Dikenli Buğday Thripsi - Haplothrips Aculeatus F.

Haplothrips aculeatus F.
Sinonim: Phloeothrips aİbipennis Burm.; H. cep halotes Bagn.

Türkçe İsmi: Dikenli Buğday Thrips'i
Tanımı: Erginlerde- vücut siyahımsı kahverenkte,
kaaa6laar..ve,vücut kılları saydam renktedir. Vücut uzunluğu ,l,5-1,7,.mmv'dir, Erkekler, dişilerden biraz daha küçük boydadır»„2, dönem, larvaları portakal sarısı renktedir.

Yayılışı :Avrupa'dan Japonya'ya kadar olan alanda bulunur. Yurdumuzun hemen her tarafında az veya çok rastlanır.

Zararı ve konukçuları : Başlıca konukçu bitkileri Gramineae türleridir. Başta buğday, arpa, pirinç, mısır gibi bitkilerde,zarar yapar. Erginler çok aktif olduğu için kolaylıkla uçar ve diğer birçok bitkilerde de görülebilir.Ancak Gramineae bitki türleri haricinde beslenip-nesil vermez,. Zararı daha çok başaklardadır. Çiçek zamanında-erginler-başaklara gelerek yumurtalarını bırakır. Çıkan larvalar tane teşekkülüne kadar çiçekerde, daha..sonra,tanelerde beslenir. Saldırıya uğrayan çiçekler steril olur, taneler buruşur, ya da lekeler meydana gelir,. Zarar şekli H. tritici 'ye çok benzer. Bu türün yurdumuzda ekonomik düzeyde zarar yapacak populasyonlarma pek rastlanmamaktadır.

Biyolojisi:, Ergin dişi ve erkekler kışı muhtelif yerlerde geçirir. Baharda sıcaklık 20°C dereceye ulaştığında kışlak .yerlerinden çıkan erginler ekinlere gelerek önce yaprak kılıfları arasına yerleşir. Dişiler çiftleştikten sonra yumurtalarını buralarda bitki yüze*yine, bırakır. Daha sonra, başaklar çıkmaya başlarken dişiler bu. organlara.geçerek yerleşir ve yumurtalarını bırakır.. Dişiler, yumurtalarını çoğunlukla tek tek bırakır. Bir dişi hayatı boyunca 50-60 kadar yumurta bırakır, Çoğalma bazan eşeysiz de olabilir. Bu taktirde döllemsiz yumurtalardan yalnızca erkekler meydana gelir. Yurdumuzda yılda 1-2 nesil verir. Uygun yerlerde daha da fazla nesil vermesi.mümkündür.



Haplothrlps globiceps Bagn. (Şekil 19)
Türkçe İsmi:,Kahverenkli Bağ Thrips'i

Tanimi : Erginlerde, baş, thorax ve abdomen ile
femuarlar kahverenkte, tibia ve tarsus1 lar limon sarısı, kanatlar ise açık renktedir. Antenleri 8 segmentli olup 1, seğment koyu esmer, diğer seğmentler ise sarı renktedir. Baş thorax uzunluğu kadar veya ondan biraz daha uzundur. Erkeklerde antenler dişilerden daha incedir. Vücut uzunluğu 1,1-1,4 mm'dir. Erkekler dişilerden biraz daha küçük boydadır,


Yayılışı: Yurdumuza özgü bir türdür. Batı ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde hemen hemen bütün bağ alanlarında yaygın olarak bulunur. Diğer bölgelerde de bu lunması ihtimal dahilindedir.
Zararı ve konukçuları : Anaphothrips vitis'te olduğu gibi başlıca konukçusu bağ olup asma çeşitlerinin çoğu ile Amerikan asma anaçlarında da bulunur ve zarar yapar. Zarar şekli A, vitis'e çok benzer. Genellikle yurdumuz bağ alanlarında A. vitis 'ten az, fakat Drepa-nothrips reuteri 'den daha fazla olmak üzere bağlarda rastlanır.
Biyolojisi, yurdumuzda maalesef iyi bilinmemektedir,


Haplothrips reuteri Karny

Sinonim; H, satanas Bagn.; H. tenuisetosus Bagn,
Koyu renkte ve 1,3-1,5 mm uzunlukta olan bu tür Batı ile Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yaygın olarak görülmekle beraber yoğunluğu azdır. Konukçuları pek çoktur.Başlıca baklagiller ile Compositae bitki türleri, çiçeklerinde rastlanır. Her ne kadar bu türü bağlarda da bulmuşsa da asma esas, konukçusu değildir.



Llothrips oleae Costa (Şekil 20) Sinonim:

Cryplothrips novaki Karny Türkçe İsmi: Zeytin Thrips'i
Tamım: Erginlerde vücut siyah renkte, bacaklar ve kanatlar iyi gelişmiş ve antenleri 8 segment-lidir. I ve II. anten segmentleri siyah, III.'sü açık sarı, IV ve VI.'lar sarı, VII ve VIII. segmentler ise esmer veya siyahımsı renktedir. Vücut uzunluğu 2,1-2,3 mm'dir.Bazı bireylerde vücut uzunluğu 3,0 mm'ye kadar da ulaşabilir.
YayillŞIt Akdeniz çevresi ülkeleri ile Habeşistan 'da bulunur. Yurdumuzdaki zeytin alanlarının hemen hemen her yerinde az veya çok rastlanır.
Zararı ve konukçulan: Kültür ve yabani zeytin çeşitleri başlıca konukçularmı teşkil eder. Ergin ve larvaları zeytinlerin çiçek ve yapraklarını sokup emmesi sonucu çiçekler dökülür, yapraklarda de-formasyonlara sebep olur. Ayrıca taneler mercimek büyüklüğüne gelinceye kadar meyvelerde de döküme neden olur. Çiçek ve meyve dökümü, thrips'lerin bu organların saplarından beslenmesi sonucu meydana gelir. Gelişmekte olan zeytin tanelerinde beslenilen yerlerde Gümüşümsü lekeler ve bu lekeler içinde de thrips'lerin anuslarından salgıladıkları maddeden meydana gelen küçük esmer lekecikler belirir. Beslenilen yerler, daha sonra meyveler büyüdükçe deformasyonlar şeklinde belirrir (Şekil 21). Çoğu zaman bu zarar şekli, zeytin gal akarı (Aceria oleae Nal.) zararı ile karış tirılabilmektedir. Çünkü bu akar da beslendiği yerlerde gümüşümsü lekeler ve bunlar içinde de küçük esmer,lekecikler halinde olup meyvede deformasyonlara sebep olur. Ancak beslenilen yerlerde küçük esmerimsi lekecikler? akarın meyvede beslenmesi sonucu bitkinin salgıladığı sıvı olup sonradan yoğunlaşarak kuruma sonucu oluşur. Bu lekecik ler thrips'inkinden daha küçüktür. Bu husus taneler bi-nokular altına alınarak incelenirse durum kolaylıkla anlaşılır. Thrips'ler genç yapraklarda da beslenerek deformasyonlara sebep olur (Şekil 21), bu zarar şekli de zeytin gal akarı 'nın yaprakta yaptığı zarara, çok benzer.



Yurdumuzda Zeytin Thrips'inin sebep olduğu gerçek zarar üzerinde şimdiye kadar gerekli bir araştırma yapılmamışsa da bu böceğin neden olduğu zarar zannedildiği kadar önemli değildir. Bizde zeytinlerin tali zararlıları arasında sayılır. Buna karşılık Akdeniz çevresi ülkelerinden İspanya ve İtalya'da bazan önemli zararlara sebep olduğuj Tunus'ta zeytinlerde ara sıra zarar yaptığı kayıtlıdır,
Biyolojisi: Kışı ergin halde ağaç kabukları altında, kabuk böceklerinin galerileri içinde, çatlaklar arasındâs oyuklar içinde ve benzeri yerlerde geçirir, Baharda nisan başlarından itibaren çıkan erginler çiftleştikten sonra 100-200 arasında yumurta bırakır(Bonne-maisons 1961), Yumurtalar takriben iki hafta içinde a-çılır, Bodenheimer (1951e göre bu zararlı yurdumuzda,3 nesil verir, 1. nesil erginleri mayıs sonu haziran başlarında çıkar ve bu nesil daha çok çiçeklerde, 2, neslin ergin ve larvaları ise yaprak ve genç meyvelerde zararlı olur, 3. neslin erginleri eylül ve ekim aylarında meydana çıkar ve bunlar kısa bir süre sonra kışı geçirecek olan yerlere çekilmeye başlar.
Savaşı: Bu zararlıya karşı yurdumuzda özel bir savaş yöntemi uygulanmamaktadır. Zeytin güvesine karşı kullanılan ilaçlar bu zararlının da etkili bir şekilde çoğalmasını önler.

Kaynak: Türkiye Entomolojisi -3 – Prof. Dr. Niyazi LODOS