Lipidler - Yağlar

LİPİDLER: Lipidler suda çözünmeyen ve kloform, eter, benzen gibi çözücülerde çözünen orga*nik maddelerdir. Lipidler yapılarında yer alan yağ asitlerinin özelliklerine göre belirli sınıflara ayrılırlar.

Lipidlerin genel anlamda dört temel iş*levleri vardır:

1) Hücre membranlarının yapısal elemanıdırlar.
2) Metabolik yakıtın hücre ici deposudurlar.
3) Metabolik yakıtın bir taşınma biçimidirler ve
4) Bakteri ve bitki hücrelerinin koruyucu kabuğunu, böceklerin dış kabuklarını ve omurgalıların derilerini oluştururlar. Lipidler genel çerçevesi içerisinde değerlendirilen, bazı vitamin ve hormonlar gibi, önemli biyolojik etkin*likleri olan moleküller de vardır. Lipid moleküllerinin yapı taşları olan yağasitleri hücreler ve dokuların çoğunda serbest halde ancak eser miktarlarda bulunur. Tümünün uzun bir hid*rokarbon zinciri (…CH2-CH2-CH2-CH2…) nin ucunda bir karboksil grubu (HO—Ç = 0) bulunaca biçimde bir yapısı vardır. Hidrokarbon zinciri üzerinde çift bağlar bulunursa yapı doymamış, çift bağ yoksa doymuş yağasitleri durumundadır. Yağasitlerini birbirlerinden ayırdeden özellik hiçlrokarbon zincirlerinin uzunluğu ve bu zincir üzerindeki doymamış bağların yeri ve sayısıdır.Yağ asitlerinin diğer genel özelliklerini de şöyle sıralayabiliriz. Hemen hemen tümünün zincir yapısındaki karbon sayısı çift numaradır (14, 16 18, 22). Doymamış yağasitleri, doymuş tiplere kı*yasla daha fazla oranda bulunurlar. Doymamış yağasitlerince zengin nötral yağlar 5°C ısıyg kadar sıvı durumda bulunurlar. Yüksek yapılı or*ganizmalarda en çok olarak bulunan doymamış yağasitleri; oleik, linoleik ve arakhidonik asitler*dir. Uzun zincirli yağasitleri genelde suda çözün*mezler, fakat bunların Na + ve K + tuzları suda çözünürler. Bu bileşikler günlük yaşamımızda kullandığımız sabunların temel maddesidir.


Lipidlerin Sınıflandırılması