Epidemiyoloji

Bir hastalığın geniş alanlarda, periyodik olarak görünmesi ve kültür bitkilerini istila etmesine epidemi veya slgın,dalgınlardan bahseden bilimede epidemiyoloji denir. Epidemilerin meydana gelmesi için konukçu patojen çevre şartlarının uyum içinde olması gerekir. Bunlardan konukçu bitki;bölgede yoğun olarak bulunmalı,hassas olmalı ve patogenin bol bulunduğu devrede konstitüsyon ve fenolojik yönden inolulasyona elverişli durumda balunmalıdır.Patojen;virülent yani konukçuya saldırabilmeli,inokulum kaynakları bol ve canlı olmalı, ve kolayca ve süratle uzak mesafelere yayılabilmekdir.

Bitki hastalılklarının epidemileri çoğunlukla dikkat çekmeden başlar,gittikçe yayılır ve şiddeti maksimum düzeye ulaşır,sonunda azalarak son bulur.Epidemiler önce dağınık tarla ve bahçelerde veya bir tarlaya enfeksiyon ocakları halinde görülürler.Patojenin epidemik hale geçmesini kolaylaştıran uygun şartların devam etmesi sonucunda yayılırlar.Gelişme mevsiminde yeni generasyonların süreleri ne kadar kısa olursa o kadar yoğun inokulum sağlanacağından epidemi hızlı olarak geniş alanlara yayılır,aksi halde yavaşlar.

Epidemiler zaman zaman bir ülkeyi ekonomik krize sokacak kadar önemlidir.Bu nedenle epidemeri önceden tahmin eden ve çiftçileri uyaran 'Tarımsal ikaz ' servisleri kurulmaştur. Bu serviler ABD ve Avrupa'da yıllardan beri teşkilatlanmış durumdadır. Önceden tahmin ve uyarı yapılarak çiftçiye haber verilmesi için hastalığın biyolojisisis,konukçunun ekolojisinin ve çevre şartlarına bağlı olarak meteorolojik verilerin tam olarak elde edilmesi gerekir.

Kaynak: NKÜ Zıraat Fakütesi Fitapatoloji ders notları Prof.Dr. Nuray Özer