Avrupa Ekonomik Komisyonu Kesme Çiçek Standartları Yardımcı Ders Notu

Avrupa Ekonomik Komisyonu Kesme Çiçek Standartları yardımcı ders notu


ÖNSÖZ
Son yıllarda hızlı bir gelişme içinde olan ülkemiz çiçekçiliğinin karşılaştığı önemli sorunların başında, pazarlama ile ilgili kuralların gerek üreticiler ve gerekse pazarlayıcılar arasında yeterince bilinmemesi gelmekledir, özellikle kooperatif mezatlarına gelen çiçeklerin hazırlanış şeklinin üreticiden üreticiye değişiklik gösterdiği izlenmektedir.
Ülkemizde her geçen gün artan süs bitkileri üretimi iç tüketim düzeyinin çok üzerine çıkmakta ve toplam satış fiyattan üreticiye zarar verecek düzeylere düşmektedir. Hızlı üretim artışı ihracat yaptığımız mevcut Avrupa ülkelerinin yanısıra yeni pazarlar bulunmasını gerektirmektedir. Ürünlerimizin dış pazarlarda tutunabilmesi ve devamlılığı kolayca bozulabilen diğer tüketim mallarında olduğu gibi ürünün çok iyi bir şekilde hazırlanması ve pazarlanmasına bağlıdır. Ticari rekabetin yoğun olduğu günümüzde, konunun çok ciddi bir şekilde düşünülmesi ve uygulanmaya konulması gerekmektedir Zira, zaman zaman Türk çiçeğinin, hazırlanış ve pazara sunuş yönünden aksaklıkların olması nedeniyle önemli düzeyde fiyat kaybı ile karşılaştığı görülmektedir.
Bu eseri hazırlamaktaki amaç, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu Dayanıksız Matlar Standardizasyonu Çalışma Grubunca hazırlanan "Kesme Çiçek Standartları*nı üretici ve pazarlayıcılarımızın yararlanmasına sunmaktır. Ayrıca, öğrencilerimiz ve meslektaşlanmız için de yararlı olacağını ummaktayım.
Prof.Dr. ibrahim BAKTIR


KESME ÇİÇEKLER
Mimoza Hazırlıklarının Tamamı Dahil
KESME YEŞİLLİK
Asparagus densiflorus ve Asparagus plumosus ile ilgili özel Çalışmalar Dahil

GÜLLER, KARANFİLLER, MİNİ KARANFİLLER .KASIMPATLARI GLAYÖLLER, CENNET KUŞLARI
Avrupa Ekonomik Komisyonunun Dayanıksız Mallar Standardizasyonu
Çalışma Grubu Tarafından Süs Bitkileri için Önerilen
Avrupa Standartları
Cenevre
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER NEW YORK, 1987

SEKRETERLİK NOTU
1- Tarımsal Sorunlar Komitesi, 1949 yılının Ekim ayında dayanıksız gıda
maddeleri standardizasyonu Çalışma Grubunu oluşturmuştur. Çalışma Grubu
dayanıksız gıda maddeleri için yaygın olarak kullanılabilecek standartları belirlemeyi Kendisine görev saymıştır, Grup, standart ve komite sistemlerinin genel adaptasyonunu uluslararası düzeyde kuvvetlendirmek için çalışmalara girmiştir.
2- Komitenin 1974 yılında yaptığı 25. toplantısında, Çalışma Grubunun
sorumluluklarını genişleterek yenilmeyen bahçe ürünlerini de içerecek şekilde
genişletmiştir. Kesme çiçek olarak süs bitkilerinin standardizasyonunu yapmak
üzere mütehassıslardan oluşan bir Çalışma Grubu oluşturmuştur. Aynı zamanda
komite, Çalışma Grubunun adını Bozulabilir Ürünlerin Standardizasyonu Çalışma
Grubu olarak değiştirilmiştir. Bunun nedeni, grubun daha geniş etkinliklerinin
olduğunu yansıtmaktır (ECE /AGRI/7).
3- Komitenin 1961 yılındaki 12. toplantısında, Çalışma Grubu bir ürünün
standartlar açısından kabul ettiği son şekline "Dayanıksız Mallar Standardizasyonu
Çalışma Grubunca önerilen Avrupa Standarttan " adını vererek üye ülkelerin resmi
onayına sunulması gerektiğini kararlaştırmıştır. Böylece, malların pazara erken
girmesi garanti altına alınmış olmaktadır.
4- Bu kitapçıkta bulunan standartlar, Çalışma Grubunun 1980 ve 1982 yıllarında
yapmış olduğu 36. ve 36. toplantılarında onaylanmış, sertifika ve güncellik açısından
1985 yılında yapmış olduğu 41. toplantısında ise revize etmiştir. Kesme Çiçekler
Standardizasyonu Eksperler Grubunun isteği üzerine bu standartlar bir kitapçık
halinde basılmıştır.
5- Bu standartlar yeniden gözden geçirerek kabul eden ülkeler, üye ülkelerce
belirtilen, aşağıdaki çekinceleri dikkate almalıdırlar
- Almanya, ispanya ve ingiltere glâyöl ile sterliçya (H-7 ve H- için hazırlanmış olan ayrı ürün standartları üzerindeki genel haklarının saklanması gerektiğini vurgulamışlardır, istenilen eklerle desteklenen genel standartların (H-l ve H-2) yeterliliği görüşündedirler.
-Almanya standartların uygulanması noktasını göz önünde bulundurarak genel çekincesini belirtmiştir. Standartların, pazarlamanın her aşamasında uygulanması gerektiği görüşünde olduğunu belirtmiştir.
-Fransa koşulları tam olarak hazırlanmış olan mimoza dışındaki ürünlerin herbiri ile ilgili geçici olarak hazırlanan etiketler üzerine genel bir çekince koymuştur. Her koşulda herbir paket üzerinde yeterli bilgilerin verilmesi gerektiği görüşündedir.

UN/ECE STANDART H-I
Avrupa ülkelerinin kendi aralarındaki ile bu ülkelerin piyasalarına dışarıdan giren kesme çiçeklerin pazarlama ve ticari kalite kontrolü açısından değerlendirilmesi:
I - ÜRÜNÜN VE AMACIN TANIMLANMASI
Mevcut standart , buket veya benzeri dekoratif amaçlar için kullanılan taze kesme çiçek ve çiçek goncalarına uygulanır. Özel olarak ele alınan kesme çiçekler bu bölümdeki standarta dahil değildir. Mimozalar için hazırlanmış tam kapsamlı bir ilave eklenmiştir . Standart ve mini karanfiller, kasımpatılar ve güller için özenle hazırlanan standartlar ayrı ayrı verilmiştir. Uygulama periyodu süresince sterliçyalar (cennet kuşu = bülbül gagası) için ilgili ülkelere önerilerde bulunulmuştur.
II - KALİTE İLE İLGİLİ KURALLAR
Bu standartın amacı, pazara gönderilmeye hazır hale getirilen (hazırlama ve
paketleme sonrası ) taze kesme çiçek ve çiçek goncalardan, kalite yönünden
istenilenlerin belirlenmesidir.
A - Minimum İstekler
Çiçekler türlere bağlı olarak uygun bir gelişme devresine eriştikten sonra
mutlak surette dikkatli bir şekilde kesilmelidir. Herbir sınıf için özel hükümlere bağlı
olarak , gösterilecek toleranslar ayrı ilavelerde verilir. Çiçek sınıflarının tamamında
aranan özellikler:
- bütünlük : hazırlanan bu standartlar çiçeklerin kalite ve görünümünü iyileştirmek amacıyla bitkilerin yetiştirilmesi ve kesim sonrasında yapılan uç, yan sürgün, yan tomurcuk, diken alımı gibi iz oluşturan işlemlerin uygulanmasını engellemez.
- tazelik
- hayvansal zararlardan arilik
Kesme çiçeklerin gelişmesi ve. kondisyonu bozulmadan pazarlanacağı yere kadar ulaşmasını sağlamak amacı ile yapılan yükleme, taşınma ve. indirme gibi işlemlere dayanıklı olmalıdır.

B - Sınıflandırma
Kesme çiçekler aşağıdaki şekilde üç sınıfa ayrılırlar
(i) Ekstra Sınıf
Bu sınıfa giren kesme çiçekler mutlaka en iyi kalitede olmalıdır. Ait oldukları tür ve çeşitlerinkarakteristikterinin mutlaka tam olarak Göstermelidir.
Çiçeklerin bütün kısımları mutlaka:
- hayvansal ve bitkisel orijinli parazit ve zararlarından ari olmalı,
- görünüşe etki eden görülebilir dış kaynaklı zararlılardan ari olmalı,
- çizilmemiş olmalı,
-çiçek sapları, tür ve çeşitlere uygun olarak, çiçekleri taşıyabilecek yeterli sertlik ve kuvvette olmalıdır. (ii) ISınıf
Bu sınıfa giren kesme çiçekler mutlaka iyi kalitede olmalıdır. Çiçekler ait oldukları tür ve çeşitlerin özelliklerini mutlaka göstermelidirler. Çiçeklerin bütün kısımları mutlaka; - hayvansal ve bitkisel orijinli parazitlerin zararları hemen hemen
- görünüşlerini bozan dış etki zararlılarından ari olmalı,
- çizilmemiş, ezilmemiş olmalı,
- gelişme bozukluğu bulunmamalı ve
- çiçek sapları tür ve çeşitlere uygun, çiçekleri taşıyabilecek sertlik ve
kuvvette olmalıdır.
(iii) II. Sınıf
Kalite özellikleri itibariyle üst sınıflara girememekle birlikte yukarıda belirtilen özelliklerin en azından bîr kısmını gösteren çiçekler bu sınıfa girer. Bu sınıfa gireri çiçeklerde aşağıdaki hatalar olabilir:
-hastalık, parazit ve ilaç uygulamaları sonucu hafif zararlanmalar,
- hafifçe gözükebilir dış etmen zararları,
-hafif çizilme .ezilme,
- hafif şekil bozukluğu ve
-daha az kuvvet ve sertlikte çiçek saplan
izin verilen hatalar mahsulün saklanma Kalitesine , görünümüne ve kullanılabilme özelliklerine olumsuz yönde etki etmemelidir.

III - CİCEKLERİN BOYLARINA GÖRE HAZIRLANMASI
Kesme çiçekler en azından aşağıdaki ölçülere uyacak bir şekilde boylarına göre sınıflandırılmalıdır.
Kod : Uzunluk:
5 cm den daha kısa olan çiçekler veya sapsız olarak pazarlanan çiçekler
5 5-15 cm
10 10- 15 "
15 15-20 "
20 20-30 "
30 30-40 "
40 40-50 "
50 50-60"
60 60-80"
80 80-100"
100 100-120"
120 120 cm den daha uzun olanlar.
Bu uzunluklara çiçek (kafa) boyları dahildir.
Demet, buket, kutu ve benzeri üniteler içerisinde satışa sunulan çiçekler arasında en az ve en çok boy farkı aşağıdaki ölçüleri geçmemelidir. -15 ve daha aşağıdaki kodlar için 2,5 cm,
- 20 ile 50 kodları (dahil) için 5.0 cm ve
- 60 ve daha yukarı kodlar için 10.0 cm dir, (dağılmış demetlerde takdim edilen
çiçeklerde bu fark iki katına çıkabilir. İri çiçekli krizantemlerde 20-50 kodları
arasında ise fark 20 cm ye kadar çıkabilir).
IV-TOLERANSLA İLGİLİ KURALLAR
Kalite ve boylara bağlı kalarak Herbir sınıf için zorunlu özellikleri karşılamayan çiçekler için aşağıda verilen toleranslara izin verilebilir.
A-Kalite Toleransı
Tek olarak satılan çiçeklerin dışında ağırlık veya sayı üzerinden satılan demet, buket, kutu ve benzeri şekillerde satışa sunulan her ünitede kalite açısından aşağıdaki toleranslar verilebilir.


(i) Ekstra Sınıf
Satış yöntemine bağlı olarak sayı ve ağırlık üzerinden çiçeklerin %3 ü hafif hatalı olabilir. Bu hata, sayı ve ağırlık birimleri halinde prezente edilen çiçeklerin tek düzeliğini etkilememelidir.
(ii) I.Sınıf
Satış yöntemine göre sayı ve ağırlık üzerinden çiçeklerin %5 i hafif hatalı olabilir. Söz konusu hata, sayı ve ağırlık yönünden satılan çiçeklerin bütünlüğünü bozmamalıdır.
(iii) ll.Sınıf
Ürün sahip olması gereken özelliklerden %10 oranında sapma gösterebilir. Bu %10 luk hatanın yarısı hayvansal ye bitkisel orijinli parazitlerden ileri gelmiş olabilir, izin verilen bu tolerans hiç bir şekilde çiçeklerin kullanılabilirliliğine olumsuz yönde etki etmemelidir.
B-Boya ilişkin Toleranslar
Ağırlık ve sayıya göre satılan çiçeklerin herbir ünitesi için izin verilen boy
toleransı aşağıdaki şekildedir. . ,
Herbir sınıf içerisine giren çiçekler, ait olduğu boy kodu içerisinde %10 luk bir boy farkı gösterebilir. Çiçeklerin boylan hiç bir şekilde ait olduğu boy kodunun en alt sınırının altına düşmemelidir.
V-ÜRÜNÜN SUNULMASINA İLİŞKİN KURALLAR*
A-Tekdüzelik
Demet, buket...... kutu ve benzeri üniteler halinde hazırlanan mahsûl aynı cins,
tür ve çeşide (varyete) ait çiçeklerden oluşmalı, kalitesine uygun sınıfı içerisinde yer almalı ve gelişme açısından aynı düzeyde olmalıdır.
Aynı kalite sınıfa girmek ve uygun bir şekilde işaretlenmek koşuluyla farklı cins tür ve çeşitteki çiçek karışımlarına veya çiçek-yeşitlik kanşımlarınada müsaade edilir. Karışımın görülebilir kısmı , ünitesinin tamamını temsil edecek şekilde olmalıdır.
* Satışa sunulan ünite içerisinde bulunan çiçek sayısına bağlı kalmakla beraber % 5 in altındaki hatalar pratikte tolerans yüzdesi açısından sıfır olarak kabul edilir. Küsürlü yüzdelerde (0,5 veya daha büyük küsürtü sayılar kendisinden sonra gelen tam sayıya tamamlanır.

B-Paketleme
Paketleme. işlemi çiçeklerin uygun bir şekilde korunmasını sağlayacak şekilde yapılmalıdır. Çiçeklerin paketlenmesinde kullanılan kağıt ve benzeri materyeller yeni ve temiz olmalıdır. Bu materyaller ürünü iç ve dış zararlanmalardan korumalıdır. Gazete kağıdının kullanıldığı durumlarda, gazete kağıdı çiçeklere doğrudan temas etmemelidir
C-Sunuş
Demet, buket, kutu ve benzeri şekillerde satışa sunulan üniteler içerisinde
bulunan çiçek sayısının 5, 10 ve 15 veya 10'un katları kadar olması zorunluluğu vardır.
Ancak, bu kural aşağıdaki durumlarda uygulanmaz: . ...
a) Normalde tek olarak satılan çiçekler,
b) Normalde ağırlık üzerinden satılan çiçekler,
c)Satıcı ve alıcı arasında çiçek sayısı üzerinden yapılan özel anlaşmalarda
VI- ÜRÜNÜN PAZARLANMASINA İLİŞKİN KURALLAR
Aşağıda belirtilen özellikler ya paketlenen çiçeklerin paketleri üzerine bir fatura şeklinde yapıştırılır veya kontrol servisinin kolayca görebileceği bir yere detaylı bir liste halinde konulur.
A-Tanınması
-Paketleyen ve/veya gönderenin adı ve adresi veya resmi olarak kabul edilen kod damgası.
B-Ürünün Özelliği
- cinsi veya türü (ikili botanik adı),
- varyetesi (çeşidi) veya çiçek rengi,
- gerektiğinde "karışık" kelimesi ( veya eşdeğer bir ifade )
kullanılmalıdır.
C-Ürünün Orijini -Ürünün orijini ve tercihen yetiştirildiği yer, bölge veya yöre


D-Ticari Özellikleri
Sınıfı
-uygulanabilir boy, (boy kodu) veya maksimum ve minimum boylar
-ürünün sayı veya ağırlık üzerinden demet veya sap veya net
âğırlığının demet ve sayısal olarak içeriği .
Bîr ünite içerisinde prezente edilen çiçek sayısı, V/C bölümünde önerilen uymadığı zaman , ünite içerisinde bulunan çjçek sayısinin tam olarak belirtilmesi gerekir.
G-Resmi Kontrol işareti (Mühür) -isteğe bağlı
Bu standart ilk defa 1980'de yayınlanmış; 1982 ve 1985 de düzeltilmiştir.