Toprak- Bitki ve su ilişkisinde önemli bir konu - Drenaj

Tarımsal üretimin artan nüfusun gereksinimlerini karşılayacak düzeyde arttırılması, tarım teknolojisinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması önlemlerini gerektirmektedir.
Tarım arazilerinde birim alanda elde edilen üretimin düşüklüğünde; ilkel teknoloji ve yetersiz girdi kullanımıyla birlikte yanlış toprak kullanımı sonucu ortaya çıkan erozyon ile drenaj yetersizliği nedeniyle oluşan çoraklaşmada etkili olmaktadır.




Kısa bir tanım yapacak olursak; topraktaki fazla suyun uzaklaştırılarak bitkilerin gelişmesi için uygun toprak ortamının yaratılması işlemine drenaj denir. Havadar bir kök bölgesi ve tarımsal uğraşlar için kuru bir üst toprak, kaynağı ne olursa olsun fazla suyun ortamdan uzaklaştırılması ile sağlanabilir.
Sulama sistemlerinin kurulması sonucu elde edilen yüksek verim artışı, ancak drenaj sistemlerinin iyi çalışması durumunda uzun süre devam edebilmektedir.
Sulama-drenaj ilişkileri çözümlenemeyen alanlarda karşılaşılan yüksek taban suyu, tuzluluk ve çoraklaşma ilerleyen yıllar içinde verimi olumsuz etkilemektedir. Drenaj sorununu ortaya çıkaran en büyük etmen taban suyudur. Taban suyu geçirimsiz tabaka ile toprak yüzeyi arasında çeşitli derinliliklerde bulunan, yağışlar, yüzey akışı, denizler, göller ve göletlerden derine sızan, toprak altındaki basınçlı artezyenik sulardan beslenerek ortaya çıkan sudur. Bu su toprak altında bitki kök bölgesine veya daha yukarısına çıktığı zaman drenaj problemi ortaya çıkar.
Taban suyunun zararlarına bakacak olursak; toprağın havasız kalmasına bağlı olarak bitki köklerinin çürümesi, rutubet fazlalığında bitki hastalıklarının artması, mahsül veriminin düşmesi, toprak yapısının bozulması, arazinin süratle çoraklaşması, arazi işlenmesinin güçleşmesi gibi olumsuz etkilerini sıralayabiliriz.
Sulu tarım alanlarında drenajın belirtilerine de bakacak olursak;
- Arazi yüzeyinde tuz lekelerinin gözükmesi
- Çukur yerlerde biriken sularda sivrisinek üremesi
- Arazi yüzeyinde çukur bölgelerde su birikmesi
- Bitkilerde yaprak yanması ve kök çürüklüğünün görülmesi
- Arazi yüzeyinde suyu seven bitkilerin artması
- Arazinin ıslak olması nedeniyle toprak işleme, ekim ve hasat işlemlerinin gecikmesi
- Verimde düşüşün olması, köklerin derine inememesi
- Arazi üzerinde makinaların çalışması sonucu toprağı sıkıştırarak toprağın geçirgenliğini azaltması şeklinde sıralayabiliriz.
Değerli çiftçilerimiz; birim alandan daha nitelikli ve nicelikli üretim yeni ve ileri üretim teknolojilerinden yararlanılarak sağlanabilir.
Bu anlamda drenajın toprak-su-hava oranını düzelterek topraktaki bakterilerin ve mikroorganizmaların faaliyetini arttırması, diğer arazilere göre toprak ısısının yaklaşık 5.5 derece daha sıcak olması , toprak yapısının düzelmesiyle bitkilerin daha kolay gelişme olanağını bulması, birim alandaki verimin artması, arazide işleme kolaylığı, tuz birikiminin önlenmesi gibi yararlarıda sağlayan üzerinde dikkatle durulması gereken çok önemli bir konudur.