Mr.Muhendis
09.07.2010, 19:42
Çamlar genellikle tohumla üretilirler.Bazı önemli kültür formları ise aşı ile üretilir.Çelikle üretim çok güç olup, ancak alçak büyüyen genç ağaçlardan ve kış sonu, alınan çelikler köklenmeyi hızlandıran kimyasal maddelerle muamele edilirse belirli oranda faydalı olur.
Çam tohumları bazı türlerde ekilir ekilmez çimlendikleri halde, bazı türlerde embriyo dinlenmesi vardır.
Ekim, araziye serpmek suretiyle veya sıralara 7,5-10 cm. ara ile yapılır.ilk yıl sonunda tohumdan elde edilen fideler 7,5-10 cm. boya ulaşırlar.Bir yıllık fideler erken ilkbaharda sökülerek, daha önce hazırlanmış yastıklara 15*15 cm mesafelerle dikilirler.
Aşı ile üretimde ise, anaç olarak ya aynı veya yakın türlerden biri seçilir.Kurşun kalem kalınlığında seçilen anaçlar ilkbaharda içine kum ilave edilmiş toprak bulunan saksılara dikilirler ve açık alanda muhafaza edilirler.Müteakip Şubat ayında pişkinleşmiş bir durumda bulunan bu anaçlar yerlerinden alınır ve yan aşı yöntemiyle aşılanırlar. Aşı kalemleri 1 yaşlı sürgünlerden alınır.Kalemin bir tarafından kabuk ve ince bir odun tabakası kesilerek alınır.Odun tabakası kalın kesilecek olursa zayıf bir kallus oluşumu elde edilir.Aşıların etrafı kaplanacak şekilde yastıklara gömülür ve üzerine naylon çekilir.Hızla pişkinleşen aşılar üstü örtülü soğuk yastıklara alınarak ertesi ilkbahara kadar yani anacın üzerinde kalan kısmının kesimine kadar burada muhafaza edilirler.Daha sonra aşılı bitkiler geliştirilmek üzere açık alanda hazırlanan parsellere dikilirler.
İbreli ağaçlar genellikle tohumdan üretilmekle birlikte yurdumuzda ve dünyada aşılama yöntemiyle de üretim yapılabilmektedir.
Tohumdan yapılan üretim çok bilinen bir yol olduğundan ben aşılama yöntemini biraz anlatmaya çalışayım.
*Aşılanacak altlık fidanlar genç, sağlıklı ve mümkünse aşı kalemi orijinine uygun olmalıdır. Altlık ile aşı kalemi arasındaki gelişme farklılıkları, aşı uyuşmazlıklarına neden olabilir.
*Fidanlar polietilen torbalarda, zengin karışımlar kullanılarak sağlıklı ve bol köklü olarak yetiştirilmelidir.
Aşının Yapılması :
a)Aşılama işlemi, ortamın az çok kontrol edilebildiği bir sera ortamında gerçekleştirilmelidir.
b)Aşılama öncesinde (aşıya başlamadan bir iki hafta önce) aşı merkezi serası ısısı +20C ile +25C’ye yükseltilerek altlık fidanların 15-20 günde uyanması sağlanmalıdır. Serada sıcaklığı istenen düzeyde tutabilecek bir ısıtma sistemi olmalıdır. Isının gün boyunca aşırı değişikliğe uğramamasına özen göterilmelidir.
c)Aşı çalışması kısa zamanda tamamlanacaksa, aşı kalemleri soğutucular içersinde bekletilebilir. Ancak çalışma uzun süreli ise aşı kalemlerinin soğuk hava dolaplarında bekletilmesi gerekir. Aşı torbaları depolardan tek tek çıkarılmalıdır.
d)Türlere göre farklı aşı yöntemleri bilinmekle birlikte, basit ve başarılı kalem aşısı yöntemlerden olan yanaştırma ve yarma aşı, özellikle ibrelilerde en yaygın kullanımı olan yöntemler olarak kabul edilir.
e)Aşıya başlarken, altlık fidanlarında tomurcuklar uzamaya ve büyüme tabakası (kambiyum) çalışmaya başlamış, aşı kalemlerinde ise henüz tomurcuk faaliyeti başlamamış olmalıdır. Tomurcuk uyanması yeni başlayan kalemlerin hiç bekletilmeden aşılanması gerekir.
f)Aşıya, altılık fidanlarında tomurcukların faaliyete geçmesinden sonra başlandığından, gelişmenin duraklamaması ve büyüme tabakalarının kaynaşmasının hız kazanması için, fidan toprağı aşı sırasında bol rutubetli olmalıdır.
g)Aşı çalışmasında altlık sürgünlerinin 1-2 cm uzadığında kullanılması uygundur. Henüz latent halindeki aşı kalemleri 5-6 cm boyunda kesilerek, uç tomurcuk çevresinde yaklaşık 4-8 çift iğne yaprak kalacak şekilde diğer yapraklar uzaklaştırılmalıdır. Kalemler ibrelerin 7-8 mm altından keskin bir aşı bıçağı ile bir seferde düşey olarak kesilmelidir.
h)Aşı bıçakları birkaç aşıda bir alkolü pamuk ile silinerek reçine vb kirler temizlenmeli ve kesme sırasında düzgün yüzeyin elde edilmesi bakımından, bıçakların sık sık bilenmesine özen gösterilmelidir.
i)Aşı kalemi ile altlığın son yıl sürgününe ait kambiyumlarının sıkı bir şekilde birbirleriyle çakışması sağlanmalıdır. Kambiyum bölgelerinin yalnız küçük bir kısmının çakışarak kaynaşması durumunda, aşı tutmuş gibi görünebilir. Fakat kalem sürdükten sonra gelişen sürgüne gerekli gerekli besin ve su ihtiyacının sağlanamaması, bir süre sonra aşılı fidan ölümlerine neden olabilir.
j)Aşılamadan sonra aşı yeri; lastik, plastik yada rafya bir bantla hava almayacak şekilde sıkıca sarılmalı ve üzeri süratle uygun bir macunla kapatılmalıdır.
k)Aşı kaleminin alındığı ortetin numarasını gösteren etiket, aşılama biter bitmez mutlaka takılmalıdır.
Çam tohumları bazı türlerde ekilir ekilmez çimlendikleri halde, bazı türlerde embriyo dinlenmesi vardır.
Ekim, araziye serpmek suretiyle veya sıralara 7,5-10 cm. ara ile yapılır.ilk yıl sonunda tohumdan elde edilen fideler 7,5-10 cm. boya ulaşırlar.Bir yıllık fideler erken ilkbaharda sökülerek, daha önce hazırlanmış yastıklara 15*15 cm mesafelerle dikilirler.
Aşı ile üretimde ise, anaç olarak ya aynı veya yakın türlerden biri seçilir.Kurşun kalem kalınlığında seçilen anaçlar ilkbaharda içine kum ilave edilmiş toprak bulunan saksılara dikilirler ve açık alanda muhafaza edilirler.Müteakip Şubat ayında pişkinleşmiş bir durumda bulunan bu anaçlar yerlerinden alınır ve yan aşı yöntemiyle aşılanırlar. Aşı kalemleri 1 yaşlı sürgünlerden alınır.Kalemin bir tarafından kabuk ve ince bir odun tabakası kesilerek alınır.Odun tabakası kalın kesilecek olursa zayıf bir kallus oluşumu elde edilir.Aşıların etrafı kaplanacak şekilde yastıklara gömülür ve üzerine naylon çekilir.Hızla pişkinleşen aşılar üstü örtülü soğuk yastıklara alınarak ertesi ilkbahara kadar yani anacın üzerinde kalan kısmının kesimine kadar burada muhafaza edilirler.Daha sonra aşılı bitkiler geliştirilmek üzere açık alanda hazırlanan parsellere dikilirler.
İbreli ağaçlar genellikle tohumdan üretilmekle birlikte yurdumuzda ve dünyada aşılama yöntemiyle de üretim yapılabilmektedir.
Tohumdan yapılan üretim çok bilinen bir yol olduğundan ben aşılama yöntemini biraz anlatmaya çalışayım.
*Aşılanacak altlık fidanlar genç, sağlıklı ve mümkünse aşı kalemi orijinine uygun olmalıdır. Altlık ile aşı kalemi arasındaki gelişme farklılıkları, aşı uyuşmazlıklarına neden olabilir.
*Fidanlar polietilen torbalarda, zengin karışımlar kullanılarak sağlıklı ve bol köklü olarak yetiştirilmelidir.
Aşının Yapılması :
a)Aşılama işlemi, ortamın az çok kontrol edilebildiği bir sera ortamında gerçekleştirilmelidir.
b)Aşılama öncesinde (aşıya başlamadan bir iki hafta önce) aşı merkezi serası ısısı +20C ile +25C’ye yükseltilerek altlık fidanların 15-20 günde uyanması sağlanmalıdır. Serada sıcaklığı istenen düzeyde tutabilecek bir ısıtma sistemi olmalıdır. Isının gün boyunca aşırı değişikliğe uğramamasına özen göterilmelidir.
c)Aşı çalışması kısa zamanda tamamlanacaksa, aşı kalemleri soğutucular içersinde bekletilebilir. Ancak çalışma uzun süreli ise aşı kalemlerinin soğuk hava dolaplarında bekletilmesi gerekir. Aşı torbaları depolardan tek tek çıkarılmalıdır.
d)Türlere göre farklı aşı yöntemleri bilinmekle birlikte, basit ve başarılı kalem aşısı yöntemlerden olan yanaştırma ve yarma aşı, özellikle ibrelilerde en yaygın kullanımı olan yöntemler olarak kabul edilir.
e)Aşıya başlarken, altlık fidanlarında tomurcuklar uzamaya ve büyüme tabakası (kambiyum) çalışmaya başlamış, aşı kalemlerinde ise henüz tomurcuk faaliyeti başlamamış olmalıdır. Tomurcuk uyanması yeni başlayan kalemlerin hiç bekletilmeden aşılanması gerekir.
f)Aşıya, altılık fidanlarında tomurcukların faaliyete geçmesinden sonra başlandığından, gelişmenin duraklamaması ve büyüme tabakalarının kaynaşmasının hız kazanması için, fidan toprağı aşı sırasında bol rutubetli olmalıdır.
g)Aşı çalışmasında altlık sürgünlerinin 1-2 cm uzadığında kullanılması uygundur. Henüz latent halindeki aşı kalemleri 5-6 cm boyunda kesilerek, uç tomurcuk çevresinde yaklaşık 4-8 çift iğne yaprak kalacak şekilde diğer yapraklar uzaklaştırılmalıdır. Kalemler ibrelerin 7-8 mm altından keskin bir aşı bıçağı ile bir seferde düşey olarak kesilmelidir.
h)Aşı bıçakları birkaç aşıda bir alkolü pamuk ile silinerek reçine vb kirler temizlenmeli ve kesme sırasında düzgün yüzeyin elde edilmesi bakımından, bıçakların sık sık bilenmesine özen gösterilmelidir.
i)Aşı kalemi ile altlığın son yıl sürgününe ait kambiyumlarının sıkı bir şekilde birbirleriyle çakışması sağlanmalıdır. Kambiyum bölgelerinin yalnız küçük bir kısmının çakışarak kaynaşması durumunda, aşı tutmuş gibi görünebilir. Fakat kalem sürdükten sonra gelişen sürgüne gerekli gerekli besin ve su ihtiyacının sağlanamaması, bir süre sonra aşılı fidan ölümlerine neden olabilir.
j)Aşılamadan sonra aşı yeri; lastik, plastik yada rafya bir bantla hava almayacak şekilde sıkıca sarılmalı ve üzeri süratle uygun bir macunla kapatılmalıdır.
k)Aşı kaleminin alındığı ortetin numarasını gösteren etiket, aşılama biter bitmez mutlaka takılmalıdır.