Gölge Bahçelerde Nasıl ve Hangi Tür Çim Yetiştirebiliriz

Öncelikle şunu belirtilmelidir ki yoğun gölge olan alanlarda çim alan oluşturmak pek mümkün değildir , ekim yapılan alanda ilk etapta çimlenme olsa bile daha sonraki zamanlarda ekim yaptığımız türlerin öldüğü görülür.

Gölge bahçelerde gerçektende güneş alan bahçelere göre sorunlu olup çim alan oluşturmak oldukça güçtür. Gölge sorunu karşımıza şu şekillerde ortaya çıkar;
A-Ağaçların dalarının oluşturduğu gölgelikler.
B-Merdiven altı ya da teras altında kalan gölge alanlar.
C-Yan binaların oluşturduğu ve kuzey cepheye bakan gölge bahçeler
D-Bitki ve çalı grubunun oluşturduğu gölgeler.
Gölge alanlarda çim alan oluşturmada özellikle çim tohumu çeşit seçimimiz önemlidir, tesis esnasında toprak seçimimizde bir o kadar önemlidir. Gölge alanların bakımını ve sulamasını daha dikkatli yapmamız gerekmektedir. Alanımız da öncelikle çim tohum çeşitlerinde karışımlarımızda Festuca rubra rubra, Festuca rubra comutata, Festuca ovina çeşitlerinin bulunmasına dikkat etmeliyiz. Lolium perenne oranını düşük tutmak lazımdır.
Gölge alan tesisinde özellikle drenaj sisteminin iyi olması ve bahçe toprağımızın geçirgen kumlu bir yapıya sahip olması çim alanımızın uzun ömürlülüğü açısından önemlidir. Amaç suyun yüzeyde kalmayıp bitkinin kök bölgesine geçmesini sağlamaktır. Yüzeyde kalan su ve aşırı sulama bahçemizde yosunlaşmaya sebep olacaktır.
Gölge alanların bakımında ise özellikle biçim yüksekliğine dikkat etmemiz gerekmektedir, biçimi makinemizin en üst boyuna göre yani yüksek biçime göre ayarlamalıyız, genellikle makinelerde bu ayar 4 veya 5 dir. Eğer ağaçlarımız budamaya müsait ise alt dalları budayıp bahçemize daha fazla güneşin girmesini sağlayabiliriz. Peyzaj projelendirmesinde ağaçlandırmaya dikkat etmemiz ve bize daha sonraki yılarda sorun teşkil edebilecek projelerden kaçınmamız gerekir.
Alanımıza maalesef seçilen türlerden dolayı güneş alanlar kadar basabilmemiz mümkün değildir çünkü seçilen türler gölgeye dayanıklı basılmaya toleransı azdır hem gölgeye hem basılmaya dayanıklı çeşit ise çim tohumu türleri içinde bulunmamaktadır bunun için mümkün olduğunca alanımızı darbelerden korumalıyız. Bununla birlikte alanımızı yıl içinde düzenli olarak gübrelemeli ve ekim döneminde ara ekim yapmalıyız. ( Ara ekim hakkında detaylı bilgiyi diğer yazılarımda bahsedeceğim. )şayet alanımıza havalandırma gerekliyse ara ekimle beraber havalandırma tırmıklarıyla havalandırmasını ve dökülen yaprakların temizlenmesini mutlaka yapmamız gerekir.
Gölge alanlarda karşılaştığımız en önemli sorun yosunlaşma problemidir fazla sudan ve kötü drenaj bu probleme neden olur çözümü ise demirli ve kükürt ihtiva eden gübreler ve ilaçlardır. Daha sonraki ayalarda bu problemle karşılaşmak istemiyorsak alanımıza mümkün olduğunca az su vermemiz gerekmektedir.
Gölge alanlarda özelikle alanınıza az basılıyorsa bir yer örtücü tohumu olan dicondra repens kullanabiliriz dicondra repens Festuca rubra rubra çeşidi ile uyum sağlamakta olup bu iki çeşidi karıştırıp ekebiliriz. dicondra repens hakkında da daha sonraki yazılarımda geniş bilgi vereceğim bu yazımda sadece fotoğrafını veriyorum. Bu çeşit çalı kenarlarında çok başarı ile uygulandığı gözlenmektedir. Gölge alanlarında çözüm olarak bu çeşit çok önemlidir. Bunula birlikte yine üzerine hiç basılmayan Ophiopogon jnponicus-Liliaceae (Kara çim-Osmanlı çimi) bir çözüm olarak görülmektedir. Bu tür çim özelliği taşımamakta olup genel kulanım amacı yer örtücüdür.
Yazıdan da anlaşılacağı üzere gölge alanların bakımı oldukça meşakkatli ve zordur.

Raşit KADIOĞLU
Ziraat Mühendisi