Bombus Arılarının Önemi Nelerdir?

Bombus Arısı Nedir?



Bombus arısı, sebzelerin ve meyve ağaçlarının doğal polinasyonu(tozlaşma) sağlayan arı çeşididir. Ülkemizde kıymeti yeni yeni anlaşılan bu arıların üretimi gerçekleştirilmeye başlamış, seralarda, meyve bahçelerinde kullanılmaya başlamıştır.

Bombus Arılarının Önemi Nelerdir?

Seralar içerisinde ve dış ortamda döllenmeyi sağlayıcı böceklerin ve hava hareketlerinin bulunmayışı, bu böceklerin aktif olarak çalıştıkları dönemler ile tarımsal üretimin eş zamanlı olmaması ve sera içerisinde yoğun pestisit kullanımı gibi nedenlerle üreticiler, üretim için partenokarpik çeşitleri veya büyüme düzenleyicileri kullanma yoluna gitmişlerdir. Seradaki sebzelerde özellikle domates çiçeklerinde tozlaşma oranına çok önem vermek gereklidir. Zira gerek meyve verimi, gerekse düzgün şekilli meyve oluşumu her şeyden önce, sağlıklı bir polinasyonu izleyen döllenme olayına bağlı olarak gerçekleşir.

Tozlaşma ve takiben döllenme olayı arasındaki gelişme şu şekildedir:

-Polen tozlarının oluşumu,

-Polen tozlarının serbest hale geçmesi ve dağılması,

-Polen tozlarının stigmaya ulaşması ve tozlaşması,

-Polen tozlarının çimlenmesi ve stile geçmesi,

-Polen tüpünün yumurtalığa ulaşması,

-Döllenme olayının gerçekleşmesi.

Bu olay zincirinin tam oluşması halinde düzgün meyve elde edilir. İşte bu olayların gerçekleşmesinde, bombus arıları kilit rol oynar. Bombus çiçek üzerine polen ve nektar toplamaya geldiğinde, çiçeğin erkek organında üretilen gametler(polen), arının her tarafına bulaşır ve bombus dişicik tepesine konduğunda polenleri buraya bırakır.

Sebze yetiştiriciliğinde polinasyon verimliliği amacıyla arılardan yararlanılmaktadır. Ülkemizde 1950'lerde bal arısı kullanılarak ilk defa başlayan bu süreç, bombus arılarının kullanımı ile yoğun bir şekilde sürmektedir. Dünyada yaklaşık 400 kadar bombus arısı türü saptanmıştır. Bombus arıları, yabani arılar içinde iri yapıları, tüyleri ve göz alıcı renkleriyle dikkat çekerler. En fazla yetiştirilen ve kullanılan türü Bombus terrestris'dir. Bombuslar ilk kez ülkemize 1993 yılında girmişdir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığının 1997-1998 yıllarında bombus üretiminin ülkemizde yapılması koşuluyla ithalatına izin vermesiyle bombusların polinatör(tozlayıcı) olarak kullanımı artmıştır. Bombus arıları bu aşamada beklenenden çok fazla ilgi görmüş ve benimsenmiştir.

Yapılan çok sayıda araştırma sonucuna göre tozlaşma ve verim üzerine bal arıları ve bombus arıları ve değişik yöntemler karşılaştırılmış; bombus arılarının bal arısı ve diğer tekniklerden daha etkili ve başarılı oldukları, verimi büyük oranda artırdığını ve üretim girdilerini azalttığı tesbit edilmiştir. Bombus arıları vasıtasıyla üretilen ürünlerin, diğer polinasyonla üretilmiş ürünlere oranla daha rahat pazarlanabildiği tespit edilmiştir.