Gıda Mevzuatı

a) Gıda Mevzuatının Tarihçesi : 1995 yılına kadar ülkemizde gıda hizmetlerini yürüten çok sayıda kuruluş bulunmakta idi. Bu kuruluşların yetki ve sorumlulukları arasında bir karmaşa mevcuttu. Bu kuruluşları sırasıyla inceleyecek olursak;

1. Sağlık Bakanlığı
2. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı
3. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
4. İçişleri Bakanlığı
5. Maliye ve Gümrük Bakanlığı
6. Adalet Bakanlığı
7. Dış Ticaret Müsteşarlığı
8. Türk Standartları Enstitüsü

görüldüğü gibi, 28 Haziran 1995 tarihine kadar ülkemizde gıda ile ilgili hizmetler, 8 ayrı kuruluş tarafından değişik yasalarla yürütülmekteydi.

Yetki karmaşası içinde yürütülen bu hizmetler; Avrupa Birliği uyum yasa çalışmalarının başladığı 1995 yılının ilk aylarına gelindiğinde, Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığının ortak görüşü halinde, 28 Haziran 1995 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair” 560 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve bu Kararnamede değişiklik yapan 7 Kasım 1995 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 4128 sayılı Kanun gereği, Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından müştereken yerine getirilmeye başlandı.

560 sayılı KHK; gıda ile ilgili hizmetleri iki Bakanlık çatısı altında toplamış olmakla beraber yine de yetki karmaşasını ortadan kaldıramamıştı.

İşte tüm yetkilerin tek bir elde toplanmasını sağlamak amacıyla; yasama organımız TBMM tarafından, 27 Mayıs 2004 tarihinde 5179 sayılı “Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun” kabul edilerek, 5 Haziran 2004 tarihli ve 25483 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Şu an gıda ile ilgili yürürlükte olan Kanun budur.

b) Kanunlar :

- 560 Sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname (Tamamına http://www.kkgm.gov.tr/kanun/560.html adresinden ulaşabilirsiniz.)

(5179 Sayılı Kanun ile 05.06.2004 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır.)
Cumhuriyet döneminde gıda hizmetlerine yönelik en temel ve yapısal değişiklikler getiren düzenleme 560 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair KHK’dir. Çünkü söz konusu kararnamenin düzenlenmesinde, hem gıda hizmetlerindeki dağınıklık ve kargaşanın önlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca Avrupa Birliği ile Gümrük Birliği Anlaşmasının imzalaması sonucu, ülkemiz gıda mevzuatının AB mevzuatı ile uyumlu hale getirmesinde, söz konusu kararname önemli bir başlangıç oluşturmuştur. Nitekim bu kararnamenin ilgili hükümlerine uygun olarak, sorumlu bakanlıkların işbirliği ile hazırlanan yönetmelikler yürürlüğe konmuştur.

Ancak, 560 sayılı KHK'nin yürürlüğe girmesi, gıda konusundaki çok başlılığı tam olarak giderememiş ve Gıda konusundaki çok başlılığı daha az sayıya düşürebilmiştir. Bu nedenle en son olarak 5179 sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair KHK'nin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun 27.5.2004 tarihinde TBMM'nde yasalaşmış ve 05.6.2004 tarih ve 25483 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

- 5179 Sayılı Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun

(Kanunun tamamına http://www.kkgm.gov.tr/kanun/5179.html adresinden ulaşabilirsiniz.)

Tarım ve Köyişleri Bakanlığını, ülkemizde gıda ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemeler konularında, üretim, işleme, ihracat ve ithalat aşamalarında yürütülen tescil, mevzuat, denetim ve kontrol hizmetlerinde tek yetkili kamu kurumu kılan, yani gıdaya ilişkin tüm hizmetleri tek bir yetkili merci otoritesine veren bu kanun, toplam 41 madde ile 6 geçici maddeden oluşmuştur.

Kanunun amacı; kapsamlı gıda güvenliği sağlamak olup, buna uygun olarak her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama gibi aşamalarda üretici ve tüketici haklarını korumaktır. Buna uygun olarak hem bu maddelerin taşımaları gereken asgari nitelikleri, hem bu maddeleri üreten ve satan işyerlerinde bulunması gereken asgari teknik ve hijyenik şartları ve hem de bunu sağlamak üzere verilecek hizmetlerin usul ve esaslarını belirleyen hükümleri içermektedir.

c) Yönetmelikler :

Gıda Güvenliği ve Kalitesinin Denetimi ve Kontrolüne Dair Yönetmelik

Gıdaların Üretimi Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Yönetmelik

Gıda Üretim ve Satış Yerleri Hakkında Yönetmelik

Gıda ve Gıda ile Temasta Bulunan Madde ve Malzemelerin Piyasa Gözetimi, Kontrolü ve Denetimi ile İşyeri Sorumluluklarına Dair Yönetmelik

Gıda ve Gıda ile Temas Eden Madde ve Malzemeleri Üreten İş Yerlerinin Çalışma İzni ve Gıda Sicili Ve Üretim İzni İşlemleri İle Sorumlu Yönetici İstihdamı Hakkında Yönetmelik

Çalışma İzni ve Gıda Sicili, Üretim izni Hakkında Yönetmelik

d) Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği ve Tebliğleri :

- Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği : Bu Yönetmeliğin amacı; üretici ve tüketici menfaatleri ile halk sağlığını korumak, gıda maddelerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretim, hazırlama, işleme, muhafaza, depolama, taşıma ve pazarlanmasını sağlamak üzere gıda maddelerinin özelliklerini belirlemektir.

http://www.kkgm.gov.tr/TGK/yonetmelik.html

- Türk Gıda Kodeksi Tebliğleri : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Tebliğlerine http://www.kkgm.gov.tr/mev/kodeks.html adresinden ulaşabilirsiniz.

Sağlık Sertifikası Düzenleme ve İhracattan Geri Dönen Ürünler için Uygulama Talimatı