Mr.Muhendis
07.09.2010, 11:27
Berberis - Kadın Tuzluğu
Yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda olan bir bitkidir. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda da olsa Kuzey Amerika’ da yetişir. Her dem yeşil türler ise Orta ve Güney Amerika’ da doğal olarak bulunur.
Yaprak dizilişleri sarmal, tek veya buket halinde; yapraklar basit, parlak yapıdadır. Çiçekler çoğunlukla salkım veya bileşik salkım ya da çok az da olsa tek tek bulunur. 6 çanak, 6 taç, 6 erkek organ ve 1 dişi organa sahiptir. Çiçekleri sarı renklidir. Meyveleri üzümsü, kırmızı-sarı veya siyah renklidir.
Üretimi
İlkbaharda alınan yeşil çelikler ile yaz sonunda alınan yarı odun çeliklerin köklendirilmesi ile üretilir.
Ekolojik İstekleri
Berberislerin her dem yeşil olan türleri alaca gölge yerleri, humuslu, nemli ve süzek toprakları sever. Yazın yeşil olan türler ise güneşli alanlardan hoşlanır. Toprak istekleri bakımından fazla seçici değildirler, kuru topraklarda da yetişebilir.
Peyzajda Kullanımı
Yol kenarı çalışmalarında, park bahçelerde gruplar halinde kullanıldıkları gibi tek başına da kullanılabilir.
Çatı, teras, balkonlarda yetişebilen türleri de vardır. Aynı zamanda dar bahçeli ev ve blokların önünde kullanılır.
Önemli Türleri
Berberis thungbergii: 1–2 m kadar boylanabilen, yazın yeşil, sık dallı çalı formundadır. Dalları kızıl-kahverengi, köşeli ve dikenlidir. Yaprakları yumurta veya ters yumurta şeklinde ve 1–2,5 cm uzunluğundadır. Kenarları düz, üstü yeşil alt yüzü ise mavimsi-yeşil renklidir.
Sonbaharda yaprakları kızıl veya portakal rengini alır. Çiçekler sarı renkli ve 3-5 tanesi bir aradadır. Meyveleri kırmızı renkli, 1 cm uzunluğunda ve elips biçimindedir. Japonya’ da doğal olarak bulunur. Süs bitkisi olarak en çok yetiştirilen kültür formu Berberis thunbergii atropurpurea’ dır. Yaprakları kırmızı-kahverengi olup ters yumurta şeklindedir. Berberis julianae; her dem yeşil, 2 m kadar boylanabilen, dikenleri kuvvetli olan bir çalıdır. Yaprakları neşter biçiminde, kenarları dişli dikenlidir. Çiçekler sarı ve buket halindedir.
Yetişme istekleri bakımından fazla seçici değildir. Yarı gölge ve güneşli alanlarda, asit ve alkali topraklarda drenajı iyi olmak şartı ile yetiştirilebilir. Üretimi bölme, çelik ve tohum ile olur. Tohum ile çoğaltma daha çok her dem yeşil türlerde uygulanır. Her dem yeşil olmayan türlerin tohumları ekilecek olursa renklerde açılma meydana gelir.
Çelikle üretimde çelikler değişik zamanlarda alınabilir. Berberis thunbergii atropurpurea ve onun nana (bodur) formunda eylül-ekim aylarında alınan çelikler soğuk yastıklarda köklendirilebilir. Bunun için o yıl ki sürgünlerden 4-5 göz bulunan çelikler hormon ile muamele edildikten sonra köklendirme yastıklarına dikilir.
Bir diğer çelik alma zamanı ise Temmuz ayıdır. Temmuz ayında 2 göz ihtiva eden yeşil çelikler %8’ lik toz IBA ile muamele edilerek soğuk yastıklara dikilir. Köklenme oranı yaklaşık 1 ay içinde % 75-90’ dır. Köklenen çeliklerde o yıl içersinde gelişme görülmez. Pişkinleşen çelikler ilkbaharda açık alanlarda iyi hazırlanmış ve muhafazalı bir yere dikilir.
Yaz kış yeşil veya yazın yeşil dikenli çalı formunda olan bir bitkidir. Yazın yeşil olanlar Asya, Avrupa ve az miktarda da olsa Kuzey Amerika’ da yetişir. Her dem yeşil türler ise Orta ve Güney Amerika’ da doğal olarak bulunur.
Yaprak dizilişleri sarmal, tek veya buket halinde; yapraklar basit, parlak yapıdadır. Çiçekler çoğunlukla salkım veya bileşik salkım ya da çok az da olsa tek tek bulunur. 6 çanak, 6 taç, 6 erkek organ ve 1 dişi organa sahiptir. Çiçekleri sarı renklidir. Meyveleri üzümsü, kırmızı-sarı veya siyah renklidir.
Üretimi
İlkbaharda alınan yeşil çelikler ile yaz sonunda alınan yarı odun çeliklerin köklendirilmesi ile üretilir.
Ekolojik İstekleri
Berberislerin her dem yeşil olan türleri alaca gölge yerleri, humuslu, nemli ve süzek toprakları sever. Yazın yeşil olan türler ise güneşli alanlardan hoşlanır. Toprak istekleri bakımından fazla seçici değildirler, kuru topraklarda da yetişebilir.
Peyzajda Kullanımı
Yol kenarı çalışmalarında, park bahçelerde gruplar halinde kullanıldıkları gibi tek başına da kullanılabilir.
Çatı, teras, balkonlarda yetişebilen türleri de vardır. Aynı zamanda dar bahçeli ev ve blokların önünde kullanılır.
Önemli Türleri
Berberis thungbergii: 1–2 m kadar boylanabilen, yazın yeşil, sık dallı çalı formundadır. Dalları kızıl-kahverengi, köşeli ve dikenlidir. Yaprakları yumurta veya ters yumurta şeklinde ve 1–2,5 cm uzunluğundadır. Kenarları düz, üstü yeşil alt yüzü ise mavimsi-yeşil renklidir.
Sonbaharda yaprakları kızıl veya portakal rengini alır. Çiçekler sarı renkli ve 3-5 tanesi bir aradadır. Meyveleri kırmızı renkli, 1 cm uzunluğunda ve elips biçimindedir. Japonya’ da doğal olarak bulunur. Süs bitkisi olarak en çok yetiştirilen kültür formu Berberis thunbergii atropurpurea’ dır. Yaprakları kırmızı-kahverengi olup ters yumurta şeklindedir. Berberis julianae; her dem yeşil, 2 m kadar boylanabilen, dikenleri kuvvetli olan bir çalıdır. Yaprakları neşter biçiminde, kenarları dişli dikenlidir. Çiçekler sarı ve buket halindedir.
Yetişme istekleri bakımından fazla seçici değildir. Yarı gölge ve güneşli alanlarda, asit ve alkali topraklarda drenajı iyi olmak şartı ile yetiştirilebilir. Üretimi bölme, çelik ve tohum ile olur. Tohum ile çoğaltma daha çok her dem yeşil türlerde uygulanır. Her dem yeşil olmayan türlerin tohumları ekilecek olursa renklerde açılma meydana gelir.
Çelikle üretimde çelikler değişik zamanlarda alınabilir. Berberis thunbergii atropurpurea ve onun nana (bodur) formunda eylül-ekim aylarında alınan çelikler soğuk yastıklarda köklendirilebilir. Bunun için o yıl ki sürgünlerden 4-5 göz bulunan çelikler hormon ile muamele edildikten sonra köklendirme yastıklarına dikilir.
Bir diğer çelik alma zamanı ise Temmuz ayıdır. Temmuz ayında 2 göz ihtiva eden yeşil çelikler %8’ lik toz IBA ile muamele edilerek soğuk yastıklara dikilir. Köklenme oranı yaklaşık 1 ay içinde % 75-90’ dır. Köklenen çeliklerde o yıl içersinde gelişme görülmez. Pişkinleşen çelikler ilkbaharda açık alanlarda iyi hazırlanmış ve muhafazalı bir yere dikilir.