Erguvan - Cercis siliquastrum

Erguvan (Cercis siliquastrum), baklagiller (Fabaceae) familyasından, 10 metreye kadar boylanabilen, tek gövdeli, yaprak döken, çalı görünümünde bir ağaççıktır.
Yapraklar karşılıklı, basit, dairemsi 7-12 cm kadardır. Dip kısmı kalp şeklinde, ucu yuvarlak, kenarlar tamdır. Gençken kırmızımsı-mor daha sonra mavi-yeşile döner. Yüzeyi dalgalı düşmeden önce sarıdır. Çiçekler 1,5-2 cm uzunluğunda kırmızı-mor 3-6 tanesi birarada bulunur. Meyve legümen (fasulye biçiminde) olup, 7-10 cm uzunluğundadır. Diğer bir önemli özelliği de toprağa azot bağlamasıdır.
Işık ağacıdır. Kışın donlardan bazen etkilenir. Anavatanı Güney Avrupa ve Batı Asya'dır. Türkiye'de Ege ve Marmara Bölgesi'nde yayılış yapar. Tohumçelikle üretilir. Tohumlarda kabuk sertliğinden kaynaklanan çimlenme engeli vardır. Tohumlar 2-3 dakika sıcak su ve 24 saat ılık suda bırakıldıktan sonra ilkbaharda ekilir. Çelikle üretim Temmuz-Ağustos aylarında alınan yarı odunsu çeliklerle yapılır. ve
Erguvan, yapraklanmadan önce Nisan ayı sonuyla Mayıs ayı başında yalnızca birkaç haftalığına baharın müjdecisi kabul edilen morumsu pembe renkte çiçekler açar. Bazı Hıristiyan inanışlarına göre İsa'nın ihanet eden havarisi Yahuda kendini bu ağaca asmıştır. Efsaneye göre bu olaydan sonra önceleri beyaz olan erguvan çiçekleri utançtan ya da kandan kırmızıya dönmüştür. Yazın sap kısmından girintili yuvarlak yaprakları olur. Sonbaharda ise fasulye benzeri tohumlar bırakır. Erguvan çiçeği havaların güzel gitmesi durumunda bazı sonbaharlarda da açar.

Erguvan, İstanbul'u, özellikle de İstanbul boğazını bahar aylarında kendine has mor rengine büründürür. Bizans ve Hristiyanlığın önemli imgelerindendir. Erguvan moru Bizans hükümdarlarının kıyafetlerinde kullanılan bir renktir. Doğal yollarla üretilen en zor renk olduğu için, bir zenginlik ve güç belirtisiydi; imparator dışında hiç kimse mor pelerin takamazdı.
Erguvan, yüzyıllar boyu Bursa şehrinin de simgesi olmuştur. Osmanlı Sultanı Yıldırım Bayezit'in damadı Anadolu erenlerinden Emir Sultan'ın her yıl erguvan açma mevsiminde Bursa'da müritleriyle buluşması nedeniyle 14. yüzyıldan itibaren düzenlemeye başlanan erguvan şenlikleri, şehrin ekonomisine olumlu etkilerinden dolayı 19. yüzyıla kadar gelenek olarak sürdürülmüştür; günümüzde bu şenlikleri yeniden canlandırma çabası vardır.

Familya : Leguminosae
Latince : Cercis siliquastrum
Türkçe : Erguvan (Kırmızı Harip, Yuda Ağacı)

Erguvan Ağacının Doğal Yayılış ve Rakımı
Güney Avrupa, Batı Asya ve ülkemizde Akdeniz Bölgesi'nde makiliklerde, Kuzey Anadolu'da Karadeniz kıyılarında, Marmara ve Ege Bölgeleri'nde yetiştirilmektedir.

Erguvanın Toprak ve Besin İsteği
Kuru ve taze, kireçli, ağır balçık topraklarda ve güneye bakan yamaçlarda iyi gelişir. Kurak, kuru ve kumlu topraklarda da yetiştirmeye uygundur. pH=6.5-7.5 optimaldir.

Erguvan Bitkisinin Donlara Karşı Duyarlılığı
Soğuk iklim şartlarında himayeye ihtiyaç duyar. Vejetasyon mevsimi dışında -15 ° C sıcaklıklara kadar dayanır.

Erguvanın Sıcaklık ve Nem İsteği
Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü bölgelerde iyi yetişir. Kuzey bölgelerimizde ise sıcak ve korunaklı yerlerde yetişir.

Erguvan Ağacının Tohum Özellikleri
Kahverengi tohumları 5-8 mm. uzun, 2-3 mm. kalınlığında, eliptik ve serttir.

Erguvanın Tepe Şekli
Dar, yuvarlak bir tepe yapar. Tepe çapı 2-4 m.dir.

Erguvan Makaslama ve Budaması
Kışın bakım amacıyla budanabilir.


Erguvan Ağacının Büyüme ve Boylanması
Önceleri hızlı, sonraları yavaş büyür. Maksimum 8-10 m. boy yapar.

Erguvan Bitkisinin Kök Yapısı
Yayvan kök yapar. Kök sıkışıklığından hoşlanmaz . Köklerinde havanın serbest azotunu bağlayan yumrular vardır.

Erguvan Bitkisinin Işık İsteği
Yarı gölge ağacıdır.

Erguvanın Meyve ve Çiçekleri
Meyveler fasulye görünümünde, 9-10 cm. uzun, 2-5 cm. geniş, kızılsı kahve renginde, karın çizgisinde dar ve uzunca kanat bulunur. Tohumu boldur. Sonbaharda olgunlaşan meyve kış boyunca bitki üzerinde kalır. Nisan-Mayıs ayında açan çiçekleri hermafrodit olup yapraklanmadan önce açarlar. Uzun saplı olan çiçekler 3-8 çiçekli salkım kuruluşunda ve erguvan kırmızısı rengi ile çok dekoratiftir.

Erguvan Ağacında Yaprak ve Sürgün
Yaz yeşili yaprakları yuvarlak, böbrek biçimli, düz kenarlı, 9 cm. uzun, 12 cm. geniş, dip tarafı girintili, üst yüzü koyu yeşil, alt yüzü mavimsi-yeşil renkte olup her iki yüzü de tüysüzdür. Uç tomurcuk pseudoterminal, yan tomurcuk sürgüne almaçlı dizilmiştir. Yapraklar koyu yeşil-kırmızımsı ve uzun saplı, taze sürgünler kızılkahve renklidir.

Erguvanın Üretim Şekli
Tohum ve çelikle üretilir, ilkbaharda don tehlikesi olmayan yerlerde, doğrudan sonbaharda veya 3 aylık soğuk katlamanın ardından ya da sülfürik asitle bir saatlik muameleden sonra suda şişirilerek ilkbaharda ekilir. Temmuz-Ağustos ayında yarı olgun odun çelikleri ile üretilebilir.

Erguvan Bitkisinin Diğer Özellikleri
Çok dekoratif olan bu tür, soliter veya küçük gruplar halinde kullanılır. Odunu sert ve ağırdır. Tanenli yaprakları tıpta, meyveleri çikolata yapımında kullanılır.

Ankara TOHUMSAN firmasından almış olduğum erguvan tohumu ebatları biraz küçüktü. ve kendilerine sorduğumda herhangi bir işlem yapmadan hemen ekim yapabileceğimi söylediler. Sorun olur mu?