Bitki Besin Maddeleri ve Görevleri Nelerdir

Bitkilerin yaşaması, gelişmesi ve beslenerek ürün verebilmesi için aşağıdaki bitki besin maddelerine ihtiyacı vardır.

1-Kükürt: Kök büyümesini teşvik eder. Noksanlığında bitkilerde yavaş büyüme yapraklarda sarımsı yeşil renk oluşur.Zararlanma daha çok genç yapraklardadır.Genç yapraklar sarımsı renk almakta,Yaprak damarları iç kısımda daha açık renge dönüşmektedir. Gelişme zayıftır. Kökte çok sayıda dallanma olur ve kök rengi beyazdır.

2-Demir: Klorofilin oluşu için önemlidir. Demir noksanlığında genç yapraklarda renk açık sarı olur. Yapraklar koyu renkli olduğu halde damarlar açık renk kalır. Genç yapraklar sarımsı beyaz bir renk alırlar. Yaprak damarları başlangıçta yeşil olup sonradan sarı renge dönüşmekte ve yaprak kenarları ölmektedir. Gelişme zayıftır. Çiçekler küçük ve beyazdır. Kök kısa ve kahverengi olup çok sayıda yan kök teşekkül etmektedir. Demir fazlalığı mangan noksanlığına sebep olur. Fosfor noksanlığındaki arazlar ortaya çıkar.

3-Manganez: Klorofil teşekkülü için gereklidir.Çoğu bitkide noksanlığı bitkinin bodur kalmasına yol açar.bodur kalmasına neden olur. Aynı zamanda üst yapraklarında lekeler görülür.

4-Çinko: Klorofil teşekkülü için gereklidir. Yapraklarda orta damar yeşil kaldığı halde damarlar arası beyaz renk alır. Yaprak rengi beyaza kadar açılmakta ve yaşlı yapraklarda damarlar arasında benek şeklinde ölü kısımlar görülmektedir. Devamlı çinko noksanlığında bu arazlar tüm yapraklara sıçramaktadır. Yaprak yüzeyleri küçülmekte ve yapraklar dökülmektedir. Kök gelişmesi fazla etkilenmemektedir.

5-Azot: Çiçekler küçük ve renkleri bozuktur. Kökler sürgünlere oranla daha uzun yan kök teşekkülü azdır. Bitkilerde tohum ve meyvede azalmaktadır. Azot fazlalığında yapraklarda şekil bozuklukları ve renk bozuklukları görülmektedir.

6-Fosfor: Sürgün zayıf, yan sürgün teşekkülü azdır. Çiçek ve tomurcuk teşekkülü çok azdır. Çiçekler küçük ve renkleri bozuk, kök teşekkülü zayıf saçak kök azdır. Renk kırmızımsı kahverengidir, (enfeksiyon hastalıklarına karşı hassasiyet fazlalaşır). Fosfor fazlalığı demir ve diğer maddeleri tutar ve onların noksanlık arazlarını ortaya çıkarır.

7-Potasyum: Yaşlı yaprak kenar ve uçları kahverengi bir renk almaktadır. Yapraklarda kuruma görülür ve daha sonra pas gibi lekeler görülür.Başlangıçta gelişme kuvvetli ve sürgün teşekkülü iyidir.Fakat çiçeklenme dönemi başlayınca gelişme aniden zayıflamakta ve bitki çabucak solmaktadır. Çiçek rengi beyaz ve çiçek küçüktür. Kökler uzundur fakat saçak kök azdır. Ayrıca kökte sarımsı ifrazat görülebilir. Bitki mantari hastalıklara çabuk yakalanır. Bazı bitkilerde gülde olduğu gibi potasyum noksanlığı etkisiyle demir noksanlığı da ortaya çıkmaktadır. Fazla potasyum azot ve magnezyum alımlarını engeller.

8-Kalsiyum: Zararlanma daha çok genç yapraklarda görülür. Gelişme zayıftır. Sürgün ucundaki yapraklar çengel şeklindedir. Yapraklar uç ve kenarlarından itibaren kurumakta ve yırtılmaktadır. Uçtaki tomurcuklar ölür. Yaşlı yapraklarda daha fazla görülür Kalsiyum, hücre bölünmesinde ve tohum çimlenme oranının artmasında rol oynar.

9-Magnezyum: Zararlanma daha çok yaşlı yapraklarda meydana gelir.Yaprak beyaz-yeşil bir renk alıp yaprak sapı incelmektedir. Yaprak ucu ve kenarı yukarıya doğru kıvrılır. Çiçek teşekkülü önemli derecede azalmaktadır.Kökler kısa ve ifrazatlıdır. Araz potasyum gübrelemesi yapılmadan ,Azot (N) kaynağı olarakta Amonyum kullanılmak suretiyle giderilebilmektedir. Magnezyum fazlalığında verim azalır.

10-Bakır: Zararlanma daha çok genç yapraklardadır. Yaprak kenarları sarı ve bu yapraklar uçlarından itibaren kurumaktadır. Yan sürgünler çok zayıftır. Yaprak dökümü yukarıdan aşağıya doğrudur. Çiçek teşekkülü çok azdır. Çiçekler hareketsizdir.

11-Bor: Zararlanma genç yapraklarda çoktur. Renk önce açık daha sonra kahverengiden siyaha kadar değişmektedir. Yaşlı yapraklar kalınlaşır ve çabuk kırılır. Sürgünler küçük kalıp ölürler. (Kısa sürgün oluşur) çiçek teşekkülü zayıflar.

** Fazla miktarda bitki besin maddesi kullanımı genelde ilk başta fazla etkili olmamaktadır çok ilerleyen dönemlerde yaprak kenarlarında arazlar meydana gelir. Kökte yanma olur. Ve bitki ölür.
Bazı besin madde fazlalıkları diğer bir kısım besin maddelerinin alımını engeller ve böylece o besin maddesinin eksikliğinde ortaya çıkan arazlar kendini gösterir.

Bitki besin maddesinin noksanlıkları:
Dengesiz gübreleme
Besin maddesinin alınması ve kullanılmasını zorlaştıran bitkisel özellikler
Besine olan talebi artıran genetik bitki özellikleri ve bitki büyüme düzenleyicilerinin etkileri

Bitki Besin Maddelerinin Alınmasını Sınırlandıran Faktörler:
Toprak pHsının yüksek olması ve fazla kireç:
Bunun sonucunda;
Amonyak şeklinde azot kaybı olur
Demir, çinko, mangan, bakır, bor engellenir
Fosfor alınamaz
Potasyum ve magnezyum elementleri kalsiyumun olumsuz etkisi nedeniyle az alınır

Toprakta besin elementlerinin birbirine antagonistik (olumsuz) etkileri :

• Fazla Kalsiyum Fosforu engeller
• Fazla Kalsiyum Potas ve Magnezyumu engeller
• Fazla Fosfor Çinkoyu engeller
• Fazla Demir Çinko Mangan birbirini engeller