Livadi
26.05.2010, 13:37
MAYDANOZ Ekonomik Değeri
Memleketimizde üretimi devamlı artış gösterir. 1950’li yıllarda 10–15 bin ton üretimi yapılırken, 1980’li yıllarda bu rakam 15-20 bin tona çıkmış ve 1992-2003 yılları arasında ise, 2-4 bin hektar alan üzerinde 20-40 bin tonu bulunmuştur (Cetvel 20.1). Cetvele bakıldığında üretim miktarı yanında, üretim alanında bir artış söz konusudur. Maydanoz, fazla işçilik istediğinden aile ve bahçe işletmelerinde yetiştirilir. Son yıllarda büyük şehir kenarlarında sadece maydanoz, nane, tere, hindiba, kıvırcık ve marul, taze soğan, turp üreten işletmeler gelişmiştir. Bunların büyüklüğü 10–15 dekar kadardır. Maydanozun geniş çapta tarla tarımına ender rastlanır.
Antalya ve İçel’de yer yer ve bazı yıllar 10–30 dekar kadar maydanoz ekenler rastlanır. Maydanozun tohum ekiminde kaplama tohum kullanılırsa, tohumları mibzerle ekilebilir, ayrıca hasadı sırasında biçme ve demet yapma makinesi kullanılırsa bütün işler mekanize edilebilir ve böylece üretim maliyeti en düşük düzeye indirilebilir. Maydanoz yetiştiriciliğinde en büyük sorun hasat ve demet yapmadır. Bu iki işlem, fazla insan gücüne gereksinim gösterdiği içindir ki maydanozun üretimi geniş alanlarda yapılamaz. Küçük işletmelerde bile maydanozu üretenlerin kendisi hasat ve demet yapmaz, bu işleri pazarcılara bırakır. Bu bakımdan da bahçıvanlardan çok, pazarcılar kar elde eder.
Maydanozun dekara verimi bölgelere ve biçim miktarına bağlı olarak değişir. Bir yıl içinde soğuk bölgelerde 3–5 biçim yapılır. Uzun vejetasyon bölgesi olan yerlerde, hem açıkta ve örtü altında üretim yapıldığında biçim sayısı 10-15 kadar çıkar. Her biçimde dekara 8–10 bin demet bağ elde edilir. Hasat ve bağlama yetiştirici tarafından yapılırsa, bir biçimde elde edilen bağın tanesi pazarcılar tarafından 50–100 bin TL’den satılır. Böylece dekardan 400 milyon – 1 milyar TL arasında gelir elde edilir. Bundan 300-400 milyon TL masraflar çıkıldığında net kar 100-600 milyon TL arasındadır. Bir yıl içinde, bir dekar yerde yapılan biçim sayısı dikkate alındığında net kar 1 milyardan, 15 milyara kadar çıkabilir. Bu bakımdan maydanoz üretimi, sebzeler arasında en iyi olanlardan bir tanesidir. Üretici hasadı ve bağlamayı kendisi yapmazsa, maydanozu pazarcıya satarsa, bir biçim için dekardan net karı 100-300 milyon TL’dir ve bu durumda yıllık net kar 500 milyon – 4,5 milyar civarında olur. Pazarcı bir dekar maydanozlukta 2–3 kadın işçi çalıştırarak 2–3 günde maydanozu hasat ettirir ve bağlattırır. Bu iş için 5-10 milyon TL gündelikle, işçilere toplam 10–30 milyon TL, ayrıca nakliye ücreti olarak 25–100 milyon TL ve bahçıvandan maydanozu satın alma ücreti olarak da bir sefer biçim için dekara 200–500 milyon TL. arasında para öder.
Pazarcının toplam gideri 230 – 630 milyon TL olur. Pazarcı, pazarda maydanozu bağını 500 bin TL den satar ve 8-10 bin bağdan 4-5 milyar TL kar elde eder. Bundan masrafları çıktığında, pazarcının net kazancı ise 3,5-4,5 milyar TL arasındadır.
Memleketimizde üretimi devamlı artış gösterir. 1950’li yıllarda 10–15 bin ton üretimi yapılırken, 1980’li yıllarda bu rakam 15-20 bin tona çıkmış ve 1992-2003 yılları arasında ise, 2-4 bin hektar alan üzerinde 20-40 bin tonu bulunmuştur (Cetvel 20.1). Cetvele bakıldığında üretim miktarı yanında, üretim alanında bir artış söz konusudur. Maydanoz, fazla işçilik istediğinden aile ve bahçe işletmelerinde yetiştirilir. Son yıllarda büyük şehir kenarlarında sadece maydanoz, nane, tere, hindiba, kıvırcık ve marul, taze soğan, turp üreten işletmeler gelişmiştir. Bunların büyüklüğü 10–15 dekar kadardır. Maydanozun geniş çapta tarla tarımına ender rastlanır.
Antalya ve İçel’de yer yer ve bazı yıllar 10–30 dekar kadar maydanoz ekenler rastlanır. Maydanozun tohum ekiminde kaplama tohum kullanılırsa, tohumları mibzerle ekilebilir, ayrıca hasadı sırasında biçme ve demet yapma makinesi kullanılırsa bütün işler mekanize edilebilir ve böylece üretim maliyeti en düşük düzeye indirilebilir. Maydanoz yetiştiriciliğinde en büyük sorun hasat ve demet yapmadır. Bu iki işlem, fazla insan gücüne gereksinim gösterdiği içindir ki maydanozun üretimi geniş alanlarda yapılamaz. Küçük işletmelerde bile maydanozu üretenlerin kendisi hasat ve demet yapmaz, bu işleri pazarcılara bırakır. Bu bakımdan da bahçıvanlardan çok, pazarcılar kar elde eder.
Maydanozun dekara verimi bölgelere ve biçim miktarına bağlı olarak değişir. Bir yıl içinde soğuk bölgelerde 3–5 biçim yapılır. Uzun vejetasyon bölgesi olan yerlerde, hem açıkta ve örtü altında üretim yapıldığında biçim sayısı 10-15 kadar çıkar. Her biçimde dekara 8–10 bin demet bağ elde edilir. Hasat ve bağlama yetiştirici tarafından yapılırsa, bir biçimde elde edilen bağın tanesi pazarcılar tarafından 50–100 bin TL’den satılır. Böylece dekardan 400 milyon – 1 milyar TL arasında gelir elde edilir. Bundan 300-400 milyon TL masraflar çıkıldığında net kar 100-600 milyon TL arasındadır. Bir yıl içinde, bir dekar yerde yapılan biçim sayısı dikkate alındığında net kar 1 milyardan, 15 milyara kadar çıkabilir. Bu bakımdan maydanoz üretimi, sebzeler arasında en iyi olanlardan bir tanesidir. Üretici hasadı ve bağlamayı kendisi yapmazsa, maydanozu pazarcıya satarsa, bir biçim için dekardan net karı 100-300 milyon TL’dir ve bu durumda yıllık net kar 500 milyon – 4,5 milyar civarında olur. Pazarcı bir dekar maydanozlukta 2–3 kadın işçi çalıştırarak 2–3 günde maydanozu hasat ettirir ve bağlattırır. Bu iş için 5-10 milyon TL gündelikle, işçilere toplam 10–30 milyon TL, ayrıca nakliye ücreti olarak 25–100 milyon TL ve bahçıvandan maydanozu satın alma ücreti olarak da bir sefer biçim için dekara 200–500 milyon TL. arasında para öder.
Pazarcının toplam gideri 230 – 630 milyon TL olur. Pazarcı, pazarda maydanozu bağını 500 bin TL den satar ve 8-10 bin bağdan 4-5 milyar TL kar elde eder. Bundan masrafları çıktığında, pazarcının net kazancı ise 3,5-4,5 milyar TL arasındadır.