Sera Planlamasında Rüzgar Kıranların Önemi

Sürekli esen yüksek hızdaki rüzgarlar hem sera yapı elemanlarının stabilizesine olumsuz etkisi olan rüzgar yükünü artırmakta hem de soğuk mevsimlerde rüzgarla çoğalan taşınım (konveksiyon) ısı akım kaybını artırmaktadır. Özellikle çok rüzgarlı bölgelerde rüzgar yüklerinden etkilenmeyecek şekilde tasarımlanarak kurulmuş plan cam seralar bile rüzgardan zarar görebilir. Aşın rüzgar sera camlarının kırılmasına ve havalandırma sistemlerinin bozulmasına neden olabildiği gibi sorunlar zincirleme bir şekilde devam ederek tüm serayı etkisi altına alabilir. Plastik seralar rüzgar zararlarına karşı daha hassastır. Seralar daha dayanıklı biçimde yapılarak rüzgardan zarar görme oranı azaltılabilir. Bu soruna çözüm amacıyla, planlanacak sera için uygun rüzgar yükü seçimi ve sera üniteleri veya toplulukları çevresinin rüzgar kıranlarla donatılması gibi önlemlerin alınması gerekir.

62. Serada oluşan ısı kayıplarına iç ve dış ortam arasındaki sıcaklık farkı ve serayı etkileyen rüzgar hızı etki eder. Rüzgar hızının cam seralarda ısı kayıplarını artırdığı yapılan çalışmalarla saptanmıştır. Örneğin 20-30 km/h hızla esen bir rüzgarın rüzgarsız koşullarına göre ısı kayıplarını cam seralarda 2 kat artırdığı bu tip kayıpların plastik seralarda ise az olduğu belirlenmiştir. Rüzgarlı bir bölgede etkin olarak çalışan bir rüzgar kıran serada yıllık yakıt tüketimini %3-6 oranında azaltabilir. Yine serada geceleri ısı perdesi ve rüzgar kıranlar kullanılarak % 60-70 oranına ulaşan ısı kayıpları önemli ölçüde azaltılabilir.
Rüzgar kıranların en az sera üniteleri yüksekliğinde aralarında % 50 boşluklu bulunan ağaç, ahşap çıta, plastik netler veya sert plastik levhalarla oluşturulması önerilebilir. Som gövdeli rüzgar kıranlar perde arkasında bir anafor yaratarak zararlı bir etki yapabilirler. Etkin olarak çalışan bir rüzgar kıran sisteminin asıl işlevi rüzgarı durdurmak değil rüzgar hızını azaltmaktır. Uygun olarak yerleştirilmiş bir rüzgar kıran serada rüzgar zararlarını ve ısı kayıplarını azaltabilir. Özellikle kış aylarında ısıtma yapılmayan seralarda ısı kayıplarında azalma olmasına karşın yöntemle en iyi sonuç ısıtma yapılan seralarda elde edilmektedir.



İlk kuruluş halinde yapay olarak düzenlenen rüzgar kıranların yeri zamanla her dem yeşil ağaç sıralarına terk edilerek doğal rüzgar kıran sıralan yapılmalıdır. Böylece sera işletme düzeninde gözetilmesi gerekli estetik güzellik ağaç sıralarından oluşturulan doğal perdelerle pekiştirilmiş olur. Rüzgar kıran perdeleri oluşturmak amacıyla yerleştirilen ağaç sıralarının gelecekte sera ünitelerini gölgelemeyecek bir mesafede olması gereklidir.



Rüzgar kıran sistemlerinden beklenilen etkinliğin sağlanması için aşağıdaki etmenler dikkate alınmalıdır:

a) Hareket etmeyecek şekilde sabit yapılmış rüzgar engelleri havada dalgalanmalara neden olur ve rüzgar altında kalan bölgede zarar riskini artırabilir. Rüzgar kıranın yaklaşık % 50'sini eşit olarak dağıtılmış delik veya küçük açıklıklar bulunan sistemlerde iyi sonuçlar alınabilir.

b) Rüzgar kıran yaklaşık olarak sera yüksekliğinde olmalı, büyük seralarda sera yüksekliğini aşmalıdır.

c) Rüzgar kıranların hakim rüzgar yönünde olmasına özellikle dikkat edilmelidir.

d) Rüzgar kıranların seralar için en önemli olumsuzluğu gölgelenme etkisi oluşturmasıdır. Sistemin etkinliği ve neden olacağı ısı kaybı arasında iyi bir uyum sağlanması için rüzgar kıranların seradan sera yüksekliğinin 4 katı uzağa
yerleştirilmelidir.