Mr.Muhendis
07.09.2010, 11:26
Begonvil - Gelin Duvağı - Rodos Sarmaşığı
Anavatanı Brezilya olan bu bitki ülkemizde Akdeniz bölgesinin yazlık evlerinin vazgeçilmez bir bitkisidir. Begonvilin rengi aslında rengini değiştirme kabiliyetine sahip bir grup yaprak tarafından verilmektedir. Yani aslında renkli görünen parçalar çiçek değil, kendi rengini değiştiren bir grup yapraktır. Braktelerin altında küçük sarı renkte görülen asıl çiçekler kokusuzdur.
Yapraklar 3-4 cm veya türe göre biraz daha büyük olabilir. Yaprak kenarları düz olup, kış soğuklarında yaprak uçlarında bronzlaşma görülür. Begonviller sarılıcı bitkilerdir bu halleriyle binaların ya da peyzaj elemanlarının boyu uzunluğunca büyüyebilirler.
Yetişme istekleri:
Işık:
Güneşli aydınlık fakat rüzgardan korunaklı yerlere dikilmeli, kurak yerlerde ise yarı gölge yerler tercih edilmelidir. Gerektiğinde dallar bağlanarak ağacın gelişimi kontrol altında tutulmalıdır.
Su:
Dona ve kuraklığa karşı çok hassas olan begonviller, yaz aylarında özellikle çok daha fazla su istemelerine rağmen çiçeklenme zamanında az su verilmesi uygun olur. Büyümelerini tamamladıktan sonra su istekleri minimumdur. Kış aylarında derinden budanırlarsa muhtemel don tehlikesine karşı önlem alınmış olabilir.
Toprak:
Çok fazla toprak seçiciliği olmamakla birlikte iyi drenajlı bahçe topraklarında iyi gelişir.
Üretim:
Anaç bitkilerden alınan çeliklerin köklendirilmesi ile çoğaltılmaktadır. Özellikle yan sürgünlerden alınan ve ökçeli tipte hazırlanan çelikler daha iyi köklenmektedirler.
Peyzaj Mimarlığında Kullanımı:
Begonvil gölgeleme elemanlarının,istinat duvarlarının, boş görüntülü bina cephelerinin, çok geniş olan yükseltilmiş çiçek kasalarının hızlı bir şekilde bitki örtüsü tarafından kapatılması istenildiğinde düşünülecek bir bitkidir. Dikildiği peyzaja deniz kıyısında tropik bir yerde olunduğu izlenimi verir. Çok gösterişli rengi uzun dönemler boyu devam ettiğinden, çiçekleri olmayan türlerin dominant olduğu peyzajlarda mekana renk katar.
Tırmanıcı ve sarkıcı özelliğe sahip olan bitki aynı zamanda yayılıcıdır. Kıyı bölgelerinde eğimli alanların kapatılmasında kullanılabilir. Uzaktan bakıldığında böyle kullanımı ile mekanı daha da belirleyici, göz alıcı bir hale getirir. Çok büyük mekanlar begonvil yayılıcı formda bırakılırsa çok çabuk şekilde ve göz alıcı bir renkte doldurulabilir.
Bitkinin dalları ile aynı renkte olan dikenleri onun yaya sirkülasyonunun çok olduğu yerlere yakın kullanılmamasını gerektirir. Begonvil palmiye türü hem tropik görüntülerin bir elementi olan hem de su kullanımı açısından kendisine uyumlu bitkilerin uzun ve ince gövdelerinin yaratacağı boşluk ve monotonluğu azaltıp, onların altında destekleyici ve çerçeveleyici bitki olarak son derece etkili bir işleve sahip olabilir.
Dezavantajları:
Begonvil sürekli olarak eski yaprakları dökerek kendini yeniler, bu temizlik problemi yaratabilir. Özellikle gölgeleme elemanlarının üzerinde kullanıldığında altında bulunan bitkilerin begonvilr17;in dökülen yapraklarını kolayca temizlemeye izin verici nitelikte olması akılda bulundurulmalıdır. Dikenler yaralayıcı olabilir. Karasal iklimli yerlerde kışın dona karşı çok hassastır.
Ocak'dan Mart'a kadar ekilebilir.Compost'un içine tohumlar yavaşça serilir üstü ince bir tabaka kompostla (burda toprak dememiş compost demiş) kapatılır.Ve nemli tutulur.Üstü cam veya polietilen ile örtülür.( ya da "propagator lid "demiş ama bunun ne olduğunu çözemedim) çimler görünene kadar içerde18-24 derecede tutulur. 14-25 günde çimler görünür. Daha sonra örtüyü kaldırın. Büyümeye başladıklarında 5cm. aralıklar olacak şeklide ayırın. 15 derece büyümeleri için gereklidir. Mayıs ayının başlarıda ayaz ve kırağılara dikkat ederek dışarı alabilirsiniz.23 cm aralıklarla başka bir saksıya naklederek çiçeklenene kadar nemli tutun yabancı otları uzaklaştırın. Haziran'dan Ekim ayına kadar çiçeklenir. Kuruyan çiçekleri baş kısmından tutarak kesin.
Mirabilis jalapa (Akşam sefası) bitkisi üzerindeki siyah tohumlar toprağa ekilerek yetiştirilir. Çiçek rengini veya yapısını bitkinin varyetesi veya kültürvaryeteleri etkiler. Eğer tohumunu aldığın bitki bir kültürvaryetesi değilse kuvvetle muhtemel çıkan bitki de aynı renkte çiçek açacaktır.
Ancak bir kültür varyetesinden tohum aldıysan ki genellikle bu tip bitkilerde kültür varyeteleri üreyimli tohum vermezler, tohumun çimlense bile çiçek rengi aynı olmayacaktır. Tıpkı portakal veya limon çekirdeği ekildiği zaman çıkan bitkinin turunç olması gibi...
Mirabilis jalapa (Akşam Sefası) yüksek oranda çimlenme özelliği gösterir. Eğer tohum canlılığını koruyorsa çimlenmemesi için geçerli bir neden yoktur.
Anavatanı Brezilya olan bu bitki ülkemizde Akdeniz bölgesinin yazlık evlerinin vazgeçilmez bir bitkisidir. Begonvilin rengi aslında rengini değiştirme kabiliyetine sahip bir grup yaprak tarafından verilmektedir. Yani aslında renkli görünen parçalar çiçek değil, kendi rengini değiştiren bir grup yapraktır. Braktelerin altında küçük sarı renkte görülen asıl çiçekler kokusuzdur.
Yapraklar 3-4 cm veya türe göre biraz daha büyük olabilir. Yaprak kenarları düz olup, kış soğuklarında yaprak uçlarında bronzlaşma görülür. Begonviller sarılıcı bitkilerdir bu halleriyle binaların ya da peyzaj elemanlarının boyu uzunluğunca büyüyebilirler.
Yetişme istekleri:
Işık:
Güneşli aydınlık fakat rüzgardan korunaklı yerlere dikilmeli, kurak yerlerde ise yarı gölge yerler tercih edilmelidir. Gerektiğinde dallar bağlanarak ağacın gelişimi kontrol altında tutulmalıdır.
Su:
Dona ve kuraklığa karşı çok hassas olan begonviller, yaz aylarında özellikle çok daha fazla su istemelerine rağmen çiçeklenme zamanında az su verilmesi uygun olur. Büyümelerini tamamladıktan sonra su istekleri minimumdur. Kış aylarında derinden budanırlarsa muhtemel don tehlikesine karşı önlem alınmış olabilir.
Toprak:
Çok fazla toprak seçiciliği olmamakla birlikte iyi drenajlı bahçe topraklarında iyi gelişir.
Üretim:
Anaç bitkilerden alınan çeliklerin köklendirilmesi ile çoğaltılmaktadır. Özellikle yan sürgünlerden alınan ve ökçeli tipte hazırlanan çelikler daha iyi köklenmektedirler.
Peyzaj Mimarlığında Kullanımı:
Begonvil gölgeleme elemanlarının,istinat duvarlarının, boş görüntülü bina cephelerinin, çok geniş olan yükseltilmiş çiçek kasalarının hızlı bir şekilde bitki örtüsü tarafından kapatılması istenildiğinde düşünülecek bir bitkidir. Dikildiği peyzaja deniz kıyısında tropik bir yerde olunduğu izlenimi verir. Çok gösterişli rengi uzun dönemler boyu devam ettiğinden, çiçekleri olmayan türlerin dominant olduğu peyzajlarda mekana renk katar.
Tırmanıcı ve sarkıcı özelliğe sahip olan bitki aynı zamanda yayılıcıdır. Kıyı bölgelerinde eğimli alanların kapatılmasında kullanılabilir. Uzaktan bakıldığında böyle kullanımı ile mekanı daha da belirleyici, göz alıcı bir hale getirir. Çok büyük mekanlar begonvil yayılıcı formda bırakılırsa çok çabuk şekilde ve göz alıcı bir renkte doldurulabilir.
Bitkinin dalları ile aynı renkte olan dikenleri onun yaya sirkülasyonunun çok olduğu yerlere yakın kullanılmamasını gerektirir. Begonvil palmiye türü hem tropik görüntülerin bir elementi olan hem de su kullanımı açısından kendisine uyumlu bitkilerin uzun ve ince gövdelerinin yaratacağı boşluk ve monotonluğu azaltıp, onların altında destekleyici ve çerçeveleyici bitki olarak son derece etkili bir işleve sahip olabilir.
Dezavantajları:
Begonvil sürekli olarak eski yaprakları dökerek kendini yeniler, bu temizlik problemi yaratabilir. Özellikle gölgeleme elemanlarının üzerinde kullanıldığında altında bulunan bitkilerin begonvilr17;in dökülen yapraklarını kolayca temizlemeye izin verici nitelikte olması akılda bulundurulmalıdır. Dikenler yaralayıcı olabilir. Karasal iklimli yerlerde kışın dona karşı çok hassastır.
Ocak'dan Mart'a kadar ekilebilir.Compost'un içine tohumlar yavaşça serilir üstü ince bir tabaka kompostla (burda toprak dememiş compost demiş) kapatılır.Ve nemli tutulur.Üstü cam veya polietilen ile örtülür.( ya da "propagator lid "demiş ama bunun ne olduğunu çözemedim) çimler görünene kadar içerde18-24 derecede tutulur. 14-25 günde çimler görünür. Daha sonra örtüyü kaldırın. Büyümeye başladıklarında 5cm. aralıklar olacak şeklide ayırın. 15 derece büyümeleri için gereklidir. Mayıs ayının başlarıda ayaz ve kırağılara dikkat ederek dışarı alabilirsiniz.23 cm aralıklarla başka bir saksıya naklederek çiçeklenene kadar nemli tutun yabancı otları uzaklaştırın. Haziran'dan Ekim ayına kadar çiçeklenir. Kuruyan çiçekleri baş kısmından tutarak kesin.
Mirabilis jalapa (Akşam sefası) bitkisi üzerindeki siyah tohumlar toprağa ekilerek yetiştirilir. Çiçek rengini veya yapısını bitkinin varyetesi veya kültürvaryeteleri etkiler. Eğer tohumunu aldığın bitki bir kültürvaryetesi değilse kuvvetle muhtemel çıkan bitki de aynı renkte çiçek açacaktır.
Ancak bir kültür varyetesinden tohum aldıysan ki genellikle bu tip bitkilerde kültür varyeteleri üreyimli tohum vermezler, tohumun çimlense bile çiçek rengi aynı olmayacaktır. Tıpkı portakal veya limon çekirdeği ekildiği zaman çıkan bitkinin turunç olması gibi...
Mirabilis jalapa (Akşam Sefası) yüksek oranda çimlenme özelliği gösterir. Eğer tohum canlılığını koruyorsa çimlenmemesi için geçerli bir neden yoktur.