Hayvan Pancarı Yetiştiriciliği

ÖNEMI
Hayvan pancari birim alandan fazla miktarda besin saglayan önemli bir yem bitkisidir. Özellikle kisin hayvanlarin istahla yiyecegi en iyi ve ucuz yemlerden birisidir. Sekerli ve sulu olmasi sebebiyle hayvanlarin et ve süt verimi üzerinde önemli ölçüde verim artisi saglar. Hayvan pancarinin yapraklari da en az yumrusu kadar degerli bir yesil yem kaynagidir. Dekardan 15-20 ton pancar verimi alinabilir.


Iklim istegi:
Genellikle iliman iklimlerde verim daha fazladir. Kumlu tinli, süzek yeteri derede kireçli derin topraklarda gelisir. Taban suyunun yüksek oldugu yerlerde iyi gelisemez.


Ekimi:
Bölgemizde Mart sonu Nisan baslarinda ekimi yapmak gerekir.Agir ve soguk topraklarda ise ekim 20 Mayisa kadar geciktirilmelidir.
Hayvan pancarinda toprak yüzeyinde yetisen çesitler iri oldugundan sira araligi 40-45 cm, toprak içinde yetisen çesitlerde ise sira araligi 30-35 cm dir. Çapalamada sira üzerine verilecek aralik ise 40-45 cm dir.Ekim derinligi 3-4 cm dir. Mibzerle dekara 1-1.5 kg tohum yeterlidir.


Gübreleme:
Gübre istegi fazla olan bir bitkidir. Ekimden önce hatta sonbaharda birinci sürümden önce dekara 2-3 ton çiftlik gübresi verilmeli ve sürülerek karistiril-malidir. Hayvan pancarinin ekimiyle beraber tohum yatagina 18-20 kg Triple Süper Fosfat veya DAP verilmelidir. Dekara 60 kg Amonyum Nitrat(%26) 3 ‘e bölünerek ilk bölümü ekimle beraber olmak sartiyla çapalamalar esnasinda geri kalan kisim da verilmelidir.


Çapalama:
Ekilen tohumlar 10-12 gün sonra çimlenip toprak yüzeyine çikarlar. Bundan sonra ilk ve en önemli sey kaymak tabakasinin kirilmasidir. Eger toprak kaymak tabakasi baglamis ise tohumlar çimlenemez, ölürler. Bitkiler toprak yüzeyine çiktiktan sonra ilk çapa, bitkiler 2-3 yaprakli olunca yapilmali ve tekleme uygulanmalidir. Teklemeden sonra hayvan pancari mutlaka sulanma-lidir. Ikinci çapada bundan 15-20 gün sonra olmalidir.


Sulama:
Hayvan pancarinda ilk sulama çok önemlidir. Özellikle ekimden sonra yagis olmadigi taktirde çikis için mutlaka sulama gerekir.Ikinci sulama teklemeden sonra olmalidir. Diger sulamalar bitkinin ihtiyacina göre yapilir.
Hasat:
Hayvan pancari hasadi köklerin büyümesinin durdugu yapraklarin kivrilip sararmaya basladigi zaman, don mevsiminden önce yapilmalidir. Hasadi makine veya elle yapilir.
Hayvan pancarinda bas kesme çok önemlidir. Sökümden sonra yaprakla birlikte yumrunun üst kismindan biraz kesilmelidir. Aksi taktirde depoda yumru sürmeye devem eder ve yumruda odunlasma meydana gelir.


Hastalik ve zararlilari:
Hayvan pancarinin baslica hastaliklari; Çökerten, kuyruk çürüklügü pancar uyuz hastaligi, pancar ur hastaligidir. En önemli zararlilari da pancar les böcegi, pancar sinegi ve yaprak piresidir.

Depolama Usulleri:

A- Mahzen ve samanlikta saklanmasi
Az miktardaki pancar için önerilir. Depolanacak pancarlar mahsen veya samanliklarda 1,5-2 metreden fazla olmamak kaydiyla yigilir.Isinin 5 dereceden fazla olmamasina, isigin direk olarak pancarin üstüne gelmemesine ve havalandirmaya dikkat edilmelidir.

B-Silolarda saklama:

Hayvan Pancarini en uygun saklama yöntemidir. Silo için su tutmayan kuvvetli rüzgarlara kapali, zemini kuru olan bir yer seçilmelidir. Saklamaya uygun pancarlar eni ve yüksekligi 1,5 m den fazla olmamak kaydiyla besik örtüsü seklinde istiflenmelidir. Silo uzunlugu 10-35 m olabilir. Yigin vakit geçirilmeden üzerine saman tabakasi serilmeli sonrada bu tabakanin üzeri toprakla 10-15 cm kalinliginda örtülmelidir. Uzunlugu 10 m yi geçen silolarda havalandirma bacasi konulmalidir. Yagmur ve kar sulariyla islanmamasi için silonun etrafi hendekle çevrilmelidir.

Gömüde Saklama:

Pancarlar su tutmayan ve su geçirmeyen bir yerde toprak içinde açilan kuyularda 1,5 m yi geçmeyecek sekilde istiflenir. Gömüde havalandirma bacasi sarttir. 2-3m arayla yerlestirilmelidir. Bacalarin üstüne siperlik takilmalidir.

Hayvanlar verilecek miktarlar:

Hayvanin cinsi Verilecek miktar

Süt inekleri 30-40 kg

Yasli besi sigirlari 40-50 kg

Besi koyunlari 4-5 kg

Gebe koyunlar 2-2,5 kg

Gebe hayvanlara tavsiye edilen miktardan fazla verilmemelidir.Ilerlemis gebeligi olanlara ise hiç verilmemelidir. Genel olarak hayvan pancari%5 oraninda samanla karistirilarak verilmesi daha uygundur. Hayvan pancari yemlemesin-den önce selülozca zengin kaba yemlerin verilmesi ishal ve asidoz ihtimaline karsin bir önlemdir.

HAYVAN PANCARI YETİŞTİRİCİLİĞİ

Hayvan pancarı, hayvanların severek yediği sulu, şıralı bir yem bitkisidir. İneklerin süt verimini belirgin bir şekilde arttırır. Kesif yemden tasarruf sağlar. Lezzetli oluşu sebebiyle hayvanlar tarafından severek yenir. Diğer yem bitkilerine göre daha fazla enerji sağlar. Hayvanların sindirim sistemini güçlendirir.

Hayvan pancarının verimi çok yüksektir. Uygun şekilde tarımı yapıldığında dekardan 10-12 ton yumru alınır. Bir dönümden kaldırılan pancar 3-5 jersey ineğe, 2-3 holstein veya montafon ineğe 6 ay yeter.

Hayvan pancarı için en uygun topraklar hafif ve orta bünyeli topraklardır. Fazla killi veya fazla kumlu topraklarda, taşlı ve çakıllı topraklarda hayvan pancarı yetişmez. Patatesin yetiştiği bütün topraklarda rahatlıkla yetiştirilir.

Toprak Hazırlığı ve Ekim:

Hayvan pancarı ilkbaharda toprak tava geldiğinde ekilir. En uygun ekim zamanı mart-nisan aylarıdır. Ordu bölgesinde mibzerli ekim olmadığından ekim elle dönüme 2-3 kg. tohum gelecek şekilde yapılmalıdır. Ekim derinliği 2-3 cm. olmalıdır. Hayvan pancarı ekilecek tarlaya 2-3 ton yanmış hayvan gübresi karıştırılmalıdır. Tarlaya, ekimle birlikte 15 kg. triple süper fosfat gübresi ve 15-20 kg. azotlu gübre katılmalıdır. Aynı tarlaya iki yıl arka arkaya ekim yapılmamalıdır. Gübreleme toprak tahlili sonuçlarına göre yapılmalıdır.

Hayvan Pancarının Bakımı ve Hasadı:

Bitki toprak yüzüne çıkıp 3-4 cm. boylanınca ilk çapa ve seyreltme işlemi yapılır. Sıra üzerinde pancarların birbirine olan uzaklığı 35 cm. olmalıdır. Seyreltmeden sonra dekarda 7000-8000 bitki kalmalıdır. Bu dönemde dekara 15-20 kg. azotlu gübre verilmelidir. Yetişme süresince yeterli yağış alınamadığı taktirde mutlaka sulama yapılmalıdır.

Hayvan pancarında, yumrunun büyük bir kısmı toprak yüzünde geliştiğinden sökümü çok kolaydır. Ayakla hafifçe vurulduğunda veya yaprakların başla birleştiği yerden elle tutulup çekildiğinde kolaylıkla topraktan çıkarılabilir. Sonbaharda yapraklar sararmaya başladığında, soğuklar başlamadan önce hasadı yapılmalıdır. Hasatta yapraklar ziyan edilmemeli, hayvanlara yedirilmelidir. Sökülen yumruların uzun süre suyunu kaybetmeden saklanması için baş kısmı tekrar sürmeyecek şekilde kesilmiş olmalıdır. Yumrular mahzen, samanlık veya toprakta saklanabilir. Depolanacak pancarlar mutlaka temiz ve sağlam olmalıdır. Yumrular depoda ışık görmemeli ve depo sıcaklığı 1-5 dereceden fazla olmamalıdır. Depolamada yığın yüksekliği 1.5 metreyi geçmemelidir.

Hayvan pancarı süt ineklerine günde 25-30 kg. besi koyunlarına 4-5 kg. ve besi sığırlarına ise 30-35 kg. verilebilir.