Ördek Yetiştiriciliği

Hayvansal protein açığının kapatılmasında, süre ve üretim göz önüne alındığında kanatlı hayvanların önemi giderek artmaktadır. Tüketicilerin kanatlı eti tüketiminde tavuk dışında alternatif hayvanlara da yönelmeleri başta hindi olmak üzere ördek ve kaz eti tüketiminin artmasına neden olmuştur.

Ördekler genellikle et, tüy, yağ, yumurta ve gübre gibi verimleri için yetiştirilmektedir. Özellikle soğuk iklimlerde kolaylıkla üretilebilmesi bu hayvanlara bir avantaj getirmektedir. Genetik ve ıslah alanındaki gelişmelerle ve yapay tohumlamanın kullanılması ile tüketime yönelik, tüy rengi kontrol edilebilen beyaz ördek melezleri elde edilmiştir. Dünya'da ördek yetiştiriciliği genellikle küçük üretim birimleri halinde, daha çok uzak doğu ülkelerinde ve bir ölçüde kimi Avrupa ülkelerinde yapılmaktadır. Ticari anlamda üretim ise genellikle karaciğer üretimine yöneliktir. Yağlı karaciğer üretiminde kaz ve ördekler kullanılmaktadır. Geçen on yıl içinde karaciğer üretimi 10 kat artmıştır. Dünya'da kaz ve ördek yetiştiriciliği, 1961-2001 yılları arasında orta gelirli ülkelerde büyük bir gelişme göstermiştir. Bu zaman diliminde orta gelirli ülkelerin ördek eti üretimi, dünya üretiminin % 61'i iken, % 81'e yükselmiştir.

Ördek eti üretiminde Çin başta gelmekte ve bu ülkeyi AB ülkeleri, Tayland, ABD, Malezya ve Mısır izlemektedir. Dünya kanatlı eti ticaretinde ördek eti ticaretinin oranı % 1-1,5 seviyesindedir.



Tablo 1. Ördek üretiminin Dünya kanatlı eti üretimindeki oranları


Ördek Barınakları

Ördek barınaklarında fazla masraf isteyen bir yatırım gerekmemektedir. Ördeklerin mütevazi diyebileceğimiz basit yapılı barınaklarda yetiştirilebilmeleri yetiştiriciler için teşvik edici bir husus olmaktadır. Zaten genelde de ördek barınaklarının oldukça basit, fakat sıhhi olması istenmektedir. Ördek barınakları genellikle tahtadan inşa edilmekte, barınağın döşeme kısmı da yine tahtadan ızgara şeklinde yapılmaktadır. Yalnız genellikle bu tahta ızgara üzerine kalınca bir altlığın konulması ise daima tavsiye edilmektedir. Bu altlıkların hiçbir zaman ıslanıp kokuşmadan değiştirilmesi hijyenik bakımdan önem arz etmektedir.



Diğer barınaklarda olduğu gibi, ördek barınaklarında da dikkat edilmesi gereken hususların olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında; barınağın çok iyi aydınlık ve havadar olması, rutubetin olmaması gibi husular sayılabilir. Ördekler için genellikle m²'de 6-7 ördeğin barındırılması dikkate alınarak barınak inşa edilir. Ördek barınaklarının etrafında ise, ördeklerin rahatça çıkıp dolaşabilecekleri alanların olmasına dikkat edilmelidir. Bu barınakların dışında tamamen entansif koşullarda yetiştiricilik için tasarlanmış modern ördek kümesleri de bulunmaktadır.

Kümeslerde;

Folluk: Damızlık ve yumurta verimli ördeklerin ve kazların yetiştirilmesinde, kümeslerde ördekler ve kazlar için folluk bulundurmak gerekir.

Yemlik: Kümeslerde bulunun yemliklerde dikkat edilmesi gereken husus, her birey için yeterli yemlik uzunluğunun bulunmasıdır. Bu uzunluk ortalama olarak 10 cm'dir.

Suluklar: Kümeslerde kullanılan suluklar nipel suluk değilse, birey başına 4 cm'lik suluk alanı sağlanmalıdır.


Ördeklerde Yetiştiricilik Sistemleri

Ördeklerin Açık Havuzlarda Yetiştirilmesi:

Ördekler, yakınında kuru bir barınakla desteklenen açık havuzlarda başarılı bir şekilde yetiştirilebilirler. Havuzlarda yetiştirilen ördekler, besinlerinin bir kısmını havuz ve çevresindeki bitkisel ve hayvansal kaynaklardan sağlayabilirler, fakat ek besleme gerekmektedir. Tropikal bölgelerde, aynı havuzda hem ördek hem de balık yetiştiriciliği yapılabilmektedir.

Ördeklerin suda yetiştirilmesi için şu koşullar gerekmektedir:

* Ördekleri yabani hayvanlardan korumak için basit bir kümes ve havuzun etrafına çit yapılmalıdır.

* Suyun kenarı otlardan temizlenmeli, dezenfeksiyon yapılmalıdır.

* Gölgelikler bulundurulmalıdır, böylece yaz aylarında hayvanların güneşten korunması sağlanabilir.

* Besiye alınacak ördekler eğer suda yetiştirilecekse, palazlar yaklaşık olarak 750 g canlı ağırlığa ulaştığında yani 3 haftalık yaşa geldiğinde havuza bırakılmalıdır. Çünkü, palazların vücudunu kaplayan ince ilk tüyler, palazı soğuktan yeterince koruyamaz.



Suda ördek beslemenin yararları:

* Yatırım giderleri düşüktür
* Birim alanda çok sayıda ördek barındırılabilir.

Suda ördek beslemenin sakıncaları:

* Ördek pislikleri nedeni ile suda organik maddeler yoğunlaşır
* Mevsime bağlıdır, sıcaklığın 8°C'nin üstünde olduğu Nisan ve Ekim aylarında önerilir.

Yarı Entansif Yetiştiricilik:

Serbest alan yetiştiriciliğe göre daha fazla yatırım gerektirir. Bu tip yetiştiriciliğin tüm yıl sürdürülmesi mümkündür. Gün boyunca genellikle yetişkin ördekler, besinin bol olduğu alanlarda serbestçe dolaşırlar. Gece olduğunda sürü yumurtlamanın yapıldığı kümese geri döner. Bu tip yetiştirme sisteminde hayvanlar esas besin ihtiyaçlarını dışarıdan temin ederler ama ek olarak besin takviyesi de yapılabilir. Portatif barınaklar kullanılıyorsa, besinin bol olduğu bölgelere taşınma yapılabilir. Ayrıca modern üretim kümeslerinde de kümesin bir kısmında açık avlular bulundurularak yarı entansif yetiştiricilik yapılabilir.

Entansif Yetiştiricilik:

Tamamen kapalı kümeslerde yapılan yetiştiriciliktir. Bu sistemin avantajı, kümes koşullarının istenildiği gibi ayarlanabilmesidir.Entansif beside yerleşim sıklığı 4-8 haftalar arası m²'de 10 ördek, 8. haftadan kesime kadar m²'de 5 ördek olmalıdır. Beside ilk hafta 20 lux aydınlatma şiddeti sağlanmalı ve 24 saat aydınlatma yapılmalıdır. İkinci hafta aydınlatma şiddeti ve süresi azaltılmalıdır. Kesime kadar 12 saat aydınlatma ve 6-7 lux aydınlatma şiddeti yeterli olmaktadır.