Toprak Tahlili İçin Numune Nasıl Alınır

[Livadi]

Toprak Tahlili

TOPRAK TAHLİLİ NE İÇİN YAPILIR?

Toprak Analizi belli bir toprağın gübre ve kireç ihtiyacını ortaya koyan metottur. Belli bir tarla ya da bahçeyi temsil eden toprak örneği, laboratuarda analiz edilerek içerisindeki bitki besin maddelerinin miktarı bulunur. Böylece üretimi yapılan bitkinin iyi ürün vermesi için hangi besin maddelerinin ne zaman ve ne kadar verileceği ortaya konur.

TOPRAĞI ANALİZ ETTİRMEDEN GÜBRE KULLANIRSAK NE OLUR?

- Bitkinin ihtiyacından daha az gübre kullanılabilir. Bu durumda bitkiler yeterince beslenemediklerinden iyi gelişemezler ürün azalır, alınan ürün gübre parasını bile karşılamayabilir.
- Bitkinin ihtiyacından daha fazla gübre kullanılabilir böylece fazladan attığımız gübrenin parası ziyan olduğu gibi fazla gübre toprağa ve ürüne olumsuz etkiler yapabilir.
- Yanlış cins gübre kullanılabilir. Bunun bir sonucu olarak ürün azalabilir, yatabilir veya kuruyabilir. En azından üründe bir artış olmayabilir. Böylece de gübreye verilen para boşa gitmiş olur.
- Yanlış zamanda ve yanlış şekilde gübre kullanılabilir. Bunun sonucu olarak gübreden beklenilen yarar sağlanamayabilir. Eksik veya fazla, yanlış cins ve zamansız gübre kullanmamak için gübre kullanmadan önce toprağın mutlaka analiz ettirilmesi ve laboratuvardan alınacak toprak analiz raporu sonucuna göre gübre kullanılması gerekir.
Ancak toprak analizi sonuçlarının beklenen faydaları sağlayabilmesi ve yukarıdaki hatalara düşülmemesi için toprak örneklerinin mutlaka usulüne uygun olarak alınması gereklidir. Eğer usulüne uygun toprak numunesi alınmamışsa bunun sonucu hiçbir anlam ifade etmediği gibi emek, para ve zaman kaybına neden olacaktır.

NERELERDEN TOPRAK ÖRNEĞİ ALINMAZ?

Toprak örneğinin alınacağı alan belirlendikten sonra toprak almak için küreğin batırıldığı nokta eğer;
- Harman yeri veya hayvan yatmış yer ise,
- Önceden gübre yığılmış yer ise, Hayvan Barınaklarına yakın yerler ise,
- Sap kök veya yabani otların yığın halinde yakıldığı yer ise,
- Hayvan gübresinin bulunduğu nokta ise,
- Tarlanın tümsek veya su birikmesi olan çukur noktaları ise,
- Dere, orman, su arkı ve yollara yakın arazi kısımları ise,
- Sıraya ekim yapılan ürünlerde sıra üzeri ise,
- Gübreleme yapılan yerlerde 4 ay, kireçleme yapılan yerlerde 12 aydan önce,
- Binalara yakın alanlar ise,
- Özellikle meyvecilik, kavakçılık gibi ağaç yetiştirmek için ayrılan araziler hariç, tarlada bulunan birkaç ağacın altından, toprak örneği alınmamalıdır.

TOPRAK ÖRNEĞİ ÖRNEK NASIL ALINIR?



Tarlada toprak örneği alınacak noktaya gelindiğinde
- Bu yerin toprak örneği alınmaya uygun bir yer olup olmadığı kontrol edilmelidir.
- Eğer bu yer örnek almaya uygunsa toprağın üzerindeki ot, sap gibi şeyler el ile temizlenir.
- Temizlenen bölgede kürek toprağa 20 cm derinlikte (pulluk sürüm derinliği) daldırılır.
- Alınan bu toprak olduğu gibi açılan çukurun hemen yanına konulur.
- Sonra açılan çukur içine kenarlardan toprak dökülmüş ise el ile temizlenir.
- Sonra kürek 3-5 cm kalınlıkta toprak alacak şekilde 18-20 cm derinliğe kadar daldırılır ve yavaşça kaldırılır.
- Alınan örnek kürek üzerinde yalnızca yan taraflarından düzeltilerek kovanın için konulur. Böylece bir adet toprak örneği alınmış olur. Yaklaşık 40 dekar tarla için 10-20 adet örnek alınarak kaba konur ve bu kapdaki bu topraklar karıştırılarak örnek alınır.

http://img62.imageshack.us/img62/9989/toprak1.jpg

Toprak örneği alırken kullandığımız kürek ya da belin temiz olmasına ( ahırlarda kullanılan küreklerde bulunan artıklar sonucu etkileyecektir) dikkat edilmelidir.

Alınan örnek temiz bir bez torbaya konur. Eğer naylon poşet kullanılacaksa mutlaka temiz olmalı ve örnek konulduktan sonra kalemle birkaç yerinden delinerek koyduğumuz etiketin içeride nemden dolayı parçalanmasına mani oluruz.

Numune alındıktan sonra etiket doldurulur. Kurşun kalem kullanılarak etikete İli-İlçesi-Köyü-Mevkii-Adı-Soyadı- Sulanıp sulanmadığı- Hangi ürünlerin yetiştirildiği bilgileri doldurulur. Bu bilgiler mutlaka eksiksiz olarak doldurulmalıdır. Toprak örneği ekim veya dikimden 1 ay önce alınmalıdır.Yukarıda anlatılan şekilde usulüne uygun olarak alınan toprak örneği, Müdürlüğümüz bünyesindeki Toprak Tahlil Laboratuarına getirilmelidir.

[Mr.Muhendis]

Toprak örneklerinin alınmasında hiçbir zorluk yoktur. Hatırlanması gerekli en önemli konu; alınacak toprak örneğinin alındığı tarlayı tam anlamıyla temsil edebilmesidir.

Bir tarlanın toprağı diğer bir tarlanın toprağına çok zaman benzemediği gibi, aynı tarla içinde, değişik özellik gösteren kısımlar da bulunabilir. Bu değişiklikler renk, meyil, toprağın derinliği ve yapısı, ürün yetiştirme ve toprak işleme farklılıklarıdır. Yani, aynı tarla toprağının bir kısmı açık diğer bir kısmı daha koyu renkte olabilir; bir kısmı düz bir kısmı meyilli olabilir ve buna bağlı olarak da düz olan kısımlarda toprak daha derin, meyilli olan yerlerde ise daha sığ olabilir; tarlanın bir kısmına geçen bir yıl ürün ekilmişken diğer bir kısmına daha başka bir ürünün tamamı yapılmış olabilir ve dolayısiyle tarlanın değişik kısımlarına farklı toprak işlemleri uygulanmış olabilir. Bu ve buna benzer konulardan dolayı aynı tarlanın içinde üreticilik yönünden farklı kısımlar bulunabilir.

İşte topraka örneklerini alınmadan önce, yukarıda belirtilen konular göz önünde bulundurularak tarlanın birbirinden farklı yerleri tespit edilmeli ve bunlar ayrı birer kısım kabul edilerek bunların her birinden farklı yerleri tespit edilmeli ve bunlar ayrı birer kısım kabul edilerek bunların her birinden, aşağıda açıklandığı şekilde ayrı birer “karışık” toprak örneği alınmalıdır.

“ Karışık” toprak örneği demek; örnek alınacak yerin büyüklüğüne göre 8-10 noktadan alınan toprakların birbirleriyle karıştırılması yoluyla meydana getirilen numunedir. Toprak örneği alınacak saha bir tarla ise, örneklenecek kısmın bir tarafından gidilerek V harfi şeklinde ve 20 cm derinliğinde çukurlar kazılır. Sonra çukurun düzgün tarafından yaklaşık 3-4 cm kalınlığında bir toprak dilimi bahçe küreği veya bel ile kesilerek küreğin üzerine alınır. Kürek üzerine alınan örnek sağından, solundan ve küreğin ucuna gelen kısımlardan tıraş edilmek suretiyle kutu gibi düzgün bir şekle getirilir. Burada dikkat edilecek konu; tarlanın üst kısmını temsi eden ve küreğin sap kısmına yakın olan toprak kısmının atılmamasıdır. Bu şekilde alınan toprak örneği bir bez üzerine veya bir kovanın içine konur. Bu işlem tarlanın 8-10 yerimde tekrarlandıktan sonra bezin üzerinde veya kovanın içinde birikmiş olan toprak el ile iyice karıştırılır, kesekleri parçalanır ve ele geçen bitki ve taş parçaları atılır. Bu işlem bittikten sonra toprağın değişik kısımlarından bir kaşık veya avuçla azar azar alınan 1 kg kadar toprak bir torbaya konur ve “Bilgi Formu” da doldurularak torbaya yerleştirildikten sonra örnek torbasının ağzı mutlaka kurşun kalemle yazılmış olmalıdır. Bilgi formları iyi bir gübre tavsiyesi yapabilmek için çok yararlıdır. Bu şekilde hazırlanan örnekler en yakın TOPRAK-SU Toprak Analiz Laboratuarına bizzat getirilebileceği gibi posta ya da mahalli tarım teşkilatı kanalıyla da gönderilebilir. Burada, numunelerin analiz edilebilmesi ve gübre tavsiyelerinin yapılabilmesi için birkaç haftalık bir süreye ihtiyaç olduğundan toprak örneklerinin en az bir ay önce alınmış ve laboratuara gönderilmiş olmaları gereklidir. Hassas bir analiz ve iyi bir tavsiye için bu süreye ihtiyaç vardır. Bunun için toprak örneklerinin ekim zamanı göz önünde bulundurularak ekimden birkaç ay önce almak gerekir. Özellikle sonbaharda, güzlük hububat ekilişleri ile ilgili olarak fazla miktarda toprak örneği laboratuarlara gönderildiği için numunenin alınmasında biraz daha aceleci davranmakta yarar vardır. Büyük bir zorunluluk olmadıkça don olan günlerde ve tarlanın çamurlu olduğu zamanlarda toprak örneği alınmamalıdır.

Toprak örneklerinin alınmasında, yukarıda açıklandığı gibi bahçe küreği veya bel kullanılabileceği gibi, bu amaçla geliştirilmiş bazı aletler de vardır. Eğer toprak fazla yaş veya kuru değil ise bunlardan en kullanışlıları toprak burgusu veya toprak sondasıdır. Toprak sondası ve burgusu, özellikle 20-40 ve 40-60 cm gibi toprağın daha alt tabakalarında örnek almada büyük kolaylıklar sağlar.

Toprak örneği alma derinliği, tarla bitkileri için toprağın işleme derinliği olan 0-20 cm olmakla beraber bağ ve meyve ağaçlarının gübrelenmesi söz konusu olduğunda ayrıca 20-40 ve 40-60 cm derinliklerden de numuneler almak gerekir.

Örneklerden beklenen yararların sağlanabilmesi için daha önce de işaret edildiği gibi, toprak örneğinin alındığı tarlanın toprağını gereğince temsil etmesi gerekir. Bunun içindir ki, tarlanın rasgele her yerinden örnek alınmaz. Toprak örneklerinin alınmasının sakıncalı olduğu yerler şunlardır: Eskiden gübre yığılmış yerler, harman yeri ve hayvan yatmış yerler, sap, kök veya yabancı otların yakıldığı yerler, hayvan gübrelerinin bulunduğu noktalar, tarlanın tümsek veya su birikmesi nedeniyle çukurlaşmış noktaları, ağaç altları, sıraya gübre ekim yapılan ürünlerde sıra üstleri, dere, orman, kanal, su arkı, çit veya yollara yakın olan kısımlar.

Ayrıca örnek alınacak saha içerisindeki çok küçük kumlu veya tarlanın esas toprağından farklı alanlar varsa, bunlardan örnek alınıp aynı tarladan alınan diğer örneklerle karıştırılmamalıdır. Eğer bu sahalar tarlalar içinde yaygın olarak bulunuyorsa ve ayrı olarak gübrelenmesi isteniyorsa o takdirde bunlardan da ayrı birer karışık toprak örneği alınabilir.

Birbirine benzeyen iki ayrı tarlanın toprağı birbiriyle karıştırılıp bir örnek haline getirilmemelidir. Tarlalar küçük olsalar dahi her birinden ayrı örnekler alınmalıdır.

Yukarıdaki konulara uyulmak kaydıyla usulüne uygun olarak alınıp analiz ettirilen ve bu analizlere dayanılarak yapılan gübre tavsiyelerini uygulayan çiftçilerimiz dengeli ve bilinçli bir gübreleme yaparak elindeki araziyi en iyi şekilde değerlendirmekle gerek kendi gerekse ülke ekonomisine belirli ölçüde hizmet etmiş olurlar.