Türkiye'nin Tür Çeşitliliği

Türkiye, Avrupa kıtasında bulunan bitki türlerinin % 75’ini barındırmaktadır ve bunun üçte birini endemik bitkiler oluşturur. Anadolu faunası 80.000′in üzerindeki tür zenginliğiyle de dikkati çekmektedir. Alageyik ve sülünün anavatanı Anadolu’dur; bozayı, yaban domuzu, kurt ve vaşak başta olmak üzere memeliler ve 400′ün üzerinde kuş türü ile yok olduğu düşünülen Anadolu leoparının izlerine rastlanıldığı bilinmektedir. Akdeniz ve Ege kıyıları soyu tehlike altında olan Monachus monachus, Caretta caretta ve Chelonia mydasm yaşam alanlarıdır.

Türkiye, Akdeniz ülkeleri içinde, soyu tükenmekte olan Akdeniz fokunun yaşam alanlarına sahip ender ülkelerdendir. Bütün koruma çalışmalarına karşın, Akdeniz fokunun Ege, Akdeniz ve Karadeniz’deki popülasyonu sabit değildir. Türkiye denizlerinde, 1970’lerde 150 ile 300 arasında birey olduğu tahmin edilirken, bugün bu sayı 100’ün altına düşmüştür. Bu yok oluşun ana nedenleri arasında, özellikle balıkçılar tarafından bilinçli öldürmeler, turizm ve aşırı kentleşme nedeniyle yaşam ortamlarının yok olması, aşırı balıkçılık nedeniyle balık stoklarının azalması sayılabilir. Bu tür Karadeniz ve Marmara’da yok olmak üzeredir (Öztürk, 1992).

Türkiye denizleri memeliler (Cetaceans) açısından da zengindir. Bunlardan başlıcaları Delphinus delphis, Tursiops truncatus, Phocoena phocoena’du. Ege ve Akdeniz’de sekiz odontocete türü (D. delphis, T. truncatus, Stenella coeruleoalba, Globicephala melas, Grampus griseus, Pseudorca crassidens, Physeter catodon, Ziphius cavirostris) ile bir mysticete türü (Balaenoptera physalus) bulunmaktadır. Aşırı avcılık, kıyı alanlarının yanlış ve plansız kullanımı, deniz kirlenmesi ve kitle turizmi deniz memelilerine yönelik en büyük tehditleri oluşturmaktadır.

Türkiye’deki bitki türlerinin % 33’ü endemiktir. Yaklaşık 3.000’i endemik olmak üzere, 9.000’den fazla bitki türü içeren zengin Türkiye florasında 500’den fazla soğanlı bitki bulunur. Endemizm oranının yüksek olduğu bu flora, tıbbi ve aromatik bitkiler açısından da zengindir. Bu yüksek endemizm düzeyi, Türkiye’ye bu türlerin, özellikle de dünyanın büyük bölümünün bağımlı olduğu tahılların türetildiği yabani türlerin yeterince korunması, tehlike altına girmemesi ya da yok olmaması konusunda daha da büyük bir sorumluluk yüklemektedir. 19 ve 20. yüzyıllarda Türkiye’deki sekiz endemik bitki türünün soyunun tükendiği kesinlik kazanmıştır (Çevre Bakanlığı, 2001).

Türkiye’deki balık türü sayısı 472’dir ve bunların 50’si tükenme tehlikesiyle karşı karşıyadır. Bugüne kadar yapılan çalışmalarda, tatlısu balıklarından, 26 familyaya bağlı 192 tür belirlenmiştir. Kuşların göç yolları üzerinde bulunması nedeniyle, Türkiye pek çok kuş türü için anahtar ülke konumundadır. Yaklaşık 454 kuş türü olduğu bilinmektedir ve bunların bir bölümü küresel olarak tehdit altındadır.