dipkurdu larvası ise 6.5-7.0 cm boyundadır. Pupaları oval şekilde ve muntazamdır (Şekil 27/b).. Yumurtaları ilk bırakıldıkları zaman yumuşak yapılı ve sarı renkte olup, daha sonra sertleşir ve süt beyazı rengini alır. Uzunluğu, 1.1-1.2 mm kadardır.

Kışı ergin halinde, ağaçların kovuklarında, yaprakların altında ve toprakta hareketsiz olarak geçirirler. İlkbaharda, aşı gözü ve taze sürgünlerde beslenen erginler, sıcaklık 25°C'nin üstüne çıktığında, çiftleşerek yumurta bırakırlar. Yumurtalarını, ağaç gövdesinin kök boğazına yakın kısımlarındaki çatlaklara, kabuk aralarına ve kök civarındaki toprağa, tek tek veya 5-10 adetlik, ya da daha çok adetlik gruplar halinde koyarlar. Yumurtadan çıkan larvalar köke girerek, kabuğun altındaki kambiyum tabakası ile beslenir. Olgunlaşan larvalar, kök boğazında pupa olurlar. Pupalardan, bir yıl içinde iki ayrı grup halinde ergin çıkışı olur. Birinci grup erginler, temmuz-ağustos; ikinci grup erginler ise ekim-kasım aylarında çıkar. Bu zararlılar, 2 yılda bir döl verir.
Erginler genç sürgünleri, aşı tomurcukları ve yaprak saplarını oburca yiyerek zarar verirler. Ender olarak, yapraklarda da beslenirler. Larvalar, kök kabuğunun altındaki kambiyum tabakasını kemirip, galeriler açmak suretiyle, bitkinin beslenmesine engel olurlar (Şekil 27/a-b). Galerilerin içi pislik ve talaşla doludur. Önce ağaçlarda büyüme durur, daha sonra tamamen kurur. Fidanları aynı yıl içinde, ağaçları ise 2-5 yıl içinde kurutabilir.Bu zararlılar, Yurdumuzun her yerinde bulunurlar. Kiraz, erik, kayısı, vişne, şeftali, badem, çitlenbik ve antepfıstığı ağaçlarında zarar yaparlar.



Doğal düşmanlarıYurdumuzda, bu zararlılarda saptanan doğal düşmanlar aşağıda verilmiştir:Bataklık serçesi (Passer hispaniolensis Temm.) (Aves:Ploceidae)Şehir serçesi (Passer domesticus L.) (Aves:Ploceidae)Şehir kargası (Corvus monedula L.) (Aves:Corvidae)

Mücadelesia) Mekanik mücadele Sabahın erken saatlerinde ve akşam üzeri, ağaçların gövde ve kök boğazında bulunan erginler toplanarak imha edilmelidir. Yaprakları dibine dökülen ve yaprak saplarının dip kısmı yenmiş olan fidanlar, hızla sarsılarak yere düşen erginler öldürülmelidir.b) Kültürel önlemler Ağaçların altında erginlerin kolayca saklanabileceği yüksek boylu ot, çalı vs. bulundurulmamalıdır. Sulama ve gübrelemeye dikkat edilerek, ağaçlar kuvvetli bulundurulmalıdır. Kabuklubit problemi yoksa, ağaçların gövdesine kireç badanası yapmak, yumurta konmasını güçleştireceğinden yararlıdır. Bulaşık ağaçlarda kök boğazı ve ana köklerde bulunan larvalar toplanıp öldürülmelidir.c) Kimyasal mücadele Meyve ağacı dipkurtlarının mücadelesine karar verebilmek için, zararının görülmesi gerekir. Ağaçların altında saplarının dibi yenmiş taze yaprakların bulunması, aşı gözlerinin veya taze sürgünlerin kemirilmiş olması, zararlının varlığını gösterir. Böyle ağaçlarda erginler görüldüğünde veya bu ağaçların kök boğazları açılarak incelendiğinde, bu zararlıların larvaları, ya da zararı görüldüğü zaman mücadeleye karar verilir.
Kimyasal mücadele haziran, temmuz, ağustos aylarında, zararlının yumurtalarını kök boğazı civarında toprağa koyduğu dönemde, 15 günde bir yapılmalıdır. Ağaçların bir metre yüksekliğe kadar olan gövdeleri ve bir metre çapında daire içinde kalan kök boğazı civarındaki toprak yüzeyi ilaçlanmalıdır. İlaçlama daima su ve çapadan sonra, toprak yüzeyi kurumaya başladığı dönemde ve özellikle günün serin saatlerinde yapılmalıdır. Aşılı ağaçlarda aşı ve civarı mutlaka ilaçlanmalıdır.