rımat
23.08.2012, 22:51
Yabancı otlar hububatta verim azalmasında çok önemli bir yere sahiptir. Çünkü yabancı otların rekabet güçleri genellikle fazla olduğundan, hububat zayıf kalmakta ve verimi düşmektedir.
Özellikle erken çimlenip gelişen yabancı otların hububat içerisinde bulunması durumunda, ürün kayıpları artmaktadır. Hububat ile yabancı otlar arasındaki rekabet sonucu meydana gelen ürün kayıpları kültür bitkisinin türü, çevre koşulları, yabancı ot türleri, gelişme dönemleri ve yoğunluklarına bağlıdır.
Dolaylı zarların başlıcaları, ürünün kalitesinin düşmesi , tohumluk değerinin azalması,teknolojik özelliklerinin bozulması, ürün içinde bulunan yabancı ot tohumlarının una karışarak undan yapılan maddelerin renk, koku ve tadını bozmaları, bazen de zehirlenmelere yol açmalarıdır. Yabancı otların hasadı güçleştirmeleri, bir çok hastalık etmeni ve zararlı böcekler için sığınma, barınma, beslenme yeri oluşturmaları da diğer bir olumsuz yönüdür.
Yabancı ot rekabeti yüzünden hububattaki ürün kaybı dünya'da ortalama olarak % 20-40 dolayındadır. Hububatta kışlık ekimde çıkış öncesi yapılan bir herbisit uygulamasında kışlık arpada %20, kışlık çavdarda ise %16 verim artışı sağlanmıştır. Buda kışlık hububatta herbisit uygulamasının ilkbaharın beklenmesi durumunda belli bir oranda ürün azalmasına sebep olabildiğini göstermektedir.
Hububat türleri içerisinde kışlık çavdar yabancı otlara karşı rekabet gücü en yüksek olanıdır. Çavdar içerisinde kuvvetli gelişen yabancı otlar nadiren ürün azalmasına neden olmaktadır. Çavdarda genel olarak yabancı ot savaşımı gerekmeyebilir.
Diğer hububat türlerinde ise yabancı otlara karşı rekabet güçleri zayıf bulunmaktadır. Çok zaman iyi gelişmiş kışlık arpa yabancı otları bastırabildiği halde Alopecurus myosuroides (Tilki kuyruğu) Apera spica -venti (Rüzgar otu) ve kısmen Stellaria media (serçe dili) ve Boreava orientalis (sarı ot) erken çimlenme durumları nedeniyle sorun oluşturmaktadır. Kışlık arpada yabancı ot savaşımı çavdardan çok daha önce düşünülecek bir durum yaratmaktadır. Diğer taraftan kışlık ve yazlık hububatlar az tada çok yabancı ot rekabeti ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu bakımdan savaş önlemleri bu alanda şart olmaktadır. Örneğin;Erzurum yöresinde yazlık hububatta çok zaman yabancı ot savaşımına lüzum yoktur.
Yabancı ot tohumlarının çimlenmeleri tür özellikleri ile toprak yapısına bağlıdır.
İlkbaharda yapılan toprak işlemesinde sıcaklıklar gündüz/gece 15/5°C toprak sıcaklığı 2-7 °C'de çimlenme ve gelişme başlamaktadır.
YABANCI OTLARA KARŞI ALINANCAK ÖNLEMLER
Temiz ve sertifikalı tohumluk kullanmak:Selektörden geçirilerek temizlenmiş tohumluk kullanılması yabancı ot tohumlarının hububat ile birlikte ekimlerini ve tarlaya yerleşmelerini önemli ölçüde etkiler.
Tekniğine uygun nadas yapmak:Tahıl-nadas uygulandığı bölgelerde, nadas yılında uygulanan işlemlerin verimi arttırmada büyük önemi vardır. Nadas döneminde toprak işlemesi ile yabancı ot gelişimi büyük ölçüde kontrol altına alınarak topraktan su kaybı önlenmekte,aynı zamanda yabancı otların tohum bağlamaları engellenmektedir. Nadas dönemindeki başarılı savaşım, ürün yılını da yansımakta ve ekim döneminde temiz bir tarla elde edilmektedir.
İlkbahar sürümü, kıştan sonra toprak tava gelir gelmez, çoklu pullukla 18-20 cm derinlikte anız bozma işlemi yapılmalıdır.
Ekim nöbeti uygulama: Hububatın diğer kültür bitkileriyle ekim nöbetine girdiği bölgelerde, uygun bitkilerin yetiştirilmesi, hem hububat tarımını arttırır, hemde yabancı otlarla savaşımda etkili olur. Özellikle çapa bitkilerinin ekim nöbetinde yer alması sorun olan yabancı ot türlerinin çoğalmasını engeller.
Kimyasal savaşım
Herbisit olarak gübrelerin kullanılması:Kalsiyum siyanamid eskiden yağışlı bölgelerde yabancı ot savaşımında kullanılmaktaydı. Kışlık ve yazlık hububat ekiminden önce kullanılırsa çimlenen yabancı otları öldürmekteydi. Şayet geç atılırsa yabancı otları öldürme yönünden başarı yinede büyük olmaktadır. Poaceae'ların en hassas oldukları devre çimlenme devresidir. Kısa zaman sonra derhal dayanıklı olmaktadır. Kışlık buğdaylar kışlık çavdardan daha az hassastır. Buğdayda 3-4 yapraklı dönemde önerilmektedir. Çavdarda ise en erken 4 yapraklı olduğu dönemde tavsiye edilir. Kalsiyum siyanamite kışlık hububatlar bu devrede iyi dayanmaktadır
Değişik zamanlarda don olan yerlerde kalsiyum siyanamit kullanılması önerilmemektedirBuna karşılık kışı iyi geçirmemiş hububatta ilkbaharda kullanılamaz. Bu durumda herbisit kullanılır.
İlk zamanlar hububatın yeni gelişmesi esnasında kuvvetli bir yabancı ot rekabeti büyük zararlar meydana getirir. Bu durum hububatın dayanıklılığını azaltan bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Genellikle yabancı otlarla genç devrede daha kolay savaşılmaktadır. Tek yıllık yabancı otlarla genellikle tırmıkla sürmek uygun olmaktadır. Ülkemizde hububatta yabancı ot savaşı arpa, yulaf ve buğday içerisinde yapılmaktadır. Çavdarın yabancı yabancı otlarla rekabeti daha fazla olduğundan herhangi bir mücadeleye gerek yoktur.
Ekim öncesi uygulamalar ekimden 1-10 gün önce; ekim sonrası çıkış sonrası uygulamalar hububat çimlenip toprak yüzeyine çıkmadan önce; çıkış sonrası uygulamalar ise yabancı otlar 2-6 yapraklı devrede iken uygulanmalıdır.
İlaçlamanın, hububat sapa kalkma döneminden sonra yapılması, uyhulama sırasında bitkilerin traktörle ezilmesi ve kırılmasına yol açmaktadır. Ayrıca, yabancı rekabeti uzamakta, kültür bitkisi yabancı ota karşı hassaslaşmakta, verimi düşürmekte ve başaklarda şekil bozukluklarına sebep olmaktadır.
Savaşıma karar verebilmek için gerekli yabancı ot yoğunluğu türlere bağlı olmaksızın geniş yapraklılar için m² de ortalama 10 olarak saptanmıştır. Bu ve daha yüksek yoğunlukta yabancı ot görülen tarlalar uygulamaya alınmalıdır. Orta Anadolu Bölgesi'nde m² de 1 adet Boreava oriantalis (Sarıot), 2 adet Centaurea spp (Gökbaş) ; Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 3 adet Sinapis arvensis (Yabani hardal); Adana Bölgesi'nde 5 adet Avena sterilis (Yabani yulaf) bulunduğunda savaşıma karar verilir.
Hububat tarlalarında yabancı otlara karşı önerilen herbisitler su ile karıştırılarak pülverize edilir. Dekara atılacak su miktarı, püskürtücünün tipine göre değişir ve püskürtücü tarla koşullarında ayarlanarak gerekli su miktarı ayarlanır.
Hormon terkipli yabancı ot savaşımında kullanılan aletler mümkünse başka Bitki Koruma ilaç uygulamalarında kullanılmamalı. Bu aletler eğer kullanılacaksa uygulamalardan sonra %1 lik amonyaklı su ile 24 saat dolu bırakılmalı, sonra sıcak su ve arap sabunu veta soda ile iyice yıkanıp durulanmalıdır.
KULLANILAN BAZI HERBİSİTLER:
Carfentrazone-ethyl+%64.7 2-4 D Amin:Tek yıllık yabancı otlara karşı çıkış sonrası kullanılan kontakt etkili ilaçtır.Ticari adı: AIMPLUS
Bromoxynil octanoate:Tek yıllık yabancı otlara karşı çıkış sonrası kullanılır.Geniş yapraklı yabancı otlara karşı kullanılır. Ticari adı: BROMOTRİL MC 400
2.4-D Isooctylester: çıkış sonrası kullanılan seçici herbisittir. Ticari adı: ESTER
%75 Chlorsulfuron :Çıkış öncesi ve sonrası geniş yapraklı yabancı otlara karşı kullanılır. Ticari adı: GLEAN 75 DF
%75 Tribenuron-methyl (çıkış sonrası geniş yapraklılara) GRANSTAR
2,4 -D Amin (çıkış sonrası seçici herbisit) HEKTAFERMİN
2,4 -D asite eşdeğer 2,4 -D Amin tuzları (çıkış sonrası seçici herbisit) HI-DEP
Özellikle erken çimlenip gelişen yabancı otların hububat içerisinde bulunması durumunda, ürün kayıpları artmaktadır. Hububat ile yabancı otlar arasındaki rekabet sonucu meydana gelen ürün kayıpları kültür bitkisinin türü, çevre koşulları, yabancı ot türleri, gelişme dönemleri ve yoğunluklarına bağlıdır.
Dolaylı zarların başlıcaları, ürünün kalitesinin düşmesi , tohumluk değerinin azalması,teknolojik özelliklerinin bozulması, ürün içinde bulunan yabancı ot tohumlarının una karışarak undan yapılan maddelerin renk, koku ve tadını bozmaları, bazen de zehirlenmelere yol açmalarıdır. Yabancı otların hasadı güçleştirmeleri, bir çok hastalık etmeni ve zararlı böcekler için sığınma, barınma, beslenme yeri oluşturmaları da diğer bir olumsuz yönüdür.
Yabancı ot rekabeti yüzünden hububattaki ürün kaybı dünya'da ortalama olarak % 20-40 dolayındadır. Hububatta kışlık ekimde çıkış öncesi yapılan bir herbisit uygulamasında kışlık arpada %20, kışlık çavdarda ise %16 verim artışı sağlanmıştır. Buda kışlık hububatta herbisit uygulamasının ilkbaharın beklenmesi durumunda belli bir oranda ürün azalmasına sebep olabildiğini göstermektedir.
Hububat türleri içerisinde kışlık çavdar yabancı otlara karşı rekabet gücü en yüksek olanıdır. Çavdar içerisinde kuvvetli gelişen yabancı otlar nadiren ürün azalmasına neden olmaktadır. Çavdarda genel olarak yabancı ot savaşımı gerekmeyebilir.
Diğer hububat türlerinde ise yabancı otlara karşı rekabet güçleri zayıf bulunmaktadır. Çok zaman iyi gelişmiş kışlık arpa yabancı otları bastırabildiği halde Alopecurus myosuroides (Tilki kuyruğu) Apera spica -venti (Rüzgar otu) ve kısmen Stellaria media (serçe dili) ve Boreava orientalis (sarı ot) erken çimlenme durumları nedeniyle sorun oluşturmaktadır. Kışlık arpada yabancı ot savaşımı çavdardan çok daha önce düşünülecek bir durum yaratmaktadır. Diğer taraftan kışlık ve yazlık hububatlar az tada çok yabancı ot rekabeti ile karşı karşıya kalmaktadır. Bu bakımdan savaş önlemleri bu alanda şart olmaktadır. Örneğin;Erzurum yöresinde yazlık hububatta çok zaman yabancı ot savaşımına lüzum yoktur.
Yabancı ot tohumlarının çimlenmeleri tür özellikleri ile toprak yapısına bağlıdır.
İlkbaharda yapılan toprak işlemesinde sıcaklıklar gündüz/gece 15/5°C toprak sıcaklığı 2-7 °C'de çimlenme ve gelişme başlamaktadır.
YABANCI OTLARA KARŞI ALINANCAK ÖNLEMLER
Temiz ve sertifikalı tohumluk kullanmak:Selektörden geçirilerek temizlenmiş tohumluk kullanılması yabancı ot tohumlarının hububat ile birlikte ekimlerini ve tarlaya yerleşmelerini önemli ölçüde etkiler.
Tekniğine uygun nadas yapmak:Tahıl-nadas uygulandığı bölgelerde, nadas yılında uygulanan işlemlerin verimi arttırmada büyük önemi vardır. Nadas döneminde toprak işlemesi ile yabancı ot gelişimi büyük ölçüde kontrol altına alınarak topraktan su kaybı önlenmekte,aynı zamanda yabancı otların tohum bağlamaları engellenmektedir. Nadas dönemindeki başarılı savaşım, ürün yılını da yansımakta ve ekim döneminde temiz bir tarla elde edilmektedir.
İlkbahar sürümü, kıştan sonra toprak tava gelir gelmez, çoklu pullukla 18-20 cm derinlikte anız bozma işlemi yapılmalıdır.
Ekim nöbeti uygulama: Hububatın diğer kültür bitkileriyle ekim nöbetine girdiği bölgelerde, uygun bitkilerin yetiştirilmesi, hem hububat tarımını arttırır, hemde yabancı otlarla savaşımda etkili olur. Özellikle çapa bitkilerinin ekim nöbetinde yer alması sorun olan yabancı ot türlerinin çoğalmasını engeller.
Kimyasal savaşım
Herbisit olarak gübrelerin kullanılması:Kalsiyum siyanamid eskiden yağışlı bölgelerde yabancı ot savaşımında kullanılmaktaydı. Kışlık ve yazlık hububat ekiminden önce kullanılırsa çimlenen yabancı otları öldürmekteydi. Şayet geç atılırsa yabancı otları öldürme yönünden başarı yinede büyük olmaktadır. Poaceae'ların en hassas oldukları devre çimlenme devresidir. Kısa zaman sonra derhal dayanıklı olmaktadır. Kışlık buğdaylar kışlık çavdardan daha az hassastır. Buğdayda 3-4 yapraklı dönemde önerilmektedir. Çavdarda ise en erken 4 yapraklı olduğu dönemde tavsiye edilir. Kalsiyum siyanamite kışlık hububatlar bu devrede iyi dayanmaktadır
Değişik zamanlarda don olan yerlerde kalsiyum siyanamit kullanılması önerilmemektedirBuna karşılık kışı iyi geçirmemiş hububatta ilkbaharda kullanılamaz. Bu durumda herbisit kullanılır.
İlk zamanlar hububatın yeni gelişmesi esnasında kuvvetli bir yabancı ot rekabeti büyük zararlar meydana getirir. Bu durum hububatın dayanıklılığını azaltan bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Genellikle yabancı otlarla genç devrede daha kolay savaşılmaktadır. Tek yıllık yabancı otlarla genellikle tırmıkla sürmek uygun olmaktadır. Ülkemizde hububatta yabancı ot savaşı arpa, yulaf ve buğday içerisinde yapılmaktadır. Çavdarın yabancı yabancı otlarla rekabeti daha fazla olduğundan herhangi bir mücadeleye gerek yoktur.
Ekim öncesi uygulamalar ekimden 1-10 gün önce; ekim sonrası çıkış sonrası uygulamalar hububat çimlenip toprak yüzeyine çıkmadan önce; çıkış sonrası uygulamalar ise yabancı otlar 2-6 yapraklı devrede iken uygulanmalıdır.
İlaçlamanın, hububat sapa kalkma döneminden sonra yapılması, uyhulama sırasında bitkilerin traktörle ezilmesi ve kırılmasına yol açmaktadır. Ayrıca, yabancı rekabeti uzamakta, kültür bitkisi yabancı ota karşı hassaslaşmakta, verimi düşürmekte ve başaklarda şekil bozukluklarına sebep olmaktadır.
Savaşıma karar verebilmek için gerekli yabancı ot yoğunluğu türlere bağlı olmaksızın geniş yapraklılar için m² de ortalama 10 olarak saptanmıştır. Bu ve daha yüksek yoğunlukta yabancı ot görülen tarlalar uygulamaya alınmalıdır. Orta Anadolu Bölgesi'nde m² de 1 adet Boreava oriantalis (Sarıot), 2 adet Centaurea spp (Gökbaş) ; Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde 3 adet Sinapis arvensis (Yabani hardal); Adana Bölgesi'nde 5 adet Avena sterilis (Yabani yulaf) bulunduğunda savaşıma karar verilir.
Hububat tarlalarında yabancı otlara karşı önerilen herbisitler su ile karıştırılarak pülverize edilir. Dekara atılacak su miktarı, püskürtücünün tipine göre değişir ve püskürtücü tarla koşullarında ayarlanarak gerekli su miktarı ayarlanır.
Hormon terkipli yabancı ot savaşımında kullanılan aletler mümkünse başka Bitki Koruma ilaç uygulamalarında kullanılmamalı. Bu aletler eğer kullanılacaksa uygulamalardan sonra %1 lik amonyaklı su ile 24 saat dolu bırakılmalı, sonra sıcak su ve arap sabunu veta soda ile iyice yıkanıp durulanmalıdır.
KULLANILAN BAZI HERBİSİTLER:
Carfentrazone-ethyl+%64.7 2-4 D Amin:Tek yıllık yabancı otlara karşı çıkış sonrası kullanılan kontakt etkili ilaçtır.Ticari adı: AIMPLUS
Bromoxynil octanoate:Tek yıllık yabancı otlara karşı çıkış sonrası kullanılır.Geniş yapraklı yabancı otlara karşı kullanılır. Ticari adı: BROMOTRİL MC 400
2.4-D Isooctylester: çıkış sonrası kullanılan seçici herbisittir. Ticari adı: ESTER
%75 Chlorsulfuron :Çıkış öncesi ve sonrası geniş yapraklı yabancı otlara karşı kullanılır. Ticari adı: GLEAN 75 DF
%75 Tribenuron-methyl (çıkış sonrası geniş yapraklılara) GRANSTAR
2,4 -D Amin (çıkış sonrası seçici herbisit) HEKTAFERMİN
2,4 -D asite eşdeğer 2,4 -D Amin tuzları (çıkış sonrası seçici herbisit) HI-DEP