bahçe bitkilerinin çoğaltılması

09 Ekim 2008 Perşembe
BAHÇE BİTKİLERİNİN ÇOĞALTILMASI,TOHUMUN YAPISI,EMBRİYO,ENDOSPERM,TOHUM KABUĞU
1-Generatif çoğaltma
* Tohum yapısı
* Tohumlarda aranan özellikler
* Tohumluk üretimi
* Tohum muhafazası
* Tohumlarda çimlenme ve çimlenmeyi uyarıcı etkiler
2-Vegetatif çoğaltma
* Vegetatif çoğaltmanın önemi ve araçları
* Vegetatif çoğaltma yöntemleri
* Aşı ile çoğaltma
* Çelikle çoğaltma
* Daldırma ile çoğaltma
* Köklerde çoğaltma
* Apomiktik tohum kullanarak çoğaltma
* Doku kültürü ile çoğaltma

BAHÇE BİTKİLERİNİN ÇOĞALTILMASI
Tüm çiçekli bitkilerde olduğu gibi bahçe bitkilerinde de tür ve çeşitlerin devam ettirilebilmeleri için çoğaltılmaları gereklidir.Bahçe bitkileri başlıca iki yöntem ile çoğaltılır;

1-Generatif (eşeyli=tohumla) çoğalma

Generatif çoğaltmada üretim aracı veya materyali tohumdur.
Tohum: İki ayrı bireyde veya aynı bireyin farklı organlarından oluşan erkek ve dişi gametlerin birleşerek döllenmiş yumurtayı oluşturması ile meydana gelen ve ait olduğu bitkinin yeni bir bitki oluşturabilecek en küçük parçasıdır.
Canlı bir tohumun meydana gelmesi için çiçek organlarının oluşması daha sonra da tozlanma ve döllenmenin meydana gelmesi gerekir.Bir bitkinin dış görünüşü ve karakteri kromozomlar üzerinde bulunan genler vasıtasıyla kontrol edilir.Buna göre her hangi bir karakterin diğer bir karakter üzerine baskın veya çekinik olma durumu söz konusudur.
Çok yıllık bitkilerde şu nedenlerle generatif yolla çoğaltım tercih edilmez;
1-Tohumla çoğaltıldıklarında genetik yapı olarak açılma gösterir. Yani genellikle ona benzer bitkiler meydana getirmezler.
2-Bazı meyve tür ve çeşitlerinde çekirdeksizlik söz konusudur. Yani tohum oluşturmazlar.
3-Bazı türler tohum meydana getirir. Fakat tohumların çimlenme gücü ya çok düşüktür yada hiç çimlenme gücü yoktur.

TOHUMUN YAPISI

Bir çiçekte döllenmenin meydana gelmesi ile çiçeğe ait organlarda şu meyve ve tohum kısımları oluşur.
Yumurtalık = Meyve
Yumurta = Tohum
İntegimentler = Tohum taslağı
Çekirdek = perisperm
Normal gelişmiş ve olgunlaşmış bir tohum 3 kısımdan oluşur.
1- Embriyo
2- Endosperm
3- Tohum kabuğu
EMBRİYO
Embriyo 3 kısımdan meydana gelir .
1- Kökcük
2- Boyuncuk
3- Çenek yapraklar
Tohumun çimlenmesiyle kökcük kökü, boyuncuk gövdeyi, çenek yapraklar ve daha sonra bunların arasında bulunan büyüme ucuna bitkinin yaprak kısımlarını meydana getirir.

ENDOSPERM

Besin deposu olarak görev yapar. Bazı türlerde tohumun büyük bir kısmını oluştururken , bazılarında embriyonun içine sıkışmış ve gelişmemiş durumdadır.

TOHUM KABUĞU

Tohumun dışını saran tohum kabukları çekirdek ve endosperm kalıntıları ve bazı durumlarda da meyvenin bir kısmından ibarettir. Tohum kabuğu çoğunlukla iki kısımdan meydana gelir. Nadire 3 kabuk bulunur. Dış kabuk sertleşir, kalınlaşır ve kahverengimsi bir renk alır. Buna karşılık iç tohum kabuğu ince bir zar gibidir. Yumuşak çekirdekli meyve türleri ile sebze türleri tohum kabuğunun üzerinde başka bir kabuk bulunmaz. Tohum kabukları embriyoyu dış şartlardan korur. Bu nedenle embriyo uzun süre korunabilir ve uzak yerlere taşınabilir.