Toprak Mahsulleri Ofisi - TMO

Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO), Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Gıda Bakanlığı’na bağlı resmi bir kurumdur.

Toprak Mahsulleri Ofisi, Türkiye'de hububat fiyatlarının üretici açısından kabul edilebilir sınırın altına düşmesini ve tüketici aleyhine aşırı yükselmesini önlemek, bu ürünlerin alım - satım fiyatlarını düzenleyici tedbirler oluşturmak ve gerektiğinde Bakanlar Kurulu kararıyla hububat dışındaki diğer tarım ürünleri ile ilgili verilecek görevi yürütmek, afyon ve uyuşturucu maddelere konulan devlet tekelini işletmek amacını güden bir kurumdur.

Kuruluşu

I. Dünya Savaşı sonrasında, dünya ülkelerindeki buğday stoklarında gözlenen hızlı artışa karşın, fiyatların aşırı ölçüde düşmesinin yarattığı ekonomik kriz üzerine, Türk Hükümeti, 10 Temmuz 1932 tarihinde çıkardığı bir kanunla, Ziraat Bankası'nı görevlendirerek belirli bir taban fiyatla buğday satın alınmasını kararlaştırmıştır. 1933 yılına Kadar banka, genellikle Orta Anadolu'da olmak üzere birçok buğday alım merkezi oluşturdu. Alınan hububatın saklanması için depo ve silolar yapılması gibi işler, Ziraat Bankasında Buğday Masası Şefliği adı altında yürütülmekteydi. Bankacılık dışında görevlerin artması ile tıkanmaya yüz tutan işleyiş üzerine, 24 Haziran 1938'de İktisadi Devlet Teşekkülü kapsamında (bugünkü Kamu İktisadi Teşebbüsü - KİT) bankadan bağımsız olarak Toprak Mahsulleri Ofisi kuruldu. Buğday alım satımını kontrol etmek hedefiyle yola çıkan TMO zamanla gelişerek arpa, çavdar, yulaf, mısır, patates, pirinç ve çeltik ile fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyat, yağlı tohumlar ve uyuşturucu maddeleri de faaliyet alanı içine almış ve II. Dünya Savaşı yılları içinde olunması nedeniyle geçici olarak benzin, otomobil lastiği, et kavurması, margarin ve hatta kahve gibi maddelerin sağlanması ve dağıtımını da ek görev olarak yürütmüştür.

Toprak Mahsulleri Ofisi'nin görevleri

* TMO, kuruluş amacının gerçekleşmesi için; kendi konularına giren ürünlerin, her yıl cinsine ve bölgesine göre saptanacak fiyatlarla, alım ve satışını yapmak, gerekli stok tesisini ve muhafazasını sağlamak
* Gerekli durumlarda faaliyet konularına giren ürünleri ve bu ürünlerin işlenmişlerini dış piyasalardan almak,
* Yurt içinden satın aldığı ürünlerin ve bunların işlenmişlerini dış piyasalarda satışını sağlamak
* Buğdayı Bakanlar Kurulu tarafından verilen görev çerçevesinde, önceden belirlenmiş olan kalite gruplarına göre ilan edilecek fiyatlarla satın almak,
* Faaliyet konusuna giren ürünlerin muhafaza, kurutma, temizleme, ilaçlama ve kalibrasyon işlerini yapmak,
* Genel satış dükkânları faaliyetlerinde bulunmak,
* Var olan ve bundan sonra devreye girecek silo veya diğer depolama tesislerini işletmek,
* Faaliyet konuları ile ilgili yatırım, etüd, araştırma, fizibilite ve projeler ile gerektiğinde mühendislik ve müşavirlik hizmetlerini yapmak, yaptırmak,
* Gerektiğinde, faaliyet konularına giren ürünleri ve bunlardan elde edilecek işlenmiş ürünleri depolamak üzere depolama tesisleri kurmak,
* Kurulan tesislerin bakım ve onarımı için gerekli olan yedek parça, araç ve makinaları bulundurmak, gerekirse bu amaçla atelyeler kurmak ve imalat yapmak veya bunlar için gerekli makine ve donatımın yurt içinden veya dışından alımını yapmak,
* Kurulan tesisler ile, mevcut malzeme, makine ve cihazların artık kapasitelerini değerlendirmek,
* Faaliyet konuları ile ilgili olmak üzere, yurt içinde ve yurt dışında her türlü alım, satım, nakliyat, üretim, depolama ve muhafaza işleri için şirket ve kooperatifler kurmak veya bu amaçla kurulan ortaklıklara katılmak,
* Dünya hububat üretimi hareketlerini ve fiyatlarını izlemek, değerlendirmek, faaliyet konuları ile ilgili her türlü yayınları yapmak,
* Faaliyet konuları ile ilgili olmak üzere, yurt içinde ve yurt dışında tesisler kurmak, işletmek, satın almak, satmak, kiraya vermek veya kiralamak,
* İstihdamı geliştirme çalışmaları kapsamında düzenlenen beceri kazandırma programlarının uygulanmasını sağlamak,
* Kurulmuş ve kurulacak küçük ve orta büyüklükteki özel kuruluşlara idari ve teknik alanlarda rehberlik yapmak,
* Her yıl Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan yerlerde, haşhaş ekimi yapacak olanlara izin belgesi vermek, haşhaş ekimi, afyon ve kapsül üretimini kontrol etmek ve Bakanlar Kurulu’nun tespit edeceği fiyattan bu ürünleri satın almak,
* Haşhaş kapsülü, afyon ve tıbbi bitkilerden alkaloidler ve uyuşturucu maddeler ile türevlerini imal edecek fabrikalar ve bunlarla ilgili entegre tesisler kurmak ve kurulmuş olan fabrikaları işletmek,
* Uyuşturucu maddelerin yurt içi ve yurt dışı pazarlamasını yapmak, bilimsel ve tıbbi amaçlı uyuşturucuları ithal etmek,
* Haşhaş türlerinin, tohum, afyon ve kapsülün ihtiva ettiği morfin ve alkaloidler yönünden ıslahı için araştırmalar yapmak ve araştırma izni verilen diğer kuruluşların bu konuda yapacakları çalışmalara katılmak.

Örgütlenmesi

* TMO, Türkiye içinde yedi bölgede toplam 28 şube, 114 ajans, 61 tesisli ekip halinde birçok il ve ilçede örgütlenmiş bir kurumdur.

Diğer etkinlikler

* TMO, çalışmalarını, yıl yıl yatırım programları, hububat raporları, hizmet içi eğitim programları yayınlayarak, ayrıca hububat ve fındık için özel bültenler çıkararak sürdürür, açılan ihaleleri katılımcılara duyurur. Avrupa Birliği'ne uyum çalışmaları yapar. Çeşitli sempozyum, seminer, resim yarışması, ağaç dikimi gibi özendirici etkinlikler düzenler.