Peyzaj Mimarlığı - Peyzaj Mimarlığı Nedir

Dış mekan düzenlemesi geniş ve kapsamlı anlamda peyzaj bölümünü oluşturur. Peyzaj işini meslek edinenlere "peyzajist", "peyzajcı; Peyzaj işinin tasarımını, projelendirmesini yapan akademisyen elemanlara da "peyzaj mimarı" denilmektedir.

Bir peyzaj mimarının böyle bir proje yapabilmesi için, mimari bilgisinin dışında toprak, ekoloji, botanik, sistematik, tanı, sulama, hidroloji, dendroloji (Ağaç Bilgisi) gibi bilgilerle de donatılmış olması gereklidir. Bu bakımdan herhangi bir mimar peyzajcı olamayacağı gibi, her hangi bir orman mühendisi, ziraat mühendisi ya da botanikçi de peyzajcı olamaz Bunu özellikle vurgulamamızın nedeni, bugün pek çok kişinin peyzaj mimarı olarak ortaya çıkmasından duyulan rahatsızlıktır.

Üniversitelerimizde artık ülke ihtiyaçlarına yetecek kadar Peyzaj Mimarı yetiştirilmektedir, ister bahçe düzenleme olsun, ister çevre düzenleme olsun bunları mutlaka uzmanına yaptırmalıyız. Düşünün ki bugün yapılan ve uygulamaya başlanan projede 5-10-20 sene sonrasının durumları dikkate alınmaktadır. Konudan habersiz bazı ihtiyaç sahipleri, bahçesinin yıllar sonra kavuşacağı şekli, kompozisyonu hemen istemektedir. Bu mümkün değildir. Projede yer alan bir çam ağacı ancak 10-15 yıl sonra projede gösterilen bir mekanı kaplayabilecektir. Oysa bugün 4-5 yaşında ve boyu 1 m.den küçüktür. Onun yanında yer alan bir başka ağaç da belki 5 yıl sonra istenilen düzeye erişecektir.
Peyzaj Mimarı bunların ileriki yıllarda ne kadar boylanacağını, tepe tacı ile ne kadar mekan kaplayacağını, ne form alacağını; bu ağaç ve ağaççıkların, çalıların vs. birbiri ile nasıl uyum sağlayacağını bugünden görür ve projelendirir. Peyzaj Mimarlarına güvenmek ve beklemek zorundayız. Aksi halde bugünden zorlama ile ortaya çıkarılmaya çalışılan tablo şimdilik bizi tatmin etse de yarınlarda çok pişman olacağımız uyumsuz bir gelişme göstereceğinden hiç şüphemiz olmamalıdır.

Peyzaj Mimarlığı, doğa, planlama ve tasarım kavramlarını sistematik bir yapı içinde inceleyen sanat, bilim, mühendislik ve teknolojiyi biraraya getirerek alan tasarımı, planlaması ve yönetimi ile uğraşan bir meslek disiplini. Dünyada yaklaşık bir yüzyıldan daha uzun süredir Peyzaj Mimarları çevreyi şekillendirmektedir.

Peyzaj Mimarları parklar, bahçeler, turizm ve dinlenme alanları, üniversite kampüsleri, yerleşim alanları, ticari merkezler ve kamu yapıları ile ilgili yer seçimi yapar, lokal ve gerekse bölgesel ölçekte alan kullanım kararları üretir. Aynı zamanda sulak alanlar, akarsu koridorları, maden ocakları, katı atık depolama alanları, ormanlar gibi insanlar tarafından tahrip edilmiş veya edilmekte olan alanların sürdürülebilirliği ve onarımı için planlama yapar. Ulusal bögesel ve lokal kapsamdaki tarihi alanlar ve kültürel kaynakların koruma projelerini yürütür. Peyzaj mimarları; mimarlar; kent plancıları, inşaat mühendisleri ve diğer mesleklerle birlikte çalışarak hem insanların gereksinimlerine hem de çevresel değerlere saygınlık çevresi içinde plan ve uygulama projeleri üreterek çevre tasarımında ve korumasında önemli rol oynarlar.

Gerek doğal, kültürel ve sosyo-ekonomik çevreye ilişkin verilerin analizlerine ve değerlendirilmelerine dayalı peyzaj planlama çalışmaları, gerekse sağlıklı sürdürülebilir ve görsel kalitesi yüksek yaşam çevresi yaratmayı amaçlayan yapısal ve bitkisel peyzaj tasarımı çalışmaları, eğitimin temel konularını oluşturmaktadır. Eğitim programının amacı bu temel konularda, ülke gerçekleri ve gereksinimleri de göz önünde bulundurularak, nitelikli, yetenekli, girişimci, dinamik ve mesleklerarası bilgi-koordinasyon tabanına sahip eleman yetiştirmektir.

Peyzaj Mimarlığı alanında çalışmak isteyenler doğayı seven ve gözlemleyen, estetik görüşe sahip, ilgili diğer mesleklerle koordinasyon ve organizasyonu yürütebilecek kişiler olmalıdır.

Eğitim çalışmaları için her öğrencinin çizim malzemesinin (mümkünse bilgisayarının) bulunması ve araştırma-inceleme amaçlı gezilere katılması gerekmektedir.

Eğitim sonucunda bir Peyzaj Mimarının, peyzaj kalitesini geliştirmeye ve korumaya karşı duyarlı olması, tasarımın sanatsal ve humanistik yaklaşımlarını anlaması, tasarımda sorunu analiz etme yeteneğine sahip olması, tasarımın uygulamaya aktarımı için teknik yeterliliğinin bulunması, yönetim ve mesleki etik dahil olmak üzere mesleki uygulamaların her alanında yetenekli olması hedeflenmektedir.

Mezunların kazandıkları unvanlar ve sorumlulukları:
Peyzaj Mimarlığı eğitim programını tamamlayanlar "Peyzaj Mimari" unvanı kazanmaktadır.

Çalışma alanları:
Peyzaj mimarlarının ana çalışma konuları peyzaj tasarım, peyzaj planlama, doğa koruma, çevre yönetimi, peyzaj teknikleri ve peyzaj materyalleri alanlarında çalışma yapmaktır. Çevre planlama ve tasarım, çevresel etki değerlendirmesi, peyzaj yönetimi, uygulama (aplikasyon, bakım ve onarım), süs bitkileri yetiştiriciliği ve pazarlaması kapsamında mesleki ya da meslekler arası işbirliğine dayalı organizasyonlar, özel sektördeki çalışma ortamlarını oluşturur.

Yerel ve Merkezi yönetimler, Çevre ve Orman Bakanlığı, İller Bankası, Turizm Bakanlığı, Kültür Bakanlığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, DPT, Karayolları Genel Müdürlüğü, DSİ gibi kurumlar ise kamu sektöründeki çalışma ortamlarını oluşturmaktadır.

Peyzaj Mimarlığı aşağıdaki uzmanlık alanlarını kapsamaktadır;
* Doğanın ve Doğal çevre kalitesinin korunması,
* Ekosistem ve kaynak analizi, kaynak yönetimi,
* Sorunlu alanların onarımı,
* Özel ve kamuya ait alanların planlanması ve tasarımı,
* Kentsel peyzaj alanlarının tasarımı ve düzenlenmesi,
* Tarihi peyzaj öğelerinin korunması, iyileştirilmesi,
* Çevresel etki değerlendirme çalışmalarının koordinasyonu,
* Mesleki araştırma, inceleme ve eğitim faaliyetlerinin yürütülmesi,
* Çevre sorunlarının giderilmesi,
* İklim kontrolü,
* Yaşlı ve engelli kişiler için tasarım.

Peyzaj Mimarlığı aşağıdaki alanlarda planlama, tasarım ve uygulama çalışmaları yapar;
* Rekreasyon alanları, parklar, spor ve oyun alanları,
* Turizm ve dinlenme tesisleri,
* Kentsel ve kırsal yerleşim ve gelişim alanları,
* Kentsel yaya alanları, meydanlar,
* Kültürel alanlar; hayvanat bahçeleri, botanik bahçeleri, arboretumlar,
* Açık müze ve amfi tiyatrolar,
* Okul ve üniversite yerleşkeleri (kampüsler),
* Ticari ve endüstriyel alanlar, Alışveriş merkezleri,
* Deniz ve su kıyıları, marina ve su kıyısı tesisleri,
* Tarımsal alanlar, çiftlik ve hobi bahçeleri,
* Karayolları.