Kiraz Bahçelerinde Entegre Mücadele

Kiraz bahçelerinde uygulanacak entegre mücadele programlarında; bahçede olan tüm hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesi birlikte düşünülecek ve mücadelenin yönetimi; ana zararlıların (Kiraz sineği, Elma yaprakbükeni) ve ana hastalığın (Monilya) mücadelesi esas alınarak yapılacaktır. Diğer hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesi ise, bunlara entegre edilecektir.

Kiraz bahçeleri, hastalık, zararlı ve yabancı otların çıkış periyotları dikkate alınarak, yıl boyunca düzenli olarak kontrol edilerek, zararlıların ve bunların doğal düşmanlarının(parazitoitler, predatörler, entomopatojenler) popülasyon yoğunlukları izlenecektir. Ekonomik zarar eşiğine ulaşan hastalık, zararlı ve yabancı otların mücadelesi yapılacaktır.

Mücadelede, öncelikle biyolojik mücadele, kültürel tedbirler, biyo-teknolojik yöntemler, fiziksel ve mekanik mücadele gibi, kimyasal mücadeleye alternatif yöntemler kullanılacaktır. Kiraz bahçelerinde yabancı ot mücadelesi, toprak işleme, biçme ve çapalama şeklinde yapılacaktır. Alternatif mücadele yöntemleri ile önlenemeyen hastalık ve zararlıların mücadelesi ise, Çizelge 2’de verilen ilaçlardan en uygun olanı kullanılmak suretiyle yapılacaktır.

Kiraz bahçesinde, ana zararlılardan başka zararlılar da mevcut ve bunlar, zarar yapacak seviyeye ulaşmış ve mücadele zamanları da çakışıyorsa, bunların hepsine etkili olan bir ilaç kullanılmalıdır. Yine ana hastalıktan başka hastalıklar mevcut ve bunların mücadele zamanı çakışıyorsa, bu hastalıkların hepini kontrol eden fungisitler kullanılmalıdır. Mücadele zamanları çakışan hastalık ve zararlılara karşı tavsiye edilen ilaçlar farklı ise, bunların birbiriyle karıştırılmasının uygun olup olmayacağına bakılmalıdır. Şayet karıştırılmaları uygun ise karıştırılarak, değil ise ayrı ayrı uygulanmalıdır.

Kiraz bahçelerinde mücadelenin yönetimi; Çizelge 1’de verilen zararlı, hastalık ve yabancı otların, "Zarar Şekilleri/Belirtileri", "Örnekleme/Kontrol Zamanları", "Örnekleme /Kontrol Yöntemleri, "Ekonomik Zarar Eşikleri" ve "Açıklamalar" dikkate alınarak yapılmalıdır.

Entegre mücadelenin hedefleri arasında yer alan, “Tarla Bahçe ve Bağların Düzenli Olarak Kontrol Edilmesi” ve “Çiftçilerin Kendi Tarlası, Bahçesi veya Bağının Uzmanı Haline Getirilmesi” hedefleri gereğince, Entegre mücadelenin yönetimi üreticiler tarafından yapılacaktır. Bunun için kiraz üreticileri, teorik ve uygulamalı olarak eğitilmek suretiyle., kiraz hastalıkları, zararlıları ve yabancı otlar ile bunların doğal düşmanlarını iyi tanıyabilecek düzeye getirilecektir. Bunların zarar şekilleri veya belirtileri, örnekleme veya kontrol zamanları, örnekleme veya kontrol yöntemleri ve ekonomik zarar eşikleri, kiraz üreticilerine öğretilecektir. Ayrıca üreticilere uygulayacağı mücadele yöntemi ve kullanacağı ilaçları isabetli olarak seçebilme, mücadeleye kendi başına karar verebilme ve mücadeleyi doğru bir şekilde yönetebilme becerileri kazandırılacaktır.

Kiraz üreticileri, sertifikalı temiz tohum seçimi, ekimi, bakımı, hasadı ve pazarlaması konusunda da mümkün olduğunca bilgilendirilecektir. Özellikle aşağıda belirtilen hususlarda bilgi verilmelidir:

Kiraz bahçeleri kurulurken, toprağa uygun anaç seçilmesi, kireçli ve süzek topraklarda idrisin (Prunus mahaleb L.), ağır ve az kireçli topraklarda ise kuş kirazının (Prunus avium L.) anaç olarak kullanılması,
Anaç olarak idris kullanıldığı zaman, dikim aralığının 4-5 m, kuş kirazı kullanıldı zaman ise 6-8 m bırakılması,
Anaç olarak kullanılacak fidanların derin dikilmemesi, uygun kalem ve anacın seçilmesi, aşılama yönteminin doğru seçilmesi ve uygun aşı macunu kullanılması,
Kiraz bahçelerinin kurulurken, mutlaka uygun dölleyici çeşitlere yer verilmesi,
Taban suyu seviyesinin yüksek olması, köklerin sağlıklı gelişmesini engelleyeceği için, fazla suyun drenaj kanalları ile uzaklaştırılması,
Kiraz bahçelerinin, düzenli ve ve dengeli olarak sulanması ve gübrelenmesi.

1. Kiraz sineği

Larvaları, meyvelerin etli kısmında beslenerek, meyvelerin kurtlanmasına ve zamanından önce dökülmesine neden olur. Hasat edilen kurtlu meyvelerin de pazar değeri düşer.



Nisan – Ağustos
-Tuzak yöntemi



-Göz ile inceleme

-Vuruk sayımı
-Haftada tuzak başına, 1-10 adet sinek



-Haftada tuzak başına, 10 adedin üzerinde sinek
-Haftada tuzak başına 10 sinekten az yakalanan bahçelerde, ağaç başına 4 tuzak asılarak, kitlesel yakalama yapılmalıdır.

-Haftada tuzak başına 10 sinekten fazla yakalanan bahçelerde, öncelikle zehirli yem kısmi dal ilaçlaması; popülasyon çok yüksek ise kaplama ilaçlama yapılmalıdır.

- Dış satıma yönelik olarak üretim yapılan orta ve geç-çi çeşitlerden kurulmuş bahçelerde, tuzaklarla kitlesel yakalama ile kimyasal mücadele kombine edilir.

2. Elma yaprakbükeni

Larvalar ilk dönemlerinde, yeni oluşan yaprakların uç kısımlarını, gözleri ve çiçek-leri yiyerek zarar yapar. Sonraki dönemlerinde ise birden fazla yaprağı ağları ile birbirine bağlayarak, buket haline getirir; tek yaprağı orta damar boyunca puro gibi uzunlamasına sarar ve burada beslenir.
Şubat - Mart

Temmuz – Şubat
-Göz ile inceleme

-Parazitli ve normal yumur-ta paketi sayımı

-Kültüre alma
-Ağaç başına 5–6 adetten fazla normal yumurta paketi

-Yaprak ve çiçek buketlerinde %6 ‘dan fazla bulaşma
-Çok yaygın ve etkili olan yumurta parazitoiti Trichogramma türlerini korumak ve bulaştırmak suretiyle biyolojik mücadele yapılmalıdır.

-Ağaç başına 5-6 adetin üzerinde normal yumurta paketi bulunan bahçelerde, besi tuzakları ile kitlesel yakalama şeklinde mücadele yapılmalıdır.

-Erken ilkbaharda, yaprak ve çiçek buketlerinin %6’ dan fazlası larva ile bulaşık olan bahçelerde, kimyasal mücadele yapılabilir.

3. Monilya (Mumya) hastalığı

-Ağaçların çiçek, çiçek sapı, sürgün ve bazen de meyvelerin-de zarar yapar. Hastalıkli çiçekler kahverengileşir, kurur ve mumyalaşır.

-Çiçek sapından hastalanan sür-günler esmerleşir, ince sürgün-ler tamamen kurur, kalın sür-günlerde ise kanser yaraları oluşur. Bu kanser yaraları kapanmaz.

-Meyve kabuğunda önce kahve-rengi bir veya birkaç leke halin-de görülür. Lekelerin etrafında, açık kahve-rengi bir halka bulu-nur. Meyve etinin içine doğru çürüme başlar; lekeler çukur-laşmaz. Daha sonra meyveler buruşur ve kurur. Kuruyan mey-veler mumyalaşır ve ağaçta asılı kalır.
Nisan - Mayıs (Çiçeklenme dönemi)


-Göz ile inceleme



-Laboratuvar testleri
___

-Hastalığın görüldüğü bahçelerde; ağaçlar üzerindeki tüm kuru dallar budanıp yakılmalı, ağaç üzerinde kalan ve yere dökülen mumyalaşmış meyveler, toplanarak imha edilmelidir.

-Ağaçlar, çiçeklenme başlangıcında iken(% 5-10 çiçeklenme) birinci. İlaçlama; tam çiçeklenme döneminde iken (%90-100 çiçeklenme), ikinci ilaçlama uygulanmalıdır.


4.Tomurcuk tırtılları

-Kışlamış larvalar, tomurcukları yan taraflarından delip içine girmek suretiyle zarar yapar. Çiçekleri de yiyerek zarara neden olurlar.

- Daha sonra bu larvalar, bir yaprağı ikiye katlayarak veya birkaç yaprağı birbirine sararak, yaprakları meyvelere veya dallara yapıştırarak, aralarında beslenmek suretiyle zarar yaparlar.

-Meyve kabuğunu kemirerek, meyvelerin kalitesini ve pazar değerini düşürürler.

-Yazın yumurtadan çıkan larvalar, yaprakların alt epidermisini delerek, parankima dokusu ile beslenmek suretiyle zarara neden olurlar.


Şubat– Ağustos


Göz ile inceleme



-Kültüre alma



-Parazitli ve normal yumurta sayımı






100 yaprak buketinde, 10 – 15 larva
-Yumurta parazitoti Trihcogramma embriyophagum’un, Ankara İlindeki meyve bahçelerinde yaygın olarak bulunduğu ve bazı yerlerde, Yeşil ve Kırmızı tomurcuk tırtılı yumurtalarını, %90’na varan oranlarda parazitlediği saptanmıştır.

Bu parazitoitin ve diğer doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır.

-Diğer zararlılar, özellikle Yaprakbükenlere karşı yapılan mücadele, Tomurcuk tırtıllarını da kontrol altına aldığı için, bu zararlılara karşı ayrı bir ilaçlamaya genellikle gerek kalmaz. Ancak yoğunluğun, yüksek olduğu yerlerde, tomurcukların patlama döneminde bir ilaçlama yapılabilir.

5. Adi yaprakbükücüsü

-Bu zararlının larvaları, ağaçların yapraklarını, çiçeklerini, gözlerini yiyerek ve meyveleri kemirerek zarar yapar.

- Larvalar, çoğunlukla tek bir kiraz yaprağını uç kısmından itibaren enine doğru kıvırarak, beyaz ipeğimsi ipliklerle birbirine bağlar ve içinde beslenerek zarar yapar.
Şubat – Ağustos
-Göz ile inceleme



-Parazitli ve normal yumurta paketi sayımı



-Kültüre alma

Ağaç başına 5–6 adetten fazla normal yumurta paketi

-Çok yaygın ve etkili olan yumurta parazitoiti Trichogramma türlerini korumak ve bulaştırmak suretiyle biyolojik mücadele yapılmalıdır.

-Ağaç başına 5-6 adet normal yumurta paketi olan bahçelerde, besi tuzakları ile kitlesel yakalama şeklinde mücadele yapılmalıdır

-Elma yaprakbükeni veya diğer zararlılara karşı yapılacak mücadele, bu zararlıyı da kontrol altına alır. Bu nedenle ayrı bir ilaçlama yapmaya gerek yoktur.

6. Akarlar (Kırmızı Örümcekler )

Bitki özsuyunu emerek ve bitkiye zehirli madde salgılayarak zarar yaparlar. Yapraklarda, önce beyaz, sonra sarı kahverengi lekeler meydana gelir. Bu lekeler birleşerek, yaprağın kurumasına ve dökülmesine sebep olur. Şiddetli zarar gören yapraklar, kurşun veya gümüş rengini alırlar. Ağaçlar zayıf kalır, meyve gözleri iyi gelişemez ve ertesi yıl verim azalır Sürgünler pişkin-leşmez ve kış donlarından zarar görür.

Avrupa kırmızıörümceği ve Kahve-rengi örümcek, çiçeklerin çanak yapraklarının ve çiçek buketindeki taze yaprakların sararmasına sebep olur. Böyle ağaçlar, yanmış gibi bir görünüm alırlar. Yassı akar, tomurcukları zayıflatır ve meyve tutumunu önler. Tutan meyveler de renksiz ve kalitesiz olur. Gelecek yılın meyve gözleri normal teşekkül edemez. Yapraklar damarları boyunca, grimsi kırmızı bir görünüm alır.
Mart – Ekim
Göz ile inceleme (Yapraklarda akar sayımı)
100 yaprakta 500 (yaprak başına 5) adet canlı birey,



veya yaprakların % 65’inde bulaşma
-Akarların çok etkili doğal düşmanları bulunduğundan kimyasal mücadeleden kaçınılmalıdır.

Öncelikle doğal düşmanları korumak ve desteklemek suretiyle, doğadaki etkinlikleri artırılmalıdır.

- Ayrıca bu faydalılar, yoğun olarak bulunduğu bahçelerden toplanarak, bulunmadığı veya az bulunduğu bahçelere, bulaştırmak suretiyle biyolojik mücadelede kullanılmalıdır.

-Typhlodromus pyri, Scolothrips spp., Stethorus spp. gibi predatörler, kitle halinde üretilerek, şeftali bahçelerine salınmak suretiyle, biyolojik mücadelede kullanılabilir.

-Kimyasal mücadele için, mayıs ayından itibaren, bahçeyi temsil edecek şekilde seçilen 10 ağaçtan koparılan 100 yaprakta, 6.3.2. bölümünde anlatıldığı şekilde, periyodik olarak sayım yapılır. Eşiğin üzerinde kırmızı örümcek bulunması ve doğal düşmanların etkinliğinin çok düşük olması durumunda ilaçlama yapılabilir.

7. Kiraz sülüğü

Sülüğe benzeyen larvaları, yapra-ğın üst epidermisini yiyerek zarar yapar ve yaprakları ince bir tül haline getirir. Ancak yaprağın ince ve kalın damarları zarar görmez. Bu zarar şekli çok karakteristiktir. Popülasyonun yüksek olması halinde, ağaçlar yapraklarını tamamen kaybedebilir. Bu durum ağacın zayıflamasına ve verimin düşmesine neden olur.


Nisan – Eylül


Göz ile inceleme


Eşik yok.
- Bulaşık olduğu bilinen bahçelerde, Sonbaharda toprak işlemesi yapılarak, kokon içinde bulunan larvaların bir kısmının ölmesi sağlanmalıdır.

-Kiraz sülüğü, genellikle kimyasal mücadeleyi gerektirecek kadar ekonomik öneme sahip bir zararlı değildir. Ancak popülasyonun yüksek olduğu yerlerde, larvalar görülür görülmez ilaçlama yapılmalıdır. Mücadelenin sadece bulaşık ağaçlarda yapılması tercih edilmelidir.

8. Meyve yazıcıböceği

Ağaçların dalları, gövdeleri ve gözlerinde galeriler ve yuvarlak delikler açmak suretiyle zarar yapar. Zararı görmüş bir dal kabuğu kaldırıldığında, 2-6 cm boyunda kısa bir ana galeri ve içi odun tozu ile dolu 20-60 mm uzunluğunda birçok eğri galerinin varlığı görülür. Zarar görüp, beslenme düzeni bozulan dallar kurur. Erginlerin göz diplerinde açtıkları delikler nedeniyle gözler kurur, gelecek yıllarda meyve verimi düşer. Zarar gören ağaçlar, 2-3 yıl içinde önemli düzeyde etkilenir ve önlem alınmazsa kuruyabilir.
Mart - Ekim

Kış ayları
- Göz ile inceleme



- Dal sayımı



- Kültüre alma
Ağaç başına

1 bulaşık dal
- Bu zararlının mücadelesinde en etkili yöntem kültürel tedbirlerdir. Ağaçlar zamanında ve uygun şekilde yapılan kültürel bakım işlemleri ile kuvvetli bulundurulmalıdır. Bulaşık dallar mutlaka budanmalıdır. Budanan ve zarar gören kısımlar macunla kapatılmalıdır.

-İlk ergin çıkışı başladığında (nisan sonu-mayıs başları) sağlıklı dallar kesilip tuzak olarak ağaçlara asılmalıdır. Bu dallar yaklaşık 1 ay sonra toplanarak imha edilmelidir. Bu tuzaklama her döl için tekrarlanmalıdır.

-Doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin artırılması için gerekli tedbirler alınmalıdır. Bunun için budama artıkları, bahçede sıralar arasında yığın halinde bekletilerek, aralık-mart ayları arasında parazitoitlerin çıkışına olanak sağlanmalıdır.

- Doğal düşmanları etkili olduğu için, bu zararlıya karşı kimyasal mücadeleden kaçınılmalıdır.

9. Meyve ağacı dipkurtları

Hem larvaları, hem de erginleri zarar yapar. Larvaların zararı daha önemlidir.

Larvalar, ağaçların kök boğazında galeriler açarak, bitkinin beslenmesine engel olur. Genç larvalar toprak yüzeyinin altında bulunur ve kök kabuğunun kambiyum tabakasını kemirirler. Bulaşık ağaçlarda önce büyüme durur. Sonra ağaç iyice zayıflar ve sonunda kurur. Fidanları aynı yıl içinde, ağaçları ise 2-5 yıl içinde kurutabilir.

Erginler fidan ve ağaçların genç sürgünlerini, aşı gözlerini, yaprak saplarını ve çok ender olarak da yaprakları yerler.


Mayıs – Ağustos



Kış ayları


-Gözle inceleme



Ağaç başına 1 adet larva
-Sabahın erken saatlerinde ve akşam üzeri, ağaçların gövde ve kök boğazında bulunan erginler toplanarak imha edilmelidir.

Yaprakları dibine dökülen ve yaprak sapları-nın dip kısmı yenmiş olan fidanlar, hızla sarsılarak yere düşen erginler öldürülmelidir. Bulaşık ağaçlarda kök boğazı ve ana köklerde bulunan larvalar toplanıp öldürülmelidir.

- Sulama ve gübrelemeye dikkat edilerek, ağaçlar sağlıklı bulundurulmalıdır. Ağaçların altında erginlerin kolayca saklanabileceği yüksek boylu ot, çalı vs. bulundurulmama-lıdır. Sulama ve gübrelemeye dikkat edilerek, ağaçlar kuvvetli bulundurulmalıdır.

-Haziran – Ağustos aylarında, zararlının yumurtalarını kök boğazı civarında toprağa koyduğu dönemde, 15 günde bir ilaçlama yapılmalıdır. Ağaçların bir metre yüksekliğe kadar olan gövdeleri ve bir metre çapında daire içinde kalan kök boğazı civarındaki toprak yüzeyi ilaçlanmalıdır.

10. İzmir haziran böceği

Bu böceğin erginleri, bitkilerin toprak üstü kısımlarını, larvaları ise köklerini yiyerek zararlı olmaktadır. Ancak esas zararı, fidanların ve ağaçların köklerini yemek suretiyle, larvalar yapar. Bu zararlı, özellikle fidanlıklar için çok önemlidir Fidanlıklarda bir bitkinin kökünde 1 larvanın bulunması önemli zararlara yol açabilir.




Şubat - Nisan

Ağustos - Ekim


Göz ile incelme
Bir fidanda 1 larva

Bir ağaçta 2-3 larva
-Bahçe, sonbaharda 20-30 cm derinliğinde sürülerek, larvaların açığa çıkması ve kuşlar tarafından yenilmesi sağlanmalıdır. Mayıs, temmuz ve ağustos aylarında 15-20 cm derinliğinde toprak işlemesi yapılarak pupa ve yumurtaların güneş ışınlarına maruz kalarak ölmesi sağlanmalıdır.

- Fidanların sulama, gübreleme gibi bakım işlemleri zamanında ve tam olarak yapılmak suretiyle sağlıklı olmaları sağlanmalıdır.

-Fidanlar sökülürken ve söküm tamamlandık-tan sonra, parseller derin sürülmeli ve görülen larvalar toplanıp imha edilmelidir.

-Bahçeye, ara tarım şeklinde hububat ekilmemeli, özellikle haziran ve temmuz aylarında ot temizliğine özen gösterilmelidir.

- Fidanlıklarda ve meyve bahçelerinde, hazi-ran – temmuz aylarında böceklerin uçuş saatlerinde, erginler toplanarak öldürülmelidir.

- Bu zararlıya karşı, bütün ağaçlarda değil, sadece larvaların bulunduğu fidan ve ağaçlar-da kimyasal mücadele yapılmalıdır.

11. Kiraz siyah yaprakbiti

Erginleri ve nimfleri, yapraklarda ve sürgünlerde öz suyunu emerek zarar yaparlar. Ayrıca Salgıladıkları tatlımsı maddeler nedeniyle, fumajine neden olurlar. Erginler ve nimfler, yaprakların alt yüzlerinde koloniler oluşturarak beslenirler. Bunun sonucu yapraklar kıvrılıp, buruşur ve sürgünler gelişemez.



Mart – Ekim


Göz ile inceleme


Bir ağaçta 7 adet bulaşık dal
-Çok etkili predatörleri ve parazitoitleri bulunmaktadır. Özellikle Coccinellid’ler, Syrphid’ler ve Aphidius türleri, biyolojik mücadele açısından çok önemlidir. Bu doğal düşmanları, korumak ve etkinliklerini artırmak için gerekli tedbirler alınmalıdır.

-Bu faydalılar, bol bulunan bahçelerden, hiç bulunmayan veya az bulunan bahçelere bulaştırılmak suretiyle de biyolojik mücadelede kullanılabilir.

-Bunların, insektaryum veya laboratuvarda kitle halinde üretilerek, bahçelere salınması da düşünülebilir.

- Sadece Kiraz siyah yaprakbitini hedef alan kaplama ilaçlama yapılmamalıdır.

-Populasyonun, ekonomik zarar eşiğinin üzerine çıkması halinde, yalnız bulaşık ağaçlar ilaçlanmalıdır. İlaçlamalarda spesifik yaprakbiti ilaçları kullanılmalıdır.


12. Bakla zınnı

Ergin böcekler, meyve ağaçlarının ve diğer bitkilerin çiçeklerinin dişi ve erkek organlarını, polenlerini, genç yaprakları, hatta tomurcuk ve meyveleri yiyerek zarar verirler.

.


Nisan–Haziran


Göz ile inceleme


Eşik yok
-Toprak işlemesi yapılarak, toprakta bulunan yumurta, larva ve erginlerin zarar görmesi sağlanmalıdır.

-Erginlerin az hareketli oldukları sabahın erken saatlerinde, ağaçların altına Çarşaflar serilmeli ve ağaçlar kuvvetlice silkelenerek, ergin böceklerin çarşafın üzerine düşmesi sağlanmalıdır. Düşen böcekler toplanarak öldürülmelidir.

-Ağaçların altına içi su dolu mavi kaplar/leğenler yerleştirilmeli ve bu kapların içinde toplanan erginler imha edilmelidir.

-Mavi renkli cezbedici tuzaklardan yararlanılabilir.

-Populasyonun çok yüksek olduğu zamanlarda, uygun bir ilaç kullanılarak mücadele yapılabilir.

13. Zeytin kabuklubiti

Bu zararlı, kiraz ağaçlarının dal, sürgün, gövde, meyve ve yapraklarında özsuyu emmek ve bitkiye toksik maddeler Salgılamak suretiyle zarar yapar. Populasyonun fazla olduğu bahçelerde, ağaçların kurumasına neden olur. Beslenme sırasında, salgıladığı toksik madde nedeniyle, yerleştikleri yerlerde 3-4 mm çapında kırmızı veya mor lekeler meydana gelir.
Mayıs- Haziran
-Göz ile inceleme



- Dal sayımı



-Kültüre alma
Eşik yok.
-Bulaşık bahçelerde toprak işlemesi, sulama, gübreleme ve budama işleri usulüne uygun olarak yapılmalıdır. Budama artıkları bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

- Bulaşık ağaçlardan alınan dayak ve sırıklar, temiz ağaçlarda kullanılmamalıdır.

-Mevcut doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

- Faydalıların, yoğun olarak bulunduğu bahçelerden toplanarak, bulunmadığı veya az bulunduğu bahçelere, bulaştırmak suretiyle biyolojik mücadelede kullanılabilir.

-Kiraz sineğine karşı kaplama ilaçlama yapılan bahçelerde, bu zararlı için ayrı bir ilaçlama yapılmaz. Her iki zararlının birlikte bulunduğu bahçelerde, Kiraz sineğinin ilk ilaçlamasında, her iki zararlıya da etkili olan ilaçlar kullanılmalıdır

-İlk hareketli larva görüldüğünde tek ilaçlama yapılır.

14. Armut kaplanı

Zararlının nimf ve erginleri, yaprakların özsuyunu emerek klorofili yok eder. Yaprakta sarımsı beyaz lekelerin meydana gelmesine neden olur. Yaprağın alt yüzünde, küçük noktalar halinde biriken pislikleri ve salgıladıkları tatlımsı maddeler, yaprağın solunum yapmasını engeller. Yapraklarda yanıkların meydana gelmesine neden olur. Yoğunluğun yüksek olduğu durumlarda; ağaçlar iyi gelişemez,. Sürgünler tam olgunlaşamaz, meyveler küçük ve kalitesiz olur.
Mart – Ağustos
Göz ile inceleme
-Nisan ayında, yaprak başına 1 adet kışlamış ergin

-Haziran-Ağustos aylarında, yaprak başına 2 - 4 adet ergin + nimf
-Bahçede, Kiraz sineği ve Elma yaprakbükenine karşı kimyasal mücadele yapılıyorsa, bu zararlı için ayrı bir ilaçlamaya gerek kalmaz.

-Kiraz sineği ve Elma yaprakbükenine karşı kimyasal mücadele yapılmadığı taktirde; Nisan ayında kışlamış ergin sayısı, yaprak başına ortalama 1 adetin üzerine ve Haziran-Ağustos aylarında ise, ergin + nimf sayısı, yaprak başına 2-4 adetin üzerine çıktığı bahçelerde, bu zararlıya karşı ayrı ilaçlama gerekebilir.

15. Ağaç kızılkurdu

Bu zararlının larvaları, ağaçların toprağa yakın gövde ve ana dallarında galeriler açarak zarar yapar. Ayrıca gövdenin, toprağın 10-15 cm altında bulunan kısımlarını, çepeçevre oymak ve iletim borularını tahrip etmek suretiyle de önemli derecede zarar meydana getirirler.

Mücadelesi yapılmadığı takdirde, ağaçların bir kaç yıl içinde kurumalarına neden olabilir. Özellikle ağaçların gövdelerinin toprağa yakın kısımlarında açtıkları yuvarlak ve kenarı siyah deliklerden, çıkardıkları kırmızı talaşlarla dikkati çekerler.


Temmuz- Ekim


Göz ile inceleme


Eşik yok
-Ağaçların kök boğazı, 15-20 cm derinliğinde açılarak, gövde içindeki larvalar öldürülmelidir. Gövdedeki larva giriş deliklerine bir tel sokularak, içindeki larvalar öldürülebilir.

-Doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

-Larva bulunan deliklere, gaz haline geçebilen bir sıvı ilaç (Diclorvos vs.) emdirilmiş pamuk yerleştirilir ve deliklerin ağzı aşı macunu ile kapatılır.

- Bulaşık bahçelere, Ağaç kızıl kurduna özgü feromon tuzakları asılarak, kelebek çıkışı izlenir. Kelebek çıkışının sona erdiği zaman veya ağaçların gövdelerindeki kabukların altında, koloni halinde yaşayan genç larvalar görüldüğü zaman (ağustos ortası – eylül başında), ilaçlamalara başlanır. Birinci ilaçlamadan 15-20 gün sonra, ikinci ilaçlama yapılır. Ağaçların kök boğazı ve gövdelerinin, yerden 60-100 cm yüksekliğine kadar olan kısımları, ilaçlı su ile yavaş yavaş ve iyice yıkanacak şekilde ilaçlanmalıdır.

16. Ağaç sarıkurdu

Larvaları, fidanların ve genç ağaçların gövdelerinde, yaşlı ağaçların ise dallarında uzun galeriler açar. Galerilerin bulunduğu gövde ve dallar zayıflar ve rüzgarın etkisiyle kırılır.

Larvaların açtıkları galerilerin ağzında biriken, sarımsı renkteki talaş yığınları ile, larva giriş yerleri kolayca tanınır.

Fidanların ve genç ağaçların gövdesine yerleşen bir larva bile, bunların kurumasına neden olabilir.


Mayıs – Ekim


Göz ile inceleme


Bir ağaçta 1 adetten fazla larva
-Ağaçlar zamanında budanarak, bulaşık dallar kesilip, bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

-Yoğunluğun düşük olduğu bahçelerde, gövde ve dallardaki galerilere bir tel sokularak, içindeki larvalar öldürülebilir.

-Doğal düşmanların korunması ve etkinliklerinin arttırılması için gerekli önlemler alınmalıdır.

-Sonbaharda yaprak dökümünden sonra, fidanların ve ağaçların gövde ve dalları incelenerek, zararlının larva giriş deliği bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.

-Az veya çok bulaşık olan her ağaçta mücadele yapılmalıdır. Zararlı ile bulaşık ağaçlar, haziran ayı sonlarından başlanarak, 15-20 gün aralıkla 3-4 kez ilaçlanmalıdır.

17. Çamuratan

Daha çok otsu bitkilerle beslenir. Kiraz için ekonomik önemi olmayan bir zararlıdır. Yumurtalarını, meyve açlarının gövde ve dallarına, üzeri çamurla örtülmüş paketler halinde bıraktığı için zararlı görüntüsü vermektedir.


Mart-Ağustos


Göz ile inceleme


Eşik yok
-Ağaçların gövde ve kalın dallarına temmuz ayından itibaren bırakılan yumurta paketleri, fırsat bulundukça sert fırça veya çuval parçalarıyla kazınır ve ezilir.

-Bu zararlıya karşı kimyasal mücadele yapılmamalıdır.

18. Yaprak lekesi hastalığı

Daha ziyade vişne ağaçlarında zarar yapar.

Yaprağın üst yüzeyinde önceleri bordo, daha sonra kırmızımsı-kahverenginde lekeler görülür. Bunlar gayri muntazam veya yuvarlaktır. Lekeli kısımlar, genellikle kıvrılır ve kahverengi-leşir. Aşırı derecede hastalanan yapraklar dökülebilir.

Hastalık, çok ciddi yaprak dökülmesine de neden olur. Bu durum hastalığın karakteristik özelliğidir. Bazen ağaçlarda sadece meyveler kalır. Meyve üzerinde yuvarlak, lekeler meydana gelir. Yeşil meyvelerdeki lekeler bordo, olgun meyvelerdekiler ise kahverengi-siyah renklidir. Lekeler birleşerek meyvede deformasyona sebep olur. Meyve sapında çok küçük lekeler oluşturur.


Nisan – Haziran


-Göz ile inceleme

-Laboratuvar testleri
___

-Fazla nem tutan yerlerde bahçe kurulmamalıdır.

-Hastalık, kireç, potasyum, fosfor ve humus yönünden fakir olan bahçelerde fazla görüldüğünden uygun gübreleme yapılmalıdır.

-Yere dökülen ölü yapraklar, tomurcuklar patlamadan önce sürülerek toprağa gömülmeli veya toplanarak yakılmalıdır.

-Fidanlıklar sık tesis edilmemeli ve yağmurlama sulama yapılmamalıdır.

-Çiçeklerin %80-90 ‘nı döküldüğü zaman birinci ilaçlama yapılmalıdır.

-İkinci ilaçlama ve diğer ilaçlamalar; ilaçların etki süreleri dikkate alınarak haziran sonuna kadar uygulanmalıdır.

-Son ilaçlama ile hasat arası süreye gereken özen gösterilmelidir.

-Hasattan sonra yapraklarda fazla leke varsa temmuz ayında bir ilaçlama daha yapılmalıdır.
19. Yaprak delen hastalığı

Ağaçların tomurcuk, yaprak, sürgün ve bazen de meyvelerinde belirtiler oluşturur. Yapraklarda önce kırmızımsı-sarı, daha sonra koyu kahverenginde olan yuvarlak lekeler görülür. Bu lekeler zamanla kuruyarak düşer ve yapraklar saçma ile delinmiş gibi görünür.

Hasta tomurcukların, ilkbaharda parlak, zamklı olması ve kolayca kopmamaları, bunların sağlamlardan ayrılmasını sağlar.

Hastalıkla bulaşık tomurcukların dibinde önce lezyonlar, sonra zamanla büyüyen kanser yaraları oluşur. Sürgündeki yuvarlak, kahverengi kanser yaraları, zamanla genişler ve zamk salgısı görülür.


Nisan – Haziran


-Göz ile inceleme

-Laboratuvar testleri
___
-Hastalıklı tomurcuk ve kanser yarası bulunan dal ve sürgünler budanarak bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

-Sulama, gübreleme, toprak işleme ve budama, iyi bir havalanma ve ağacın kuvvetli gelişmesini sağlayacak şekilde uygulanmalıdır.

-Sonbaharda, yapraklar döküldükten hemen sonra 1. İlaçlama;

-İlkbaharda, çiçek tomurcukları açılmadan önce 2. ilaçlama yapılmalıdır.


20. Armillaria kök çürüklüğü

Ağaçların köklerinde çürüklük yaparak kurumasına ve geriye ölümüne neden olur. Hasta ağaçlarda sürgün oluşumu azalır, yapraklar sararır ve dökülür, sürgün ve dallar ölmeye ve kurumaya başlar. Sonunda ağaçları tamamen kurutur. Kök boğazı ve köklerde kabuk dokusu ile odun dokusu arasında oluşan beyaz fungal tabaka tipiktir. Odun dokusu süngerimsi yapıya dönüşür.


Yıl boyunca



-Göz ile inceleme

-Laboratuvar testleri


___
-Ağaçlar sağlam ve sağlıklı yetiştirilmelidir.

-Kuruyan ağaçlar, en ince kökleri de dahil, sökülerek imha edilmeli ve açılan çukurlarda kireç söndürülmelidir.

-Sonbaharın ilk yağmurlarından sonra oluşan fungusun şapkaları ve oluştukları yerdeki kök parçaları imha edilmelidir,

-Hastalık yeni başlamış ise; hasta kökler kesilip temiz-lendikten sonra bu yerlere %5’lik Bordo Bulamacı, %2’lik Göztaşı veya %5’lik Karaboya ilaçlarından biri fırça ile sürülmeli ve ilaç kuruduktan sonra üzerine aşı macunu sürülmelidir. Ya da temizlenen yerlerdeki yaralar, 750 g ardıç katranı + 250 g Göztaşı karışımı ile kapatılmalıdır

-Ağaçların kökleri tamamen hasta ise, ince köklere kadar sökülerek kendi çukurunda yakılmalı, yerine sönmemiş kireç veya %2’lik Formalin dökülerek kapatılmalıdır.

-Hastalığın görüldüğü bahçelerde, sağlam ağaçları korumak için sonbaharda veya ilkbaharda, ağaçların taç izdüşümleri, m2 ye 10 litre ilaçlı su düşecek şekilde, %5’lik Karaboya veya %2’lik Göztaşı ile sulanmalıdır.

21. Rosellinia kök çürüklüğü

.Fidanlar ve genç ağaçlar hastalı-ğa daha duyarlıdır. Ağaçlardaki ilk hastalık belirtisi, yapraklar-daki sararmalardır. Yaprak sararmaları, ağacın tümünde veya köklerdeki enfeksiyona bağlı olarak, bir yönünde olabilir. Ayrıca yapraklarda küçülme ve kurumalar dikkati çeker. Hasta ağaçlarda büyümede durgunluk ve geriye doğru ölüm görülür. Meyve verimi ve kalitesi düşer. Meyveler irileşmeden ve olgunlaşmadan dökülürler. Hasta ağaçların kök ve kök boğazında önceleri beyaz giderek siyahlaşan misel tabakası oluşumu ve çürümeleri tipiktir. Kökün kabuk kısmı kaldırılınca kabuk altında ağ şeklinde beyaz misel örtüsü görülür


Yıl boyunca


-Göz ile inceleme

-Laboratuvar testleri


_

- Ağır yapılı ve su tutan topraklarda bahçe kurulmama-lıdır. Toprakta fazla su birikmesine engel olunmalıdır. Bahçeler sel sularından korunmalıdır.

-Bulaşık bahçelerde, ilkbaharda ağaçların kök boğazları ana köklere kadar açılarak, yaz aylarında güneş ve hava almaları sağlanmalıdır.

-Kökleri tamamen çürüyen ağaçlar, toprakta hiç kök parçası kalmayacak şekilde derhal sökülmelidir. Bahçede hastalıkla bulaşık bütün kök ve kök parçaları toplanıp yakılmalıdır

-Tamamen kurumuş ağaçların söküldüğü çukurlara m3’e 3 kg hesabıyla kireç söndürülmeli veya %35’lik Karaboya eriyiği ile bolca sulanarak kapatılmalıdır.

-Hastalığın yeni başladığı ağaçlarda, çürüyen kökler sağlam kısma kadar temizlenmeli, yara yerlerine 750 g Ardıç katranı + 250 g Göztaşı karışımı sürülmeli veya 2-5 kg Karaboya dökülerek kapatılmalıdır.

-Hastalıkla bulaşık bahçelerde, sağlam ağaçları korumak amacıyla, ağaçların diplerine m2’ye 10 litre ilaçlı su düşecek şekilde, %5’lik Karaboya veya %1’lik Göztaşı eriyiklerinden biri uygulanmalıdır.

22. Bakteriyel kanser ve zamklanma

Hastalığın en tipik belirtisi zamk salgısı ile birlikte görülen kanser oluşumudur. Çiçeklerde yanıklık, yapraklarda delinmiş görünüm, dal ve sürgünlerde zamk salgısı, durgun gözlerde yanıklık, kortikal dokularda kahverengileşme, meyvelerde 2-3 mm derinliğinde ve koyu kahverenginde çökük lekeler hastalığın başlıca belirtileridir.


Nisan – Mayıs


-Göz ile inceleme

-Laboratuvar testleri


___
-Üretimde, sağlıklı anaç ve kalemler kullanılmalıdır.

-Bahçe tesis ederken, tümüyle sağlıklı fidan dikilmelidir.

-Duyarlı çeşitler, mutlaka hastalığa dayanıklı olan anaçlara aşılanarak üretimde kullanılmalıdır.

-Enfekteli kısımlar kesilerek bahçeden uzaklaştırılmalıdır.

-Sonbaharda yapraklar dökülmeye başladığında %1 dozunda ve İlkbaharda gözler uyanmak üzere iken %0.6 dozunda, Bordo bulamacı uygulanmalıdır.

23. Bitki besin maddesi noksanlıkları

Bitki besin elementleri noksanlıkları ve fazlalıkları bitkinin toprak altı ve üstü aksamında genel bir gelişme geriliğine, yapraklarda ve meyvelerde renk ve şekil değişikliklerine, verim ve kalitede azalmaya neden olur.


Mayıs–Temmuz ortası
Yaprak ve toprak örneği alımı



___
-Kültürel önlemler titizlikle uygulanmalıdır.

-Yaprak ve toprak analizi sonuçlarına göre gübre veya bitki besin maddesi içeren preparatlar uygulanmalıdır.

24. Yabancı otlar

Meyve ağaçlarının topraktan alacağı su ve besin maddelerine ortak olmak suretiyle zarar yaparlar. Ayrıca bazı hastalık ve zararlılara konukçuluk yaparlar.

Buna karşılık faydalıların çoğalmasını ve barınmasını sağlarlar.


Mart – Eylül


Göz ile inceleme
Kiraz bahçesi % 15 ve daha yüksek oranda Yabancı otlarla kaplı ise çapalama yapılmalıdır.
Yabancı otlar; özellikle çok yıllıklar, çiçek açıp tohum bağlamadan önce, kültürel ve mekanik mücadele ile yok edilmelidir. Tek yıllık yabancı otlar çıkıştan itibaren çapalama ve toprak işleme ile kontrol edilmelidir. İyi yanmış çiftlik gübresi kullanılmalıdır.