Denizlerde Su Ürünleri Yetiştiriciliği

Deniz balıklarının yavru yetiştiriciliğine yönelik kuluçkahanelerin kurulması ve bunların işletmelerin ihtiyacına cevap verecek düzeye erişmesiyle 2000 yılından itibaren doğal stoklara zarar veren doğadan balık toplama yöntemi tamamen yasaklanmıştır. 2004 yılında 2’si Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na, 19’u özel sektöre ait olmak üzere, toplam 21 adet çipura ve levrek kuluçkahanesi bulunmaktadır. Bu kuluçkahanelerin toplam üretim kapasitesi 154 milyon adet/yıl’dır.

Deniz ürünleri yetiştiricilik işletmeleri (Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından faaliyetlerine izin verilen) 358 adettir. Bu tesislerde 2003 yılı verilerine göre 37717 ton çipura ve levrek, 1194 ton alabalık ve 815 ton midye üretimiyle toplam 39726 ton üretim yapılmıştır (DİE 2004). Denizlerde üretimin 1992-2002 yılları arasında tür bazında değişimi Şekil 3’te verilmiştir.



Şekil 3. 1992-2002 yılları arasında deniz yetiştiriciliğinin türler bazında değişimi (DİE 2002)

Türkiye’nin deniz ürünleri yetiştiriciliğine uygun potansiyeli dikkate alındığında, bu üretim miktarının çok düşük seviyede olduğu görülmektedir. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, deniz ürünleri yetiştiriciliğine uygun alanları, 1993 yılında yaptığı bir çalışma ile belirlemiştir. Bu çalışma ile Karadeniz’de 29, Ege’de 67, Marmara’da 3, Akdeniz’de 23 olmak üzere toplam 122 adet potansiyel alan saptanmıştır. Bu alanlarda mevcut tesislere ilaveten kurulabilecek işletme sayısı 535 adet olarak belirlenmiş olup, açık deniz hariç, bu alanlarda yetiştirilebilecek su ürünleri miktarı toplam 85000 ton/yıl olarak tahmin edilmiştir (Çizelge 5).

Türkiye sahillerinde ilk belirlemelere göre su ürünleri yetiştiriciliğine uygun potansiyel alan sayısı ve bu alanlarda kurulabilecek işletmeler (DPT 2001) Çizelge 5.

Potansiyel alanlar ve işletmeler
Karadeniz
Marmara
Ege
Akdeniz
Toplam

Potansiyel alanlar
29
3
67
23
122

Kurulabilecek işletme sayısı
54
6
400
75
535

Kapasite (ton/yıl)
20000
3000
40000
22000
85000