Livadi
06.05.2010, 12:54
TERE Hasat, Standardizasyon, Piyasaya Arz, Muhafaza ve Nakliye
TERE 9.1. Hasat
Avrupa’da sıcak yastıkta, serde yetiştirilen, kotiledon yaprakları gelişmiş tereler genelde keskin bir bıçakla kesilir ve hemen 50-100 gr karton kutular içine konur. Kısa boylu ve sık çıkmış bitkilerin elle hasat edilmesi, kutulara doldurulması zor ve fazla işçilik ister. Avrupa’da işçilik ücretleri çok pahalı olduğundan, hasat için özel elektrikli hasat makinaları geliştirilmiştir (Şekil 17.5). Bu makinenin arkasında bulunan kutu dolunca, hemen aynı büyüklükteki ambalaj kutularına tereler doldurulur ve böylece işçilikten tasarruf sağlanır. Tere üretiminde ne kadar az masraf yapılırsa, karlılık o kadar artar. İşte bu yüzdendir ki, hasat derdinden tamamen kurtulmak için, yukarıda anlatılan küçük karton kutular içinde üretim yaparak ve bu kutular içinde pazarlama şekli işletmelerde giderek üretimi yaygınlaştırılmaktadır. Bizde tere daha fazla büyütülmüş ve geliştirilmiş olduğundan bıçakla kesilerek veya elle çekilip, kökü ile beraber topraktan çıkartılarak hasat edilir. Hasat olgunluğundaki bitki üzerinde 5–20 adet yaprak bulunmalıdır. Soğuk ve ışık miktarının az olduğu kış aylarında ve turfanda yetiştiricilikte yaprak sayısı azalabilir. Hasat edilen bitkiler temizlenir, sararmış veya hastalıklı, haşere yeniği olanları atılır, pazarlama özelliği olanlar 5-10 cm çapında demetler halinde bağlanır ve kasalara konur. Kasalar içindeki tereler, işletme avlusunda veya hasat yapılan tarla kenarında güzelce yıkanır.
Şekil 17.5. Tere hasat makinası (HOSSLİN, STEİB, MAPPES 1964)
TERE 9.2. Standardizasyon
Türkiye’de tere standardı çıkartılmamıştır. Bununla beraber piyasaya sunulacak terelerde yapraklar sağlam, solmamış, pörsümemiş olmalı, üzerinde böcek yeniği, hastalık belirtisi bulunmamalı, çamur, ilaç benzeri gibi kalıntıları taşımamalıdır. Ayrıca bitkiler sapa kalkmış, yani çiçeklenmeye geçmemiş olmamalıdır. Fazla acı tat ve aroma arzu edilmez. Bu bakımdan yaz aylarına doğru yapılan üretimlerde ortaya çıkan bu durum için, dikkatli davranmak gerekir.
TERE 9.3. Piyasaya arz
Avrupa’da küçük bitkiler 100–250 gr’lık plastik kutular içinde veya büyük kasalarda dökme olarak satılır. Bizde tereler 5–10 cm çapında demet haline getirilir. Demetler kasalara konur ve pazara çıkartılır.
TERE 9.4. Muhafaza
Tere taze olarak tüketildiğinden saklanması söz konusu değildir. Daha çok sonbahar, kış ve ilkbahar aylarında geniş çapta tüketilir. Soğuk zamanlarda su kaybı az olduğunda 7-10 gün rahatça dayanır. Sıcaklık fazlalaştığı zaman çabuk su kaybı meydana gelir, solma ve pörsüme başlar. Bu zaman satış sırasında ve evlerde kullanıma kadar geçen sürede koruyucu tedbir almak gerekir. Satış anında üzerine belirli aralıklarla su atılması ve gölge serin yerde bekletilmesi veya marketlerde soğutulmuş vitrinlerde satışa sunulması icap eder. Evlerde naylon torba içinde ve buz dolaplarında 2–5oC de 5 –10 gün rahatça saklanabilir.
TERE 9.5. Nakliye
Tere nakliyesi, ılık ve nemli zamanlarda 1–2 gün için sorun yaratmaz. Ancak soğuk zamanlarda donmaya karşı önlem alınmalıdır. Kasası kapalı kamyonlarda kısmen bu sorun çözülebilir. En zor nakliye sıcak zamanlarda karşımıza çıkar. Teredeki su kaybını azaltıcı tedbirler alınmalıdır. Bu zamanlarda soğuk taşıyıcılar önem kazanır. Taşıyıcılarda sıcaklık 2–3oC ve nem % 85–95 olduğunda, tere 4–5 günlük bir yola rahatça dayanabilir. Daha uzun süreli nakliyede kasalara fazla ürün doldurulmamalı ve kasalarda meydana gelecek kızışmaya dikkat edilmelidir.
TERE 9.1. Hasat
Avrupa’da sıcak yastıkta, serde yetiştirilen, kotiledon yaprakları gelişmiş tereler genelde keskin bir bıçakla kesilir ve hemen 50-100 gr karton kutular içine konur. Kısa boylu ve sık çıkmış bitkilerin elle hasat edilmesi, kutulara doldurulması zor ve fazla işçilik ister. Avrupa’da işçilik ücretleri çok pahalı olduğundan, hasat için özel elektrikli hasat makinaları geliştirilmiştir (Şekil 17.5). Bu makinenin arkasında bulunan kutu dolunca, hemen aynı büyüklükteki ambalaj kutularına tereler doldurulur ve böylece işçilikten tasarruf sağlanır. Tere üretiminde ne kadar az masraf yapılırsa, karlılık o kadar artar. İşte bu yüzdendir ki, hasat derdinden tamamen kurtulmak için, yukarıda anlatılan küçük karton kutular içinde üretim yaparak ve bu kutular içinde pazarlama şekli işletmelerde giderek üretimi yaygınlaştırılmaktadır. Bizde tere daha fazla büyütülmüş ve geliştirilmiş olduğundan bıçakla kesilerek veya elle çekilip, kökü ile beraber topraktan çıkartılarak hasat edilir. Hasat olgunluğundaki bitki üzerinde 5–20 adet yaprak bulunmalıdır. Soğuk ve ışık miktarının az olduğu kış aylarında ve turfanda yetiştiricilikte yaprak sayısı azalabilir. Hasat edilen bitkiler temizlenir, sararmış veya hastalıklı, haşere yeniği olanları atılır, pazarlama özelliği olanlar 5-10 cm çapında demetler halinde bağlanır ve kasalara konur. Kasalar içindeki tereler, işletme avlusunda veya hasat yapılan tarla kenarında güzelce yıkanır.
Şekil 17.5. Tere hasat makinası (HOSSLİN, STEİB, MAPPES 1964)
TERE 9.2. Standardizasyon
Türkiye’de tere standardı çıkartılmamıştır. Bununla beraber piyasaya sunulacak terelerde yapraklar sağlam, solmamış, pörsümemiş olmalı, üzerinde böcek yeniği, hastalık belirtisi bulunmamalı, çamur, ilaç benzeri gibi kalıntıları taşımamalıdır. Ayrıca bitkiler sapa kalkmış, yani çiçeklenmeye geçmemiş olmamalıdır. Fazla acı tat ve aroma arzu edilmez. Bu bakımdan yaz aylarına doğru yapılan üretimlerde ortaya çıkan bu durum için, dikkatli davranmak gerekir.
TERE 9.3. Piyasaya arz
Avrupa’da küçük bitkiler 100–250 gr’lık plastik kutular içinde veya büyük kasalarda dökme olarak satılır. Bizde tereler 5–10 cm çapında demet haline getirilir. Demetler kasalara konur ve pazara çıkartılır.
TERE 9.4. Muhafaza
Tere taze olarak tüketildiğinden saklanması söz konusu değildir. Daha çok sonbahar, kış ve ilkbahar aylarında geniş çapta tüketilir. Soğuk zamanlarda su kaybı az olduğunda 7-10 gün rahatça dayanır. Sıcaklık fazlalaştığı zaman çabuk su kaybı meydana gelir, solma ve pörsüme başlar. Bu zaman satış sırasında ve evlerde kullanıma kadar geçen sürede koruyucu tedbir almak gerekir. Satış anında üzerine belirli aralıklarla su atılması ve gölge serin yerde bekletilmesi veya marketlerde soğutulmuş vitrinlerde satışa sunulması icap eder. Evlerde naylon torba içinde ve buz dolaplarında 2–5oC de 5 –10 gün rahatça saklanabilir.
TERE 9.5. Nakliye
Tere nakliyesi, ılık ve nemli zamanlarda 1–2 gün için sorun yaratmaz. Ancak soğuk zamanlarda donmaya karşı önlem alınmalıdır. Kasası kapalı kamyonlarda kısmen bu sorun çözülebilir. En zor nakliye sıcak zamanlarda karşımıza çıkar. Teredeki su kaybını azaltıcı tedbirler alınmalıdır. Bu zamanlarda soğuk taşıyıcılar önem kazanır. Taşıyıcılarda sıcaklık 2–3oC ve nem % 85–95 olduğunda, tere 4–5 günlük bir yola rahatça dayanabilir. Daha uzun süreli nakliyede kasalara fazla ürün doldurulmamalı ve kasalarda meydana gelecek kızışmaya dikkat edilmelidir.